جستجو
Close this search box.
Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Print

آمریکا در حالی داعیه دموکراسی و ایجاد صلح و برابری در جهان دارد که در هر جا که پا گذاشته، چیزی جز ویرانی بر جای نگذاشته است. پس از حمله 11 سپتمبر 2001 به برجهای تجاری نیویورک توسط القاعده، آمریکا با متحدینش به افغانستان به هدف مبارزه با تروریزم و برچیدن بایگاه امن القاعده حمله کرد که این حضور آمریکا در افغانستان منجر به سقوط حکومت طالبان و شکل ­گیری حکومت جدید با داعیه دموکراسی در این کشور شد؛ زیرا محو تروریزم در افغانستان، مستلزم حکومت دموکراتیک بود تا حمایت از تروریست‌ها متوقف شود. چنانکه رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده آمریکا در سپتامبر ۲۰۰۶ وعده ساخت افغانستانی را داد که در آن افراط گرایان نتوانند به مردم ظلم کنند و همچنین افغانستان پناهگاهی برای تروریست‌ها نباشد.

آمریکا در افغانستان
آمریکا در افغانستان ویرانه ساخت

لذا می­توان گفت حمله آمریکا دو هدف مرتبط به ­هم داشت: 1- برچیدن ترورزیم و پایگاه امن القاعده؛ 2- تشکیل حکومت دموکراتیک و توسعه جامعه مدنی در افغانستان؛ اما سوال اصلی این است که اصولا آمریکا آنچه را که وانمود می­کرد به آن باور داشت یا خیر؟ آیا رفتار بیست ساله آمریکا در افغانستان با اهداف از پیش تعیین شده سازگار بوده است یا خیر؟ و اینکه به طور کلی حضور آمریکا چه پیامدهای مثبت و یا منفی را در جامعه افغانستان داشته است؟

آمریکا در افغانستان
حضور 20 ساله آمریکا در افغانستان چه بر سر افغانستان آورد؟
  • نگاهی به حضور 20 ساله آمریکا در افغانستان

حضور بیست ساله آمریکا در افغانستان علی رغم برخی آثار تا حدودی مثبت در سکتور معارف و تحصیلات عالی، صحت عامه، و توسعه جزئی زیر ساختها، پیامدهای منفی بی­شماری را بر مردم افغانستان تحمیل کرد که در این نوشته به مهمترین آن پرداخته خواهد شد.

آمریکا در افغانستان
سکتور صحت عامه افغانستان

1- تشدید اختلافات قومی و مذهبی: بدون شک وحدت و یکپارچگی مردم شرط ضروری حیات سیاسی یک جامعه است. بدون همبستگی مردمان یک جامعه، تشکیل حکومت مقتدر، پاسخگو و خدمت گذار غیر ممکن است؛ از اینرو است که در افغانستان علی­رغم تحول مفهوم حکومت­داری از فرمانروایی به حکومت خدمت گذار، در طول بیست سال عمر حکومت جدید هیچ وقت شاهد تحقق عملی این نوع از حکومت­داری نبودیم. نشست بُن با اتبکار آمریکا و متحدینش تهداب حکومتی را گذاشت که می­توان از آن به شرکت سهامی اقوام تعبیر کرد. قومی سازی حکومت­داری در افغانستان باعث شد به مرور زمان ارزش­های ملی رنگ ببازد و منافع قومی و مذهبی عنصر تعیین کننده در­ مناسبات سیاسی افغانستان باشد. این موضوع علت عمده ­ی استمرار فساد اداری، تبعیض و توسعه­ ای نامتوازن، گسترش نارضایتی عمومی، گسترش ناامنی و در نتیجه عدم شکل گیری حکومت­ مقتدر و مردمی در افغانستان شد؛ لذا می­توان آن را به عنوان بزرگترین خیانت آمریکایی­ها به مردم افغانستان تعبیر کرد.

2- ترویج فرهنگ غربی و ایجاد جامعه­ ی دو قطبی: آمریکا با شعار دموکراسی، آزادی، برابری حقوق زن و مرد، و حقوق بشر کوشید تا مردم این کشور، به خصوص نسل جوان را از ارزش­های فرهنگی ملی و مذهبی­شان دور نماید و نسل جوان را در برابر باورهای گروه­های مذهبی قرار دهند. آمریکایی­ها به شدت تلاش کردند تا از تمام ابزار ممکن در این راستا استفاده کنند که به عنوان نمونه می­توان به تأسیس و حمایت مالی از شبکه­ های تلویزیونی و رادیویی، نهادها و انجمن­های به ظاهر مدافع حقوق زن، کافه ­های کتابخوانی، چایخانه ­ها، رستوانت­ها به سبک غربی، و امور از این قبیل اشاره کرد.

3- غارت منابع طبیعی: آمریکایی­ها اگرچه به ظاهر مبارزه با ترورزیم، ترویج دموکراسی و توسعه جامعه ­مدنی را از جمله اهداف حضورشان در افغانستان معرفی می­کردند؛ اما گزارش­ها حاکی از آنست که آمریکا به مراتب بیشتر از هزینه­ های سرسام آوری را که متحمل شده­ است، منابع طبیعی؛ از قبیل سنگ­های قیمتی، یورانیوم، لیتیوم و … به تاراج برده است.

آمریکا در افغانستان
آمریکا در افغانستان منابع معدنی این کشور را به تاراج برد

4- نهادینه کردن تولید و قاچاق مواد مخدر: نقش آمریکایی­ها در رشد تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان پر رنگ است. حجم قابل توجه کشت تریاک در ولایات جنوبی افغانستان (قندهار، هلمند، زابل، ارزگان) زیر سایه حضور سنگین آمریکایی­ها و دیگر متحدانش شاهد این مدعا است. گزارش­های زیادی در مورد نظارت بر تولید، به خصوص ترانزیت قاچاق مواد مخدر توسط نیروهای آمریکا وجود دارد؛ حتی گزارش­هایی هم وجود دارد که در دهه هشتاد میلادی تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان زیر نظر سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) صورت می­گرفته است.

آمریکا در افغانستان
نقش آمریکا در افغانستان در تولید و قاچاق مواد مخدر از این کشور

5- نهادینه کردن فساد اداری: یکی از پیامدهای اصلی حضور آمریکا نهادینه شدن فساد اداری در افغانستان است. آمریکایی­ها افراد تربیت شده ی غربی را به روی کار آوردند که از یک سو به ­جز پول به هیچ ارزشی پایبند نبودند و از سوی دیگر باتوجه به اینکه به تابعیت غربی و آمریکایی خود اهمیت بیشتر قائل بودند، هیچ تعلق خاطری به افغانستان نداشتند؛ لذا سمت­های اداری را به عنوان منبع زر اندوزی و عیش و نوش می­شناختند. همین ها بودند که افغانستان را در صدر لیست کشورهای دارای فساد اداری قرار دادند. متأسفانه امروز این فرهنگ شوم در این جغرافیا نهادینه شده است و هرکس با هر زمینه فکری که وارد این سیستم شود، به فساد کشیده می­شود.

6- جاسوس پروری: کشورهای غربی و در رأس آنها آمریکا در بیست سال حضورشان در افغانستان تلاش کردند تا با حمایت کردن از عده ­ای از افراد تحت عنوان فعال حقوق بشر، فعال حقوق زن، عضو جامعه مدنی، مدافع حقوق دیگرباشان، فعال رسانه و … از آنان به عنوان مجری سیاست­های خویش استفاده کنند. خلق عنوان افراد تحت خطر در دوره حکومت قبلی و اکنون در راستای همین سیاست صورت گرفته است.

با در نظرداشت موارد فوق الذکر می­توان گفت در کل حضور آمریکا در افغانستان بیش از آن­که به نفع مردم این کشور تمام شود، مضر بوده است؛ زیرا آمریکا با تشدید اختلافات قومی و مذهبی، دو قطبی سازی جامعه افغانستان و نهادینه کردن تولید و قاچاق مواد مخدر، نهادینه کردن فساد اداری و جاسوس ­پروری، عملا فرصت دستیابی به ثبات سیاسی را از مردم این جغرافیا گرفته است و یا به شدت با مشکل مواجه ساخته است. تحویل حکومت به طالبان و بیرون کشیدن عده­ ای از شهروندان افغانستان، درست در راستایی حفظ تنازع قومی و دو قطب فکری در جامعه­ ای افغانستان صورت گرفته است؛ اختلافات قومی و تضاد فکری است که مردمان این سرزمین را به مردم آسیب پذیر و نیازمند تبدیل می­کند. لذا به آسانی آمریکا فرصت می ­یابد به وسیله هر دو گروه منافع خود را جستجو کنند.

راه برون رفت از نقشه ­ای بیست ساله آمریکا در افغانستان این است که طالبان کوتاه بیایند و با کنار گذاشتن تعصبات قومی و مذهبی زمینه تشکیل حکومت فراگیر و مردمی را محیا سازند تا باشد که شاهد نظم، امنیت و ثبات سیاسی در افغانستان باشیم و با نظم و ثبات سیاسی است که می­توان در مورد توسعه و انکشاف پایدار فکر کرد و امید به موفقیت برنامه ­های انکشافی در ابعاد مختلف داشت.

آمریکا در افغانستان
آمریکا در حالی افغانستان را ترک کرد که هنوز هم به فکر دخالت در امور این کشور است
لینک کوتاه:​ https://tahlilroz.com/?p=1352

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *