افغان‌هراسی؛ ریشه‌ها و پیامدها
جنگ، فقر، بی‌ثباتی و اوضاع نابسامان افغانستان سبب شده که حداقل طی چهار دهه اخیر، میلیون‌ها افغان، ترک دیار کرده و راه مهاجرت را در پیش گیرند. در این میان، بر اساس آمارهای رسمی وزارت داخله جمهوری اسلامی ایران، حدود 5 میلیون مهاجر افغانستانی در این کشور زندگی می‌کنند که نسبت به دیگر کشورهای جهان، رقم بالایی را به خود اختصاص داده است.
طی چند سال اخیر بارها موج افغان‌هراسی در ایران به‌راه افتاده و اخیرا هم ادبیات قهرآمیز تبدیل به درگیری فیزیکی شده و اما اصل ماجرا چیست؟ چرا همه ساله ادبیات تنش‌آلود بین دو ملت به راه می‌افتد؟
اصل ماجرای افغان‌هراسی در ایران
مسئله مهاجرت و پناهندگی یک مسئله بسیار پیچیده در جهان است و ورود یک گروه انسانی به‌ویژه با مولفه‌های فرهنگی متفاوت به کشور دیگری معمولا با یک سری تحولات و تنش همراه بوده، ولی افغان‌ها و ایرانی‌ها دارای فرهنگ، تاریخ، زبان و مشترکات یکسانی هستند که پیوند شانرا مستحکم‌تر کرده است. وقتی موجی از افغان‌هراسی و تنش راه می‌افتد، اگر رصد دقیقی انجام شود، بیشتر کسانی که به آتش تنش، مایع آتش‌زا می ریزند، آنهایی هستند که در کشورهای خارجی زندگی می‌کنند و مهم‌تر از آن، رسانه‌هایی هستند که در شبانه روز، حداقل 30 درصد سیاست نشراتی شان، اختلاف‌افکنی بین افغانستان و ایران است.
در همین روزهای اخیر چند ویدیو در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شد به‌نام مهاجرین افغان و لت و کوب و پارتی شبانه و موارد دیگر، در حالیکه هر کدام از آنها یا مربوط به سال‌های قبل بوده و یا هم افغانستانی نبوده و در کشور دیگری رخ داده است.
وقتی جرم و جنایتی از هر طرفی رخ می‌دهد، یک عمل فردی است و نمی‌شود آنرا به تمام آن ملت آویزان نمود. هم در جامعه افغانستان و هم در جامعه ایران، نخبه‌هایی بدی وجود دارند که هیزم تنش شده و بر طبل آن می‌کوبند.
پروژه افغان‌هراسی در خارج از مرزها
در مورد مشکلات و فرصت‌هایی مهاجرین افغان در ایران مقالات زیادی به رشته تحریر درآمده، ولی بحث افغان‌هراسی اگر با دقت تمام بررسی شود، ریشه آن در خارج از مرزهای افغانستان و ایران است.
ایران بیش از چهل سال است که در مواجهه با غربی‌ها قرار دارد و به زورگویی‌های امریکا تن نداده و همین‌طور پس از شکست امریکا در جنگ افغانستان و به‌قدرت رسیدن طالبان، واشنگتن از هر ابزاری استفاده کرده تا طالبان را تحت فشار قرار دهند و در یک اقدام یکرنگ، در حالیکه روابط بین افغانستان و ایران مثبت و تعامل محور است، امریکایی‌ها و غرب تلاش دارند تا با استفاده از هر ابزاری، تنشی بین دو کشور ایجاد نمایند و بین دولت ایران و حکومت سرپرست طالبان، فاصله انداخته و درگیری به وجود بیاورند که در سه سال اخیر نتیجه‌ای در پی نداشته است.
ولی بحث مهاجرین افغان و افغان‌هراسی، به‌شدت برای دشمنان دو ملت خوشایند تمام شده، چون با راه‌اندازی این موج، شماری از شهروندان دو کشور احساساتی شده و نفرت‌پراکنی می‌نمایند و در نتیجه این موج عمیق‌تر می‌شود و خوراکی برای افغانستان اینترنشنال، ایران اینترنشنال و بی‌بی‌سی و امثالهم می‌گردد.
چرا فقط مهاجرین در ایران؟
هر اقدام تنش‌آلودی که رخ داده، قطعا ضرر و زیان آن متوجه دو ملت می‌شود و شادی آن به دشمنان شان میرسد، ولی آیا دقت کرده‌اید که چرا فقط بحث مهاجرین افغان در ایران سوژه داغ برخی از چهره های دو کشور است و رسانه‌ای مثل بی‌بی‌سی؟
همین چند روز قبل ویدیوی منتشر شد که مهاجرین افغان در ترکیه به وحشیانه‌ترین شکل ممکن توسط پولیس آن کشور شکنجه می‌شدند، چرا از امثال سمیع سادات و خراسانی و دیگران صدایی بلند نشد؟ یا در ایران پاکستانی‌هایی که با پوشش عجیب و غریب در شهر و بازار گشت و گذار می‌کنند، کار و فعالیت دارند و یا هم آن تاجیکستانی که در صف داعش عملیات تروریستی انجام می‌دهد، سوژه داغ قلم امثال کسایی‌زاده‌ها نیستند؟
چرا واقعا درک نمی‌کنیم که خارج از مرزهای ما، اتاق‌های فکری ایجاد شده که میلیون‌ها دالر را مصرف تنش‌آلود کردن روابط افغانستانی و ایران می‌کنند و ما هم ناآگاهانه در دام آنها می‌افتیم؟
نتیجه‌گیری بحث
دشمنان افغانستان و ایران از موج‌های ایجاد شده، استفاده خوب می‌کنند و در این اواخر یاد گرفته اند که فقط پُف کنند، خود ما آتش می‌شویم و درگیری آغاز می‌شود. بیش از چهل سال است که مهاجرین افغان در ایران زندگی کرده‌اند و همین‌طور هر دو کشور از یک ریشه هستند و خیلی از مسائل دیگر که هر دو را یکی می‌کنند. اگر مشکلی رخ می‌دهد، راه‌حل آن درگیری یا گله و ناله نیست. نخبگان دو کشور باید مشکلات را موشکافی کرده و راه‌حل برای آن نشان دهند و میدان را به اشخاصی خالی نگذارند که خواسته یا نخواسته طعمه دشمن شده و یا هم احساسات شان بر منطق و عقل شان زوری می‌کنند.
همانطور که یادآوری شد، پروژه افغان‌هراسی، حاصل کار کشورهایی است که کمر به تفرقه بین کشور دو ملت بسته‌اند. زیرا آنها همسویی و همراهی این دو ملت و دو کشور را زنگ خطری برای خود می‌دانند و به این موضوع آگاه هستند که وحدت ایران و افغانستان دسیسه‌های آنها را خنثا می‌سازد و به همین خاطر با مسموم کردن فضای رسانه و به‌خصوص مجازی باعث مشوش کردن اذهان می‌شوند.
الیاس احمدی
