تجارت پرسود مواد مخدر در افغانستان
چند روز پیش “ست هارپ” روزنامه نگار آمریکایی از دست های پشت پرده ی آمریکا و حکومت دست نشانده اش در افغانستان ، در راستای حمایت از کشت و تولید مواد مخدر پرده برداشت. در طول دو دهه حضور آمریکا در افغانستان به بهانه ی مبارزه با تروریزم و کشت مواد مخدر اما، آمارها و گزارشات رسمی از افزایش میزان کشت و تولید مواد مخدر دقیقا در همان دو دهه خبر می دهد. بحث افشای حمایت آمریکا از تولید و کشت مواد مخدر در افغانستان را بارها از منابع متفاوت شاهد بوده ایم:
پیش از این نیز، «ورلد نیوز دیلی ریپورت» به نقل از «جان اباتسفورد» مأمور سابق سازمان سیا گزارش داده بود که «واشنگتن» از عواید مالی به دست آمده از تجارت مواد مخدر در افغانستان، گروه داعش را تأمین مالی می‌کند تا کشورهای خاورمیانه را بی‌ثبات کند.
روزنامه انگلیسی دیلی استار در گزارشی خبری افشاء کرد که تمام مراحل تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان طی دهه ۱۹۸۰ میلادی زیر نظر سازمان اطلاعات خارجه آمریکا موسوم به سیا انجام میشد.
این روزنامه به نقل از “جان استاکول ” نیروی سابق سازمان سیا نوشت که در دهه ۱۹۸۰ تا اوایل دهه ۱۹۹۰ تمام هروئین مصرفی آمریکا توسط سازمان سیا در افغانستان تامین شده و سپس به امریکا منتقل می شدند.
شبکه تلویزیونی “رن.تی.وی” روسیه نیز فاش کرد که فرماندهان نیروهای امریکایی در افغانستان میلیاردها دالر از قاچاق بین المللی مواد مخدر سود می برند و این کشور به منبع کسب درآمد برخی افراد در امریکا تبدیل شده است. روسیه همچنین باتوجه به افزایش قابل توجه تولید، کشت و قاچاق مواد مخدر در افغانستان، در بیانیه ای خودداری آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) از مبارزه با این پدیده را بسیار مشکوک و حیرت آور خواند.
در زمان جمهوریت بیش از دوصد هزار هکتار زمین در افغانستان را کشت کوکنار در بر گرفته که شامل 20 ولایت افغانستان می باشد. جالب اینجا است که طبق بررسی ها در بیشتر مناطقی که در آن کشت و برداشت مواد مخدر به صورت چشم گیر صورت می گرفت را نظامیان انگلیس و آمریکا به بهانه ی مبارزه با گروه های تروریستی در افغانستان تحت پوشش قرار داده بودند. بیشترین میزان کشت و تولید مواد مخدر در ولایات قندهار، هلمند، و ارزگان یعنی در اطراف بزرگترین پایگاه نظامی خارجیان در افغانستان بود.
این قبیل افشاگری ها تردیدهای جدی را در مورد دست داشتن نظامیان خارجی در کشت و قاچاق این مواد سود آور بوجود آورد. تولید کننده گان مواد مخدر با وجود اینکه در تیررس دید نیرو های خارجی بودند بدون دغدغه برداشت محصول می کردند؛ و ممانعتی برای آنها وجود نداشت. از طرفی هم افزایش و وجود مواد مخدر افغانستانی در اروپا این سوال را ایجاد کرد که چگونه ممکن است مواد مخدر افغانستان سر از اروپا در بیاورد، در حالی که ارسال آنها با حجم بسیار زیاد از توان قاچاقچیان محلی در افغانستان خارج است؟
کشاورزان محلی مدعی هستند که بالگردها و هواپیماها شبانه روز در استانشان فرود می آیند و با بارگیری مواد مخدر دوباره محل را به سمت مقاصد نامعلومی ترک می کنند. به نظر می رسد رفت و آمد هواپیما های نظامی آمریکا بدون اینکه توسط دولت افغانستان بازرسی از آنها صورت بگیرد تنها پاسخ برای این پرسش باشد.
” ست هارپ ” همچنین در بخشی از اظهاراتش گفته است که: «در جریان تحقیقاتم هم‌زمان با خروج آمریکا از افغانستان، مشاهده کردم که طالبان در سال 2023 به طور کامل کشت و تولید مواد مخدر را در افغانستان ریشه‌کن کردند. این در حالی بود که آمریکا طی دو دهه نه تنها مانع این روند نشده، بلکه از آن حمایت نیز می‌کرد.»
دفتر مبارزه با جرائم و مواد مخدر سازمان ملل در افغانستان در گزارشی اظهارداشت یافته‌های این دفتر نشان می‌دهد که در سال 2023 میلادی کشت خشخاش در افغانستان 95 درصد کاهش داشته است.
شبکه ی تلویزیونی “رن . تی . وی” نیز در گزارش خود آورده بود که سال ۲۰۰۱ طالبان کشت خشخاش در افغانستان را تقریبا متوقف کرده و با آن به شدت مبارزه می کرد، اما سال ۲۰۰۲ و پس از حضور نیروهای امریکایی میزان تولید مواد مخدر ۵۰ برابر شد.
بنابر شواهد متذکره در این یادداشت و نیز مدارک و اسناد متعدد دیگر، به نظر می رسد دست آمریکا در زمینه ی حمایت از کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان برای همه رو شده است. اما هدف آمریکا چه بود؟
تجارت پرسود مواد مخدر در افغانستان، دلیلی بر تداوم حضور
حضور نظامیان آمریکا در افغانستان به مدت دو دهه، هزینه ی سنگینی را روی دست آمریکا می گذاشت و باید برای تامین آن دنبال یک منبع درآمد سود آور می گشت. زمین های حاصل خیز و مناسب برای کشت خشخاش به عنوان یک ماده ی پرفروش در سطح جهانی بهترین گزینه بود تا سالانه مبلغی بین 60 تا 100 میلیارد دالر وارد جیب آمریکا شود؛ به ایجاد بحران در کشورهای رقیب دامن بزند؛ گروه های تروریستی را تمویل کند؛ بخشی از هزینه های اطلاعاتی و نظامی آمریکا را تامین کند و بهانه را برای تداوم حضور در افغانستان جور کند. بنابراین بعید به نظر می رسد که آمریکا بتواند از این سود بزرگ چشم پوشی نماید.
چندی پیش روزنامه «هافینگتون پست» به نقل از «رون پل» عضو سابق پارلمان آمریکا نوشته بود این موضوع کاملاً بدیهی است که سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) در معاملات قاچاق مواد مخدر افغانستان فعالیت گسترده داشته است ..
“ژنرال گاریف” از فرماندهان سابق ارتش روسیه نیز چندی پیش به تلویزیون “راشا تودی” گفت : “آمریکا قصد توقف تولید مواد مخدر در افغانستان را ندارد، زیرا با این اقدام هزینه حضور نظامی خود را در این کشور تأمین می کند . ”
جمع‌بندی
بررسی شواهد و گزارش‌های متعدد نشان می‌دهد که آمریکا طی دو دهه حضور نظامی خود در افغانستان، نه تنها اقدامی مؤثر برای مقابله با کشت و تولید مواد مخدر انجام نداده، بلکه در بسیاری موارد نقش حمایتی و تسهیل‌کننده داشته است. اسناد و افشاگری‌های روزنامه‌نگاران، مأموران سابق سازمان سیا و رسانه‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که جریان قاچاق و تولید مواد مخدر در افغانستان، با چشم‌پوشی یا حتی پشتیبانی نیروهای خارجی، منابع مالی گسترده‌ای برای تأمین هزینه‌های نظامی و اطلاعاتی آمریکا فراهم کرده است.
این حمایت‌ها شامل پوشش نیروهای آمریکایی برای مناطق کشت کوکنار، عدم ممانعت از برداشت محصول، و حتی استفاده از مسیرهای هوایی برای انتقال مواد مخدر به مقاصد بین‌المللی بوده است. آمارها نیز حاکی از آن است که تولید مواد مخدر پس از حضور آمریکا در افغانستان به شکل تصاعدی افزایش یافت و پس از خروج نیروهای آمریکایی و روی کار آمدن طالبان در سال ۲۰۲۳، کشت خشخاش تقریباً به طور کامل ریشه‌کن شد.
این روند تاریخی، همراه با گزارش‌های رسمی و مستند، روشن می‌سازد که نقش آمریکا در گسترش و تسهیل تجارت پرسود مواد مخدر در افغانستان، غیرقابل انکار بوده و هدف آن تأمین مالی حضور نظامی، حمایت از گروه‌های تروریستی و بهره‌برداری اقتصادی از این تجارت جهانی بوده است.
الهام قاسمی
