افغانستان محصور در خشکه است. ما به هیچ بندرِ اصلی وحتی فرعی دریایی متصل نیستیم. بیشترین صادرات و واردات ما از طریق بنادر پاکستانی صورت میگیرند. پاکستان نیز با درک اهمیتِ مسیر های ترانزیتی و همچنان آسیب پذیری افغانستان از این ناحیه، در مقاطع مختلف از این موضوع به عنوان یک اهرام فشار علیه دولت کابل استفاده می کند. به همین دلیل اگر بخواهیم خودکفا شویم و یا دست کم در شرایط متفاوت به دلیل مسیرهای ترانزیتی تحت فشار وابستگیهای یکطرفه به پاکستان نباشیم، چاره ای نداریم جز اینکه حوزه ای مسیرهای ترانزیتی ـ تجارتی افغانستان را توسعه و گسترش بدیم. از اینرو خط ریلی خواف ـ هرات، یکی از گزینه های طلایی در اختیار کابل است.
خط ریلی خواف ـ هرات
پروژۀ خط ریلی خواف-هرات با اتصال افغانستان به شبکه ریلی دنیا، نقش مهمی را در احیای جاده باستانی ابریشم ایفا می کند. افغانستان از طریق خط ریلی ایران به اروپا منتصل شده و از امکان افزایش ترانزیت کالا و صادرات ریلی به اروپا برخوردار می‌شود. با توجه به اینکه این مسیر ریلی می تواند یکی از مقرون به صرفه ترین مسیرهای تجارت به ویژه برای مبادلات کالای سنگین و فوق سنگین باشد، بنابراین راه آهن خواف – هرات را جاده ابریشم پیشرفته امروزی می دانند که این مسیر ریلی بین المللی ظرفیت ۱.۷ میلیون تن ترانزیت بار از کشورهای حوزه cis و ترکیه و خلیج فارس را دارد و همچنین حدود ۳ میلیون تن ظرفیت حمل بار بین صادراتی و وارداتی برای این مسیر تعریف شده است.
راه آهن هرات – خواف ۲۲۶ کیلومتر درازا دارد که ۷۷ کیلومتر آن در خاک ایران و ۱۴۹ کیلومتر آن در خاک افغانستان است. پروژه خط آهن هرات- خواف چهار قطعه است. قطعه اول از خواف تا سنگان ایران و قطعه دوم از سنگان تا مرز چاه سرخ است که طول هردو قطعه 77 کیلومتر است. قطعه سوم ۶۲ کیلومتر است که از چاه سرخ تا منطقه روزنک امتداد می‌یابد. این سه قطعه از محل کمک‌های بلاعوض ایران ساخته شده است.
این پروژه برای افغانستان از این جهت اهمیت دارد که پس از حمل و نقل آبی، خط آهن ارزانترین راه برای حمل و نقل است. کما اینکه پروژه ی خط ریلی خواف ـ هرات، در آینده زمینه ی این را دارد که بتواند به بندر آقینه، ترکمنستان و ازبکستان وصل شود و خطوط مواصلاتی مکمل برای انتقال در افغانستان به وجود آید و این کشور به عنوان نقطه وصل کشورهای منطقه تبدیل شود.
مزایای پروژه خط ریلی خواف ـ هرات برای افغانستان
یکی از اساسیترین امکانهای توسعۀ اقتصادی، خطوط مواصلاتی و بنادر ترانزیتی برای یک کشور است. بدون دسترسی به خطوط مواصلاتی آبی، ریلی و ترانزیتی تحت هیچ شرایطی توسع های اقتصادی فراهم نمیگردد. چنانچه یکی از دلایل اصلی عدم توسعه نظام اقتصادی در افغانستان، نبود خطوط مواصلاتی آبی و ریلی است. زیرا همانطور که یاد آوری گردید، حمل نقل آبی در درجۀ اول و سپس حمل و نقل ریلی در درجه دوم از ارزانترین و سریعترین خطوط مواصلاتی محسوب می گردد.
باتوجه به نکته های فوق، خط ریلی خواف ـ هرات که یک پروژۀ جامع است و ما را به مناطق و کشورهای متعدد و در نهایت قارۀ سبز وصل میکند، برای افغانستان از اهمیت حیاتی بر خوردار است و از طرف دیگر افغانستان محصور شده و وابسته به پاکستان را به راحتی در این حوزه مستقل مینماید. بنابراین مردم افغانستان و به ویژه حاکمان ما تحت هیچ شرایطی نباید این فرصت طلایی را از دست بدهند و در قبال این موضوع عامدانه و یا نا آگانه اهمال کاری کنند. حاکمان فعلی کابل بایستی این فرصت را غنیمت بدانند و با تمام قدرت در پی تامین و به بهره برداری این خط ریلی اقدام نمایند. زیرا بدون تردید با تکمیل و به بهره برداری قرار گرفتن این خط ریلی، بخش اعظم مشکلات اقتصادی مردم افغانستان حل می گردند.
