طبق اعلام حکومت پاکستان قرار است مرحله دوم اخراج مهاجرین افغان در پانزدهم آپریل آغاز گردد. در این مرحله از جمله مهاجران در معرض اخراج آنهای هستند که دارای کارت اقامت ویژه مهاجرتی در این کشور است. دارندگان کارت ای سی سی مهاجرانی هستند که سالهاست در پاکستان اقامت دارند و این کارتها در سال 2017 از سوی حکومت پاکستان برای آنها داده شده است. این اقدام پاکستان خلاف اصل انصاف و اصول مسلم حقوق بشری است.
چرا اقدام پاکستان خلاف اصل انصاف در تعامل بین المللی است؟
هرچند کشورها در تنظیم سیاست مهاجرتی خویش آزاد هستند و می توانند بر مبنای ظرفیت های خویش سیاست مناسبی را اتخاذ کنند؛ بدین جهت نمی توان هیچ دولتی را به دلیل عدم پذیرش مهاجرین و یا جلوگیری از مهاجرت های غیرقانونی به مقصد کشورش مورد مذمت قرار دارد.
با وجود این همبستگی و تجزیه ناپذیری حقوق بشر، اصل تعاون و همکاری بین المللی، همچنین مقتضای اصول انصاف و عدالت در تعاملات بین المللی این است که در این اتخاذ چنین سیاست های وضعیت سیاسی، اقتصادی، امنیتی کشورهای مهاجر و همچنین شرایط معیشتی و زیست مهاجرین لازم است مدنظر گرفته شود.
بدین جهت تصمیم حکومت پاکستان و ضرب الأجل کوتاه برای اخراج مهاجرین افغان صرفا متمرکز بر وضعیت داخلی پاکستان است و دیگر ابعاد قضیه از جمله وضعیت نابسامان داخلی افغانستان و شرایط زیستی خود مهاجرین کاملا نادیده گرفته شده است.
چرا اخراج مهاجرین افغان دارای کارت مهاجرت ویژه، خلاف اصول حقوق بشری است؟
مهاجرت و زندگی در بیرون از مرزهای کشور متبوع یک امر اجتناب ناپذیر است و بسیاری از کشورها به نحوی با این موضوع مواجه بوده و میلیونها انسان در مهاجرت زندگی می کنند؛ بدین جهت است که از سالها بدینسو است که نفس مهاجرت به عنوان یک حق انسانی و بشری شناخته شده و مهاجرین و دارای حقوق ویژه جهانی هستند و حتی در مواردی برخورداری از حق مهاجرت پیوند مستقیم با حق حیات انسانها دارد.
وجود بیش از چهار دهه جنگ و نابسامانی های داخلی در افغانستان باعث شده است که چندین میلیون افغانستانی بخاطر حفظ حیات خود و خانواده های شان به کشورهای مختلف جهان، از جمله پاکستان مهاجر شوند.
مردم افغانستان در عین حال که از همکاری های سخاوتمندانه تمام کشورهای دور و نزدیک که در زمینه میزبانی از مهاجرین افغانستان از خود نشان داده اند، باید سپاسگزار باشند، اقدام پاکستان را در زمینه اخراج مهاجرین خلاف حقوق بشر و اصول مسلم بین المللی می دانند؛ زیرا چنانکه پیش از این اشاره شد اصول جهانشمولی، تجزیه ناپذیری و اصل همکاری بین المللی از مسلمات حقوق بین الملل بشر امروزی است و اقدام پاکستان مبنی بر اخراج اجباری مهاجرین در یک بازه زمانی محدود خلاف تمام اصول یادشده است.
انتظار مردم افغانستان از حکومت پاکستان
مردم افغانستان و پاکستان به عنوان دو ملت مسلمان همجوار، اشتراکات فرهنگی و تاریخی زیادی دارند و انتظار می رود که در سختی ها و نابسامانی ها یاور همدیگر باشند. حکومت گران پاکستان هرچند در گذشته متأثر از آمریکا و انگلیس سیاست های غیرمنصفانه ای را در قبال افغانستان در پیش گرفته اند؛ اما بازهم انتظار مردم افغانستان این است که حاکمان این کشور اشتراکات فرهنگی، تاریخی و دینی را در نظر گرفته و با توجه به اصل حسن همجواری و اصول انصاف و عدالت و وضعیت اقتصادی و امنیتی در افغانستان از اجراج اجباری مهاجرین خود داری نمایند.
پیامدهای اخراج مهاجرین افغانستانی از پاکستان
اخراج مهاجرین افغان از پاکستان پیامدهای سیاسی، اقتصادی و امنیتی فراوانی را بر افغانستان و منطقه تحمیل خواهد کرد که خود پاکستان نیز از پیامدهای آن مستثنی نخواهد ماند. بر کسی پوشیده نیست که افغانستان در شرایط کنونی ظرفیت پذیرش این حجم از مهاجرین برگشتی را ندارد و چالشی است اضافه بر چالش ها و نابسامانی های موجود در افغانستان که عواقب بیشماری بین المللی نیز خواهد داشت.
جاوید یوسفی
