آیا تحریم اسرائیل و شرکت های حامی آن نتیجه دارد؟
در بیش از هفت دهه‌ای که از اشغال سرزمین فلسطین و تأسیس اسرائیل می‌گذرد، مردم فلسطین با اشکال مختلفی از خشونت، آوارگی، و سلب حقوق بنیادین انسانی مواجه بوده‌اند. در طول این سال‌ها، حملات و محاصره‌های بی‌وقفه، کشتارهای دسته‌جمعی، و نقض سیستماتیک حقوق بشر، به کابوسی دائمی برای فلسطینیان، به‌ویژه ساکنان غزه، تبدیل شده است.
اما در یک سال گذشته، جنایات اسرائیل علیه مردم غزه شدت و ابعادی بی‌سابقه پیدا کرده است که حتی در مقایسه با جنایات پیشین نیز از سبعیت بیشتری برخوردار است و جهان را در بهت و حیرت فرو برده است. ویرانی زیرساخت‌ها، حملات هوایی بی‌رحمانه به مناطق مسکونی، شفاخانه‌ها و مکاتب، و سلب دسترسی مردم غزه به آب، غذا، و دارو، نه تنها پیامدهای فوری و ویرانگری داشته، بلکه آینده نسل‌های بعدی فلسطینیان را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است.
از این‌رو لازم است تا تمام جهانیان و به ویژه ملت‌ها و دولت‌های مسلمان، به وظیفه انسانی و اسلامی شان در قبال مردم فلسطین عمل کنند و از هر طریقی، جهت حمایت از کودکان غزه ـ فلسطین اقدام نمایند. در این میان، با آنکه حمایت از فلسطین می‌تواند به شکل‌های مختلف انجام شود، اما از جمله راهبردهای مورد استفاده برای حمایت از فلسطین، تحریم اسرائیل و شرکت هایی است که به نوعی از اسرائیل یا پروژه‌های آن حمایت می‌کنند.
به دلیل اینکه تحریم اسرائیل و شرکت‌های حامی آن از راهبردهای مؤثر و نتیجه‌بخش در حمایت از مردم فلسطین به شمار می‌رود، در این مقاله تلاش می‌شود، افزون بر بررسی دیگر روش‌های حمایت از ملت فلسطین، به نتایج تحریم اسرائیل و شرکت‌های حامی آن پرداخته شود.
چگونه از فلسطین حمایت کنیم؟
ترویج آگاهی درباره‌ی فجایع غیر انسانی و مشکلات موجود در غزه ـ فلسطین، نخستین روشی است که باید توسط همگان انجام شود و آگاهی‌بخشی می‌تواند از طریق رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی، و رویدادهای عمومی انجام شود و شامل بحث‌هایی درباره حقوق بشر، وضعیت حقوقی فلسطینیان و اتفاقات تاریخی منطقه باشد. این آگاهی می‌تواند سبب شود که افراد بیشتری به صورت اخلاقی و قانونی از حقوق فلسطینیان حمایت کنند.
ثانیا باید در کمپین‌هایی نظیر BDS برای حمایت از فلسطینیان و اعتراض به نقض حقوق بشر در فلسطین شرکت کنیم. زیرا این کمپین‌ها تلاش دارند از طریق ایجاد فشار اقتصادی بر اسرائیل و شرکت‌های حامی آن، به تغییر رفتار اسرائیل در قبال فلسطینیان کمک کنند.
ثالثا از موسسات خیریه و پروژه‌های اجتماعی در فلسطین، بایستی همه جانبه حمایت گردد. زیرا کمک‌های مالی به نهادهای بشردوستانه که در فلسطین فعالیت می‌کنند، راهی مستقیم برای حمایت از مردم فلسطین است. این موسسات برای تامین نیازهای صحی، آموزشی و اجتماعی مردم فلسطین تلاش می‌کنند.
تحریم اسرائیل و شرکت های حامی آن
تحریم‌ها علیه شرکت‌های حامی اسرائیل، در چارچوب سیاست‌های بین‌المللی و کمپاین‌های مردمی از جمله کمپاین تحریم، عدم سرمایه‌گذاری، و تحریم (BDS)، شکل گرفته است. این کمپاین‌ها به دنبال فشار اقتصادی بر شرکت‌ها و نهادهای حامی اسرائیل برای تأثیر بر سیاست‌های اسرائیل در قبال فلسطینیان هستند. تحریم‌های مرتبط با این حوزه اغلب از سوی نهادهای غیردولتی، برخی دولت‌ها، و اتحادیه‌ها اجرا شده و بیشتر به صورت خودخواسته توسط شرکت‌ها یا کشورهای خاصی اجرا می‌شوند.
کمپاین BDS، که در سال ۲۰۰۵ توسط گروه‌های فلسطینی به راه افتاد، به دنبال ترویج تحریم‌های اقتصادی، فرهنگی و دانشگاهی علیه اسرائیل و شرکت‌های حامی آن است. این کمپاین موفق شده تا در کشورهای اروپایی و برخی جوامع دانشگاهی آمریکایی توجه‌های زیادی به خود جلب کند و منجر به لغو یا تعلیق قراردادهای برخی شرکت‌های بین‌المللی با اسرائیل شده است.
آیا تحریم شرکت‌های حامی اسرائیل نتیجه‌بخش است؟
با آنکه دسترسی به آمار دقیق درباره تأثیر تحریم‌ها علیه شرکت‌های حامی اسرائیل، با چالش‌هایی مواجه است؛ زیرا بسیاری از شرکت‌های بزرگ جزئیات مالی خود را به‌طور خاص در این زمینه افشا نمی‌کنند. با این حال، تأثیر این تحریم‌ها را می‌توان از گزارش‌های مرتبط با قراردادهای لغوشده، افت ارزش سهام، و تغییرات در میزان سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مرتبط تحلیل کرد.
1. تأثیرات اقتصادی
بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی که با اسرائیل همکاری دارند، تحت فشار BDS قراردادهای خود را محدود کرده یا از اسرائیل خارج شده‌اند. برای مثال، شرکت‌های بزرگی مثل Veolia و Orange به دلیل فشارهای کمپین BDS، از پروژه‌های اسرائیلی کنار رفتند.
مک دونالد، استارباکس و دیگر شرکت های صنایع غذایی ـ خدماتی، که میلیون ها دالر به اسرائیل کمک می کردند، تحت تاثیر تحریم های جهانی و به ویژه جنبش BDS میلیون ها دالر خساره دیده است و مجبور شده اند که سفره ای شان به شدت کوچک گردد.
مثلا شرکت Veolia (فرانسه)، تحت تاثیر تحریم ها، مجبور به توقف فعالیت‌های خود در اسرائیل و فروش زیرمجموعه‌های خود در این کشور شد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که Veolia به دلیل تحریم‌ها، میلیاردها دلار قرارداد خود را در اروپا از دست داده است. و همچنان شرکت Orange (فرانسه) نیز با فشارهای بین‌المللی مواجه شد و در نهایت توافق کرد که امتیاز برند Orange در اسرائیل را متوقف کند. این اقدام باعث کاهش ارزش سهام و از دست دادن سهم بازار شد.
شرکت G4S (بریتانیا)، که یک شرکت خدمات امنیتی است، به دلیل فشارهای شدید از سوی BDS، اعلام کرد که از پروژه‌های خود در اسرائیل خارج می‌شود. خروج G4S به‌طور مستقیم بر ارزش سهام آن اثرگذار بود و برخی سرمایه‌گذاران از این شرکت خارج شدند.
از دیگر تأثیرات غیرمستقیم تحریم‌ها، کاهش علاقه به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های اسرائیلی یا شرکت‌های حامی این کشور بوده است. برای مثال:
چندین صندوق بازنشستگی و سرمایه‌گذاری در اروپا، از جمله صندوق بازنشستگی ملی نروژ و صندوق بازنشستگی بزرگ هلند (PGGM)، سرمایه‌گذاری خود را در شرکت‌های اسرائیلی متوقف کرده‌اند. این نهادها اعلام کرده‌اند که این تصمیمات به دلیل نقض حقوق بشر و فشارهای بین‌المللی اتخاذ شده است.
2. تأثیرات فرهنگی و اجتماعی
تحریم‌ها موفقیت‌های بیشتری در حوزه‌های فرهنگی و آکادمیک داشته است. بسیاری از هنرمندان و دانشگاهیان بین‌المللی از حضور در اسرائیل خودداری کرده یا با قطع همکاری‌های فرهنگی و آموزشی با اسرائیل به این کمپاین‌ای تحریم اسرائیل پیوسته‌اند. این نوع تحریم‌ها به اسرائیل فشار روانی وارد کرده و پیامدهای نمادینی از انزوای بین‌المللی به همراه داشته است.
3. تأثیرات سیاسی
تحریم‌ها همچنین توجه جهانی را به وضعیت فلسطینیان جلب کرده‌اند و فشار سیاسی بین‌المللی برای مذاکرات صلح را افزایش داده‌اند. اما همچنان چالش‌هایی در سطح جهانی وجود دارد؛ به عنوان مثال، ایالات متحده قوانین ضد BDS را تصویب کرده که مانع از اجرای تحریم‌ها در برخی ایالت‌ها می‌شود.
به‌طور کلی، چنانچه در فوق مورد بررسی قرار گرفت، تحریم اسرائیل و شرکت های حامی اسرائیل می‌تواند؛ از نظر اقتصادی رژیم صهیونیسم را در تنگنا قرار دهد و ستون فقرات رژیم کشتار را به لرزه در آورد و از نظر روانی و تبلیغاتی، این تحریم‌ها نیز می‌تواند توجه بیشتری به وضعیت فلسطینیان جلب کنند و افکار عمومی را به نقض حقوق بشر در فلسطین آگاه سازند. همچنان در حوزه فرهنگی و آکادمیک، تحریم‌ها می تواند موفقیت‌های قابل توجهی داشته باشند و نوعی فشار نمادین بر اسرائیل اعمال نمایند و انزوای بین المللی رژیم کشتار را بیشتر کند.
عایشه ببرک خیل
