اولین سالگرد حمله پیجری اسرائیل با حمایت امریکا در لبنان با گپ و گفت های پیرامون برگشت آمریکا به بگرام گره خورده است، که پرسش هایی در ذهن مردم منطقه زنده میکند: تا کی باید تاریخ در شرق تکرار شود؟! در لبنان، حمله پیجری نه فقط حزب الله را بلکه صدها تن از شهروندان عادی را زخمی و داغدار کرد، حمله ای که نشان داد دشمن برای رسیدن به اهدافش مرزی بین نظامی و غیرنظامی نمی شناسد.
در افغانستان نیز تجربه بیست ساله اعتماد به امریکا نتیجه ای جز عقب ماندگی، آوارگی میلیون ها انسان و فروپاشی نهاد های اجتماعی نداشت. بدتر از همه، امریکا خاک افغانستان را به میدان آزمایش تسلیحات سنگین خود تبدیل کرده بود و با به کارگیری مادر بمب ها در ننگرهار، زخم عمیقی بر پیکر مردم و تاریخ کشورمان بر جای گذاشت.
امروز که دوباره بحث بازگشت نیروهای امریکایی به بگرام مطرح است، نگرانی ها دو چندان شده است: آیا افغانستان هم مثل لبنان بار دیگر شاهد تکرار تاریخ تلخ خواهد بود؟!
تجربه مشترک؛ واقعیت حمله پیجری در لبنان
در تاریخ ۱۷ سپتمبر ۲۰۲۴، انفجارهای هماهنگ شده است در لبنان رخ داد که به نام حمله پیجری شناخته شد. در این حادثه حدود ۴۰ نفر شهید و بیش از ۲۵۰۰ تن دیگر زخمی شدند.
حمله پیجری به جهان نشان داد که غرب و اسرائیل چگونه از فناوری های پنهان و ابزار های غیرانسانی برای ایجاد ترور و وحشت استفاده میکنند و جان انسان ها برایشان اهمیتی ندارد. تجربه ای که مردم افغانستان سالها از سمت همان دشمن مشترک با گوشت و خون درک کرده اند.
دو دهه حضور آمریکا به جای امنیت، ثبات و پیشرفت، نتیجه ای جز ویرانی، آوارگی و از دست رفتن فرصت های توسعه بر جای نگذاشت. آنچه در لبنان در ابعاد کوچکتر و با ابزارهای مدرن مثل پیجرهای انفجاری اتفاق افتاد، در افغانستان در ابعاد بزرگتری با بمباران و عملیات های نظامی روزانه تکرار شد.
آزمایش مادر بمب ها در افغانستان
همان رقم که لبنان و غزه به میدان آزمایش ابزارهای پنهان اسرائیل و امریکا بدل شده، افغانستان نیز طی دو دهه گذشته بارها قربانی آزمایش های نظامی امریکا گردید. نقطه اوج این روند، استفاده از مادر بمب ها در ولایت ننگرهار در آوریل ۲۰۱۷ بود؛ که این بمب به عنوان بزرگترین بمب غیرهسته ای جهان شناخته میشود.
هرچند خود امریکا مدعی بود هدف از این حمله صرفا نابودی تونل های داعش بوده اما منتقدان داخلی و بین‌المللی هشدار دادند که افغانستان به میدان آزمایش زرادخانه نظامی امریکا تبدیل شده است. کارشناسان افغان بارها تاکید کرده اند که استفاده از چنین سلاح هایی نه تنها بر محیط زیست خسارات جبران ناشدنی گذاشته بلکه زخم عمیقی بر وضعیت روانی مردم باقی گذاشته است. که در نهایت هم هیچ تاثیری در کاهش تهدیدهای امنیتی نداشته است.
بازگشت امریکا به بگرام؛ خطر تکرار تاریخ!
اکنون که بحث بازگشت احتمالی امریکا به بگرام دوباره در رسانه های داخلی و منطقه ای مطرح است، نگرانی ها در میان مردم افغانستان افزایش پیدا کرده است. تجربه گذشته نشان می‌دهد که هربار حضور امریکا در افغانستان، بجای امنیت و توسعه، نتیجه ای جز جنگ های نیابتی و قربانی شدن غیرنظامیان بجا نگذاشته است.
مردم افغانستان امروز با تلخی از خود میپرسند: اگر امریکا دوباره بگرام را تصرف کند، آیا اینبار تاریخ همانند گذشته تکرار نخواهد شد؟ در صورت بازگشت امریکا فرق دولت کنونی با قبلی چه خواهد بود؟!
نتیجه‌گیری
سالگرد حمله پیجری در لبنان و بحث‌های جاری درباره بازگشت امریکا به بگرام در افغانستان، هر دو یک پیام روشن دارند: تاریخ وقتی تکرار میشود که ملت‌ها از گذشته درس نگیرند. دشمن مشترک تنها در چهره‌های متفاوت ظاهر میشود؛ گاهی در لباس حمایت از دموکراسی و گاهی در شکل «حمایت از امنیت منطقه». اما نتیجه یکی است: کشتار غیرنظامیان، تخریب زیرساخت‌ها و بی‌اعتمادی عمومی.
افغانستان و لبنان باید با عبرت گرفتن از این تجارب، به‌جای اعتماد یک‌جانبه به امریکا و متحدانش، روی همگرایی منطقه‌ای و توان داخلی خود سرمایه‌گذاری کنند. تنها در این صورت است که تاریخ خونین تکرار نخواهد شد و ملت‌ها قربانی آزمایشگاه‌های نظامی قدرت‌های خارجی نمی‌گردند.
زهرا هاشمی
