ظهور گروه تروریستی داعش و پروژه داعشیسم در سال 2013 در سوریه و عراق، زنگ خطر جدی برای کشورهای آسیای مرکزی و خاور میانه بود که نشان میداد غرب اینبار با سلاح قویتر تروریستی وارد میدان شده و در تلاش نفوذ و برتری خود هستند. ایران و روسیه این زنگ خطر را جدی گرفتند و با وارد شدن به میدان نبرد بر علیه این پروژه، توانستند داعشیها را تضعیف و نابود کند، هرچند اندک فعالیتهایی هنوز باقیست.
افغانستان کشوری که تحت سیطره و اشغال مستقیم امریکا قرار داشت، نظریهها بر این بود که داعش ممکن است برعلاوه کشورهای افریقایی، با استفاده از بستر ناامن این کشور، خود را دوباره احیا کند، یا بهتر باید گفت که بانیان داعش ممکن است این پروژه را اینبار در افغانستان احیا نمایند، زیرا امریکا فضا را طوری رخ و رنگ داده بود که بههیچ عنوان نمیشد به امنیت دلخوش کرد.
استارت داعشیسم در افغانستان بین سالهای 2016 تا 2018 زده شد که در ولایتهای ننگرهار و جوزجان شماری از خانهها توسط این گروه تروریستی بهآتش کشیده شدند و جنایاتی نیز رخ داد. با این همه پس از اینکه امریکا در سال 2021 مجبور شد از افغانستان خارج شود و شرایط را هم طوری فراهم کرده بود که خلاهای زیاد امنیتی وجود داشت، تحلیلها بر این بود که ممکن است داعش با استفاده از اوضاع نامساعد امنیتی افغانستان، وضعیت را بهنفع خود تغییر دهد. این تحلیلها بیجا هم نبود، چون پس از چندی یکی از فرماندهان طالبان نامهای نوشت که در آن از احتمال ورود 7 هزار داعشی از طریق پاکستان به خاک افغانستان هشدار داده بود.
به این معنا که پاکستان بستر امن تربیت و آموزش داعشیها شده بود تا با استفاده از فرصت، آنها وارد افغانستان شده و علیه امنیت و ثبات در این کشور عملیاتهای وحشیانهای انجام دهد.
داعشیسم و تهدید افغانستان
حاکمیت طالبان همراه بود با وعدههای بیشمار امنیتی و اقتصادی و سیاسی، ولی در کمترین زمان گروه تروریستی داعش مساجدی از شیعیان را در ولایتهای قندهار و قندوز هدف قرار داد که در نتیجه آن صدها تن از نمازگزاران کشته و زخمی شدند. این روند ادامه یافت و اما پس از مدتی طالبان عملیاتهای را علیه مواضع داعش در ولایتهای هرات، کابل، تخار و برخی ولایات دیگر راهاندازی کردند که در نتیجه آن شهاب المهاجر و شماری از چهرههای مهم این گروه کشته شدند و حملات این گروه هم کاهش یافت و در نتیجه به صفر رسید.
با این همه پس از مدتی که امنیت نسبی در کشور حاکم بود، دو روز قبل نمازگزاران در مسجد امام زمان در ولایت بغلان هدف قرار گرفتند که در نتیجه آن دهها تن کشته و زخمی شدند. گروه تروریستی داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و اعلام کرد که بیش از 50 تن در این حمله کشته شدهاند. این حمله نشان داد که تهدید پروژه داعشیسم هنوز باقیست و داعش تلاش دارد وضعیت را بهنفع خود و اربابان خود تغییر دهد و قطعا در کنار شیطنتهایی که دارد، تضعیف و نابودی طالبان هم در دستور کار این گروه بوده و است.
پروژه داعشیسم تهدید جدی برای افغانستان و کل منطقه است که در صورت بیتفاوتی طالبان، نخست افغانستان به کام آتش خواهد رفت و سپس در صورت بیتوجهی منطقه، دامن آنها را نیز خواهد گرفت.
شیعیان بیشترین قربانی حملات داعشیسم
طی سالیان گذشته قشرهای مختلفی از مردم افغانستان هدف حمله گروه داعش قرار گرفته که میتوان حمله به خانقاه خلیفه صاحب در کابل و یا حمله به مرکز آموزشی کاج در غرب کابل اشاره کرد، ولی این یک واقعیت است که شیعیان بیشترین قربانی حملات داعش بوده اند. طالبان همانطور که در ایام محرم امنیت مراسمها را تامین کرد، نیاز است برای ثبات و امنیت در کشور، امنیت مساجد و مراسمها و مراکز آموزشی شیعیان را جدی بگیرند. بیتوجهی در این مورد، تبعات خطرناکی خواهد داشت که قابل مهار یا جبران نخواهد بود.
آیا داعشیسم دوباره جان گرفته است؟
عملیاتهای طالبان در چند ماه گذشته علیه داعش قابل خوشبینی بود و ضربات کوبندهای را بر این گروه تروریستی وارد کرد، ولی حمله چند روز قبل بر مسجد امام زمان در بغلان این پرسش را بهوجود میآورد که آیا این پروژه تروریستی بار دیگر جان گرفته است؟ لازم است در این خصوص چند نکته را یادآور شد:
اولا: طالبان برای امنیت و ثبات و مهمتر آن بقا، نیاز دارند علیه داعش مبارزه جدی کرده و بیتفاوتی در این قبال عواقب خطرناکی خواهد داشت.
دوما: امنیت شیعیان درمساجد و مراکز آموزشی باید تامین شود و بهطور کلی شر داعش باید از افغانستان کنده شده و نابود گردد.
سوما: پروژه داعشیسم به وضوح نشان داده که یک پروژه غربی است که زیر نام اسلام قرار گرفته و تفکر سلفیستی – وهابی دارد. این موضوع را همگان بهخوبی درک کردهاند، وگرنه وضعیت مسلمانان غزه هر گروه مسلمانی را متوجه میسازد که باید علیه اسرائیل در کنار فلسطین بایستد.
چهارما: کشورهای منطقه نباید بیتفاوت باشند. داعش اگر تهدیدی برای افغانستان باشد، بزرگتر از آن تهدیدی برای کل منطقه است. اگر امروز اقدام نشود، فردا دیر خواهد بود.
سید الیاس احمدی