روز جهانی زن

آیا عدالت، همان‌گونه که جهان مدرن ادعا می‌کند، مرز نمی‌شناسد؟ آیا حقوق زن، چنان‌که در اسناد بین‌المللی آمده است، ارزشی مطلق و جهان‌شمول دارد، یا آنکه حقیقتِ این حقوق، بسته به موقعیت جغرافیایی و منافع قدرت‌ها تغییر می‌کند؟ اگر چنین نیست، چرا نهادهای مدافع حقوق بشر در برابر صدای زن فلسطینی خاموش‌اند، اما در قبال بسیاری از کشورهای دیگر همگان صدا بلند می کنند؟

معیار دوگانه‌ی جهان در برابر زنان فلسطین

بیش از هفتاد سال است که زنان فلسطینی، مادران، دختران و خواهران سرزمینی که بر آن جز اشغال و خون چیزی سایه نیفکنده، هر روز شاهد ویرانی خانه‌هایشان، قتل عزیزانشان و اسارت کودکانشان‌اند. آن‌ها زنانی‌اند که زندگی‌شان در میان آوارها شکل گرفته و نام مادرانشان در دل کوچه‌هایی که بوی باروت می‌دهد، فریاد شده است.

تصویر دختری که کنار پیکر خونین مادرش ایستاده، روایت خاموش اما فریادگر سرزمینی است که زنانش در هر طلوع، با دلهره‌ای تازه چشم می‌گشایند. صدای مادری که در خرابه‌های غزه نام فرزندش را می‌خواند، در هیاهوی سیاست و دیپلماسی محو می‌شود، اما در دل شب‌های اندوه‌بار فلسطین، این فریادها هنوز زنده‌اند.

زنی که از پشت سیم‌های خاردار زندان‌های اسرائیل به بیرون می‌نگرد، تنها یک زندانی نیست؛ او بازمانده‌ی نسلی است که به جرم ایستادگی، آزادی را از او دریغ کرده‌اند. زن فلسطینی نه‌تنها در حبس دیوارهای سیمانی، بلکه در اسارتِ سکوتی است که قدرت‌های جهانی بر او تحمیل کرده‌اند.

اگر این صحنه‌ها دیده شوند، حقیقت برملا خواهد شد: زن فلسطینی، قربانی‌ای است که برای جهانِ پرادعای عدالت، ارزشی ندارد. چراکه قاتل او، همان متحدی است که باید از آن حمایت شود؛ همان دولتی که اگر جنایاتش ثبت هم شود، گویی در دادگاه افکار عمومی جهان، همیشه تبرئه است.

همین معیار دوگانه، در افغانستان نیز دیده شد. در دو دهه‌ی گذشته، میلیاردها دالر به‌نام حقوق زنان به مصرف رسید، اما زن افغان نه‌تنها از این سرمایه بهره‌ای نبرد، بلکه به ابزار سیاست‌های خارجی بدل شد. آنانی که روزگاری برای حقوق زنان شعار می‌دادند، حالا که دیگر از این پروژه‌ها سودی نمی‌برند، خاموش شده‌اند. اما حقیقت تلخ‌تر از این است: زن افغان تنها در زمان اشغال مهم بود، همان‌گونه که زن فلسطینی تنها وقتی می‌تواند صدای جهان را بشنود که اشغالگران به او نیاز داشته باشند.

روز جهانی زن؛ تناقض‌های یک جهان مدرن

سازمان‌های بین‌المللی، که خود را مدافع حقوق بشر می‌دانند، در برابر جنایاتی که هر روز علیه زنان فلسطینی رخ می‌دهد، ساکت اند. اما همین سازمان‌ها به بهانه ای حقوق زنان، واکنش های شدید علیه بسیاری از کشورها و دولت ها دارند. ولی هنگامی که زنان فلسطینی در خانه‌های خود بمباران می‌شوند، دختران خردسال به اسارت گرفته می‌شوند، و مادران مجبور می‌شوند فرزندان خود را در میان ویرانه‌ها جست‌وجو کنند، جهان سکوت می کند.

تعارضی که در عملکرد این نهادها دیده می‌شود، دیگر پنهان نیست. کنوانسیون‌های حقوق زنان، که ادعا دارند از حقوق برابر برای زنان در سراسر جهان دفاع می‌کنند، هرگز در برابر جنایات اسرائیل علیه زنان فلسطینی جدی گرفته نشده‌اند. همین سیاست دوگانه، در افغانستان نیز دیده شد.

زنانی که روزگاری با حمایت خارجی‌ها به‌نام حقوق زنان بر مسند قدرت نشستند، هیچ‌گاه برای زن روستایی افغان، که حتی ابتدایی‌ترین حقوق را نداشت، کاری نکردند. زن فلسطینی، زن افغان، زن یمنی و زن لبنانی، همگی در این معادله‌ی ناعادلانه، نادیده گرفته شده‌اند، چراکه سیاست جهان مدرن، تنها از زنانی دفاع می‌کند که روایتش را تأیید کنند، نه آنانی که حقیقت را فریاد بزنند.

در همین حال، رسانه‌های غربی که خود را پیشگام روایت‌های حقوق بشری می‌دانند، چگونه است که تصاویر زنان فلسطینی را پنهان می‌کنند، اما اگر در جای دیگری از جهان زنی ادعای تبعیض کند، تیترهای خبری را پر می‌کنند؟ این همان سیاستی است که از پیش نوشته شده است: حقوق زن، تا زمانی که در خدمت منافع قدرت‌های جهانی باشد، اهمیت دارد، اما اگر این حقوق در برابر ظلمی قرار گیرد که خودِ این قدرت‌ها مسئول آن هستند، به سکوتی سنگین فرو می‌رود.

در هر صورت باتوجه به واقعیت های میدانی و با در نظرداشت آنچه که در بالا گفته آمدیم، زن فلسطینی، در میان آوار خانه‌هایش، در زندان‌های بی‌نام و نشان، و در کوچه‌های جنگ‌زده‌ی غزه، فریادی است که جهان نمی‌خواهد بشنود. همان‌گونه که زن افغان، پس از آنکه تاریخ مصرف سیاست‌های غربی به پایان رسید، دیگر اهمیتی ندارد. جهان باید بپذیرد که حقوق زنان نمی‌تواند به‌عنوان ابزاری سیاسی استفاده شود؛ نمی‌توان از حقوق زن سخن گفت، اما در برابر مظلومیت زن فلسطینی سکوت کرد.

روز جهانی زن، برای بسیاری از کشورهای جهان روزی است برای جشن و تجلیل؛ اما برای زنان فلسطین، روزی دیگر در تقویم جنگ و اشغال است. برای مادران فلسطینی، روز زن تفاوتی با دیگر روزها ندارد، جز آنکه در این روز هم، همچنان باید در میان ویرانه‌ها به دنبال فرزندانی بگردند که جهان آنان را نادیده گرفته است. این حقیقت تلخ، تصویری است که جهان تلاش می‌کند آن را بپوشاند، اما تاریخ، آن را ثبت خواهد کرد: زن فلسطینی، زنی است که جهان او را ندید، اما او همچنان ایستاده است.