طی دو ماه گذشته دمای شدید هوا و بارش برف سنگین در افغانستان باعث کشته شدن بیش از 200 نفر که اکثراً کودکان خردسال بودند، شده است. برخی از آژانس‌های امدادی ابراز نگرانی کرده‌اند که ممکن است صدها نفر دیگر در مناطق دورافتاده، به‌ویژه در ولایات غور، بامیان و دایکندی و دیگر مناطق مرکزی افغانستان تلف شده و قربانی زمستان سرد افغانستان شده باشند.
مناطق مرکزی افغانستان، به شدت سرد سیر و محروم از خدمات صحی هستند. این زمستان سخت و سرد افزون بر درگیری های داخلی و فروپاشی اقتصادی، همراه با بدترین خشکسالی در 27 سال گذشته، مردم افغانستان را تا سرحد مرگ شکنجه کرده و می کنند.
باتوجه به وضعیت تاریک حاکم بر سرنوشت مردم افغانستان، پرسش اساسی اینست که مسئولیت دولت طالبان و جامعه جهانی در قبال مردمان بد اقبال افغانستان چیست؟ استراتژی و برنامه دولت فعلی چیست؟ تداوم این روند به کجا خواهد رسید؟
در این نوشته تلاش می گردد تا پاسخهای مقنع به پرسش های فوق داده شود و مسئولیت دولت طالبان و جامعه جهانی در قبال پیامدهای زمستان سرد افغانستان به صورت مشخص تعیین گردد و کارکردها و کمکاری های آنها تا اکنون مورد ارزیابی قرار گیرد.
مسئولیت طالبان در قبال فجایع زمستان سرد افغانستان
در یک کلام مردم به جان رسیده اند، اما طالبان بی تفاوت است. بی تفاوتی حکومت فعلی به مشکلات اقتصادی، معیشتی و فجایعی که در زمستان سرد و سخت کنونی بر مردم می روند، بیانگر دو حالت است. یا اینکه طالبان برنامه ی برای رفع مشکلات کشور ندارد، یا اینکه آنها در مقابله با این مشکلات و چالشها عاجز اند.
عدم برنامه ای مدون و استراتژی مشخص از سوی حکومت فعلی در مقابله با مشکلات و چالشهای کنونی، مبتنی بر هر دلیل و عاملی که باشد، اما از وقوع فجایع انسانی قریب الوقوع جلوگیری کرده نمی تواند.
مردم افغانستان، در حال حاضر نیازمندِ شدید به حمایت های بشری چه از سوی دولت و چه از سوی جامعه بین المللی استند. مسئولیت مقابله ای کنونی در مرحله ای اول متوجه دولت فعلی است. طالبان چه بپذیرد و چه نپذیرد، مسئول است تا به صورت اضطراری از وقوع فجایع انسانی جلوگیری نماید.
متاسفانه به نظر می رسد رهبران رده بالای طالبان، درک عمیق و دقیق از عمق مشکلات جاری در افغانستان ندارند. زیرا اولویتهای اصلی شان را تا اکنون به مقابله با مشکلات و چالشهای کنونی اختصاص نداده است و همانطور که یاد آوری گردید، آنها در قبال فجایعی جاری در افغانستان بی تفاوت اند. رهبران و مسئولان رده بالای طالبان باید به مسئله بحران زمستان سرد افغانستان به صورت جدی بنگرند و در نظر داشته باشند که مسئول هر نوع فاجعه ی که در افغانستان رخ می دهد، در درجه اول مسئولین کنونی هستند.
باتوجه به اینکه طالبان مسئول درجه اول تمام قضایای کنونی در کشور هستند، بی تفاوتی و عدم مسئولیت پذیری دولت کنونی، پیامدهای ویرانگری برای خود شان در پی خواهد داشت. از این رو بهتر است که طالبان به صورت اضطراری استراتژی و برنامه ای مشخص در قبال وضعیت کنونی طراحی کنند و به طور جدی در پی رفع مشکلات و چالش های کنونی بر آیند. زیرا به نظر می رسد که هیچ چیزی اضطراری تر از مقابله با وضعیت فقر و گرسنگی و زمستان سرد و سخت کنونی نیست.
مسئولیت جامعه بین الملل در قبال فجایع زمستان سرد در افغانستان
با آنکه طالبان مسئول درجه اول است، اما دولت طالبان در شرایط کنونی با طیفی از چالش های جدی مواجه استند. این گروه در حالی که با بحران‌های اقتصادی، انزوای بین‌المللی و تهدید حملات تروریستی بیشتر از سوی داعش خراسان دست و پنجه نرم می‌کند، بایستی نیروهای چریکی شان را آموزش دهند که به حکومتداری و خدمت به مردم روی آورند. زیرا عمده ی نیروهای طالبان، از حکومت داری و خدمت به مردم چیزی نمی دانند.
بنابراین با توجه به وضعیت کنونی، زمستان سرد افغانستان و چالشهای موجود بر سر راه حکومت طالبان، این وظیفه اخلاقی جامعه بین المللی، به ویژه ایالات متحده که عامل اصلی بحران کنونی است، می باشد تا به صورت عاقلانه و اخلاقی در شرایط کنونی مردم افغانستان را کمک و همکاری نماید.
جامعه ی بین المللی مسئولیت اخلاقی دارد تا ضمن اینکه از طریق کمکهای بشر دوستانه در بحران کنونی مردم افغانستان را یاری نمایند، به ایالات متحده نیز باید فشار وارد کنند تا دارایی های مسدود شده ای مردم افغانستان آزاد گردد. زیرا فقر و گرسنگی در زمستان سرد و سخت کنونی که تا اکنون بیش از ده ها نفر را به کام مرگ سوق داده، هشدار از فجایع به شدت نگران کننده می دهد.
تداوم بحران کنونی و فجایعی قریب الوقوع
در صورتی که بحران کنونی با همین سرعت ادامه یابد، طالبان بی تفاوت باشد و جامعه بین الملل نیز فقط به نظارت یا کمک های بسیار محدود اکتفا نماید، احتمال فجایعی به شدت منزجر کننده در آینده نه چندان دور در افغانستان متصور است و ممکن است که میلیون ها کودک و خانواده های بی سرپناه جان شان را از دست بدهند. زیرا طغیان سردی زمستان کنونی، در شرایطی که اکثریت خانوارها از تامین مواد غذایی ـ سوختی عاجزند، جان خانواده های بی شمار را تهدید می نمایند.
از طرف دیگر ادامه ی روند کنونی، بسیاری از افراد را ناچار می نماید تا دست به هر کاری بزنند و از آن جمله این که داعش و دیگر گروه های تروریستی، از شرایط بوجود آمده اقدام به تامین نیروی انسانی شان نمایند و افراد درمانده را با هزینه های اندک قربانی برنامه ها و عملیات های غیر انسانی شان نمایند.
- زمستان سرد افغانستان و تداوم بحران
باتوجه به آنچه که گفته شد، مسئول درجه اول، دولت طالبان است تا برنامه های دقیق و عملی را در قبال وضعیت کنونی طراحی و اجرا نماید. بایستی خاطر نشان کرد که این مسئولیت از یک طرف، اضطراری و فوری است و از طرف دیگر مستقیما متوجه دولت طالبان است که اینها تحت هیچ شرایطی نمی تواند از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کند.
پس از طالبان، جامعه جهانی مسئول فجایع بشری جاری در افغانستان است. به ویژه دولت آیالات متحده آمریکا که عامل اصلی وضعیت رقت بار کنونی است و جهان بایستی آمریکا را تحت فشار قرار دهد تا دست کم ذخایر بانکی مردم افغانستان را آزاد نماید و در کنار کمک های بشری ذخایر بانکی مسدود شده بتواند از فجایع بیشتر و قوی تر جلوگیری نماید.
مسلم اخلاقی، آگاه مسائل افغانستان
