مهاجرین افغانستان در ایران در حقیقت، قربانی اهداف چندین گروه استند. از سوء استفاده ای رسانه ها و افرادی که طی دو دهه در حق ملت افغانستان خیانت و جنایت کرده اند گرفته تا دشمنان و رقیبان دولت ایران، همه و همه در پوشش های مختلف از مسئله ی مهاجرین افغانستانی در ایران سوء استفاده می نمایند. آنها به دنبال ایجاد فشار بر دولت جمهوری اسلامی ایران استند و تلاش دارند که فضای سیاسی و اجتماعی را در این کشور متشنج کنند، به همین دلیل در کنار استفاده ی سوء از بسیار مسائل داخلی ایران، مسئله ای مهاجرین را نیز در برنامه های شان دارند.
باتوجه به آنچه که گفته شد و همانطور با در نظر داشت اینکه در شرایط کنونی مسئله مهاجران افغانستانی در ایران این روز‌ها به یک موضوع مهم اجتماعی و سیاسی تبدیل‌شده و عرصه عمومی و رسمی این کشور را درگیر نموده و اتفاقات ناگواری نیز بین مهاجرین افغانستانی و جامعه میزبان رخ داده، لازم است تا ابعاد این مسئله مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده شود و ریشه های اصلی بحران مهاجرین افغانستان در ایران مورد کنکاش قرار گیرد.
افغانها و ایرانی ها
افغانستان و ایران دارای فرهنگی غنی و متنوع استند. ادبیات فارسی، موسیقی، هنر و آداب و رسوم هر دو کشور نشان‌دهنده‌ی پیوندهای عمیق فرهنگی است. شاعران بزرگ مانند حافظ، سعدی و رومی نه تنها در ایران بلکه در افغانستان نیز مورد احترام و محبت قرار دارند. دو کشور به عنوان همسایه، در طول تاریخ با یکدیگر تعاملات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی داشته‌اند. این تعاملات باعث شکل‌گیری روابط دوستانه و همکاری‌های متقابل شده است.
ایران سال‌هاست که میزبان مهاجرین افغان بوده و این حمایت‌ها نشان‌دهنده‌ی همدلی و برادری میان دو ملت است. افغانها در ایران توانسته‌اند در زمینه‌های مختلفی از جمله تحصیل، کار و زندگی اجتماعی فعالیت کنند و این امر به ایجاد پیوندهای عمیق‌تری میان دو کشور کمک کرده است. دوستی میان افغانها و ایرانی‌ها ریشه‌ای عمیق و تاریخی دارد که به قرن‌ها پیش برمی‌گردد. این دو ملت با تاریخ، فرهنگ و زبان مشترک، پیوندهای ناگسستنی را ایجاد کرده‌اند که در طول زمان تقویت شده است.
قدردانی افغانها از حمایت‌های ایران نه تنها به خاطر فراهم کردن امکانات زندگی برای مهاجرین افغان، بلکه به خاطر احترام به فرهنگ و هویت آنها نیز بسیار مهم است. این همکاری‌ها در عرصه های مختلف توانسته است که به تقویت روابط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بین دو ملت منجر شود و به ایجاد آینده‌ای روشن‌تر برای هر دو کشور کمک کند.
بحران مهاجرین افغانستان در ایران
بحران مهاجرین افغانستان در ایران یکی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در روابط دو کشور است. پس از چند دهه جنگ و ناآرامی در افغانستان، میلیون‌ها افغان برای یافتن امنیت و زندگی بهتر به کشورهای همسایه، به‌ویژه ایران، پناه برده‌اند. مهاجرین افغان در ایران با چالش‌های زیادی از جمله تبعیض، مشکلات اقتصادی و عدم دسترسی به خدمات اجتماعی مواجه هستند.
از طرف دیگر مهاجرین افغانستانی در ایران چالش های را برای جامعه میزبان نیز به وجود آورده اند که اکثرا کسانی را شامل می شوند که فاقد مدارک قانونی اند و باوجود تلاش‌های ایران برای مدیریت این بحران و ارائه کمک به مهاجرین، مشکلات همچنان پا برجاست و نیازمند همکاری‌های بیشتر بین‌المللی است.
افغانها قربانی وطندارانِ وطن فروش اند
یکی از دلایل عمده مهاجرت افغانستانی ها، وضعیت نامناسب امنیتی و اقتصادی در این کشور است. فساد گسترده، سوء مدیریت و خیانت‌های برخی از رهبران افغان به منافع ملی، نقش بسزایی در تداوم ناآرامی‌ها و مهاجرت گسترده داشته است. این رهبران، با ترجیح دادن منافع شخصی و گروهی به منافع ملی، زمینه‌ساز بحران‌های متعدد شده‌اند که از جمله آنها مهاجرت میلیون‌ها افغان به کشورهای همسایه است.
همین افرادی که بیش از بیست سال در افغانستان خیانت و جنایت کرده اند و اکنون از مزدوران و مهره های غربی و آمریکایی محسوب می گردند و در همان کشورها نیز مستقر استند، تحت فرمان و دستور سازمان های استخباراتی کشورهای غربی و آمریکا، در پوشش حمایت از مهاجرین افغان در ایران به دنبال متشنج کردن وضعیت سیاسی و اجتماعی ایران استند و از مهاجرین به عنوان سوژه استفاده می نمایند و اهداف شان بیشتر متمرکز بر فشار وارد کردن به دولت ایران است.
حامی این افراد و مهره های مزدور بدون تردید برخی از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی استند که به دنبال منافع خودشان در پوشش حمایت از مهاجرین هستند، اما این حمایت‌ها با تخریب و نفرت افگنی و اختلاف اندازی همراه است، زیرا هدف اصلی آنها تامین منافع خودشان و نا آرام ساختن وضعیت داخلی ایران است.
متاسفانه آنها به خاطر اینکه دو دالر به دست آورند، با استفاده ای سوء از مسئله ی مهاجرین در خدمت قدرت های غربی و آمریکا قرار دارند و همانطور که بیست سال در افغانستان در حق ملت افغانستان خیانت کردند، اکنون نیز به دستور آمریکا و غرب جهت صدمه زدن و لطمه وارد کردن به جمهوری اسلامی ایران، مهاجرین را قربانی اهداف و سیاست های شان می نمایند.
وطندارانِ وطن فروش مهاجرین افغانستانی کی ها هستند؟
با بررسی اجمالی و سطحی در فضای مجازی می توان لیست بلند بالایی از افراد و رسانه های را تهیه کرد که در حال حاضر پیوسته به دنبال حمایت پوشالی و کذایی از مهاجرین افغانستان در ایران استند. وجه اشتراک تمام این رسانه ها و افراد اینست که آنها هیچکدام در ایران و یا افغانستان مستقر نیستند و حضور ندارند و همچنان تقریبا هریک از آنها در دولت جمهوریت مقامهای بلند ـ پائین داشتند.
افرادی چون سمیع سادات، مجید قرار، سمیع یوسفزی، بلال سروری، هارون نجفی زاده، حبیب الله خان و دهها نفر از مهره های امنیتی، نظامی و ملکی دوران جمهوریت در کنار رسانه های چون افغانستان انترنشنال، آماج، اطلاعات روز و غیره در حال حاضر به شدت با پخش کلیپ ها، تصاویر و محتواهایی غیر واقعی به دنبال تحریک اذهان عمومی افغانها علیه ایران و همچنان اختلاف افگنی و دشمن تراشی بین دو ملت استند.
اگر همین اکنون کلیپ ها، تصاویر و محتواهای اختلاف افگنانه ای که توسط حبیب الله خان، مجید قرار و افغانستان انترنشنال در رابطه به برخورد پولیس و دولت ایران با مهاجرین افغانستانی پخش و نشر می گردد را راستی آزمایی نمائیم، حتی ده درصدِ از آنها واقعی نیستند و اکثریت آنها مربوط به برخورد پولیس ایران با قاچاقچیان و دزدان که هیچ ربطی به افغانهای مهاجر ندارند، استند.
این نوع حمایت‌ها بر وضعیت مهاجرین افغان در هر صورت تاثیرات منفی دارند و آنها را در ایران نیز قربانی سیاست های و اهداف مهره ها و مزدوران آمریکایی و غربی می نمایند. زیرا از یک سو، مهاجرین ممکن است به دلیل حمایت‌های ناپایدار و غیررسمی از سوی گروه‌های اطلاعاتی، در شرایط سخت‌تری قرار گیرند و به‌جای یافتن امنیت، با مشکلات جدیدی روبرو شوند. از سوی دیگر، دولت ایران ممکن است واکنش‌های تندی نسبت به این بحران نشان دهد که می‌تواند شرایط زندگی مهاجرین را بیش از پیش دشوار کند و به بی‌ثباتی کامل منجر شود.
راهکارها و پیشنهادات
اولا این نکته را باید در نظر داشت که طرد و اخراج مهاجرین فاقد مدرک قانونی حق طبیعی هر کشور است و تحت هیچ شرایطی نمی توان از مهاجرین فاقد مدرک در هیج جای دنیا دفاع و حمایت کرد. ثانیا برای تامین آرامش و کاهش حساسیت های به وجود آمده بین مهاجرین افغانستانی و جامعه میزبان، بایستی نخبه گان صادق و دلسوز افغانستانی ورود کنند و برای مقابله با این معضل، همکاری میان دولت ایران و سازمان‌های بین‌المللی را تامین نمایند.
از طرف دیگر نخبه گان و فعالین فرهنگی و اجتماعی جامعه افغانستان بایستی نظارت دقیق‌تر بر فعالیت‌های گروه‌های اطلاعاتی و کسانی که در پی تفرقه افگنی و اختلاف اندازی استند، داشته باشند تا کسانی که بیش از دو دهه هست و نیست افغانها را بر باد داده اند، اکنون نیز نتوانند به دستور اربابان شان مهاجرین را قربانی سیاست های و اهداف شان نمایند.
عایشه ببرک خیل
