وضعیت غم انگیز مهاجرین افغان در پاکستان
خوانندگان منظم نوشته های من چه در شبکه های اجتماعی و چه در روزنامه ها به خوبی می‌دانند که من تمایلی به طرح مسائل گلایه آمیز و طلبکارانه از کشورهای که میزبان میلیون ها مهاجرین افغان و هموطنانم استند، ندارم. زیرا اولا که بعضی از دولت های همسایه ی افغانستان با مشکلات متعدد اقتصادی و سیاسی مواجه اند و ثانیا خدمات ملکی و رسیدگی به مشکلات داخلی برای آنها در اولویت قرار دارند.
به همین دلیل بر خورد نیک آنان را با مهاجرین افغان به حساب لطف و بر خورد نا مناسب آنها را نادیده می گیرم. اما در این آواخر گزارش ها، کلیپ ها و تصاویری به شدت تکان دهنده از برخورد نا مناسب نظامیان و پولیس پاکستان را با مهاجرین مشاهده نمودم که لازم است که اینگونه رفتارها و وضعیت مهاجرین افغان در پاکستان و برخوردهای غیر انسانی را کالبد شکافی نمائیم.
نگاهی به وضعیت مهاجرین افغان در پاکستان
به خاطر هزاران دلیل، افغانها به صورت گسترده به طور قانونی و غیر قانونی به پاکستان مهاجرت کرده اند و می کنند. قبل از فروپاشی افغانستان، ویزای پاکستان برای افغانها به مبلغ 50کلدار پاکستانی اعطا می گردید. ولی پس از فروپاشی و سقوط افغانستان و تسلط طالبان و افزایش مهاجرت افغانها به سوی پاکستان، سفارت این کشور در کابل، اعطای ویزا را برای افغانها محدود و بیشتر به بازار سیاه واگذار نمود.
با واگذاری ویزای پاکستان به دست دلالان و کمیشن کاران، هزینه ی ویزای پاکستان برای افغانها به چهار هزار دالر افزایش یافت. به قول جوانها این اولین ناجوانی و نامردی پاکستانی ها در قبال مردم افغانستان بودند. زیرا در همچون شرایطی به جای اینکه پاکستانی ها به عنوان یک کشور دوست و همسایه و مسلمان به کمک افغانهای وحشت زده و هراسناک بشتابند، اقدام به استفاده ی سوء از وضعیت حاکم بر مردم افغانستان نمودند.
در طول دو دهه که آمریکا و غربیان در افغانستان حضور داشتند، مرزهای پاکستان به روی همه ی افغانها باز بودند و وضعیت مهاجرین افغان در پاکستان مناسب بود. صاحب این قلم، چندین بار بدون ویزا و حتی بدون پاسپورت بخاطر تداوی مریض از مرز تورخم وارد پیشاور شده ام. اما با فروپاشی افغانستان، تمام مرزها به روی افغانها مسدود گردیدند و قیودات شدیدی در مرزها از سوی دولت پاکستان وضع گردیدند. این دومین از ناجوانی ها و نامردی های پاکستانی ها در ارتباط با مردم افغانستان بودند.
قبل از فروپاشی و فرار مردم افغانستان، مهاجرین افغان در پاکستان به صورت آزادانه رفت و آمد داشتند و در شهرهای پیشاور، کویته، لاهور و دیگر شهرهای پاکستان خانه و زندگی ساخته بودند و دولت و نظام پولیس پاکستان نیز با آنان رفتارهای انسانی و اسلامی داشتند. اما پس از فروپاشی افغانستان، دولت پاکستان سیاست جدی و شوک آوری را در قبال مهاجرین وضع نمود. قیوداتی شدیدی را در قبال مهاجرین روی دست گرفت. دیدگاه پولیس پاکستان نسبت به مهاجرین افغان یکباره تغییر کرد.
اکنون مهاجرین افغان که به صورت غیر قانونی در پاکستان حضور دارند، با خطر جدی زندانهای پاکستان مواجه استند. آنها در زندگی روزه مره با مشکلات متعدد رو به رو اند. به کمترین امکانات عادی دسترسی ندارند. در سطح شهر گشت وگذار نمی توانند.
افزون بر اینکه محدودیت های بی رحمانه در قبال آنها وضع گردیده است، آنها با مشکلات اقتصادی شدید نیز مواجه اند. زیرا وضعیت پاکستان به گونه ی است که برای آنها هیچ نوع فرصت شغلی وجود ندارد و آنها هیچگونه عوایدی هم ندارند. در این رابطه اگر مهاجرین غیر قانونی به دست پولیس گرفتار گردد، به صورت نامردانه و ناجوانه آنان را شکنجه و تعذیب می دهند.
از سوی دیگر؛ تمدید اقامت آن دسته از مهاجرین افغان که دارای مدارک اقامتی بودند، با موانع متعدد مواجه شده اند. در این راستا؛ افزون بر کمیشن کاران و دلالان، پولیس پاکستان نیز اقدام به دریافت رشوه و اخاذی از مهاجرین افغان می نمایند. یکی از چالش های اصلی در فرا راه مهاجرین افغان در پاکستان اینست که کسانی که اقامت یک ساله و شش ماه دارند، طبق دستور پولیس پاکستان بایستی هر دو ماه از مرز خارج و سپس داخل پاکستان شوند.
رفت وآمد دو ماه در میان، افزون بر اینکه هزینه های هنفگتی بر دوش مهاجرین بی بضاعت می گذارند، خطرات و تهدیداتی جدی را نیز متوجه آنان می نمایند. زیرا اکثرا کسانی که از افغانستان به پاکستان پناه برده اند، به دلیل مشاغلی که در نظام جمهوریت داشته است به صورت واقعی از سوی افراد طالبان تحت تهدید قرار دارند.
به همین دلیل ممکن است، آنها هنگام رفت و آمد، به چنگ افراد طالبان بیافتد و حتی جان شان را از دست بدهند. در این رابطه فعالین حقوق زنان و مدافعان حقوق بشر از همه بیشتر مورد تهدید قرار دارند.
ناجوانی ها و نامردی های پاکستانی ها در قبال مهاجرین افغان
سیاست دولت پاکستان پس از فروپاشی افغانستان، به صورت ناجوانمردانه در قبال افغانهای مهاجر تغییر کرده اند و حتی عالی ترین مقامات این کشور در موضوع مهاجرین ورود نامناسب داشته و دارند، اما دستگاه اجرایی و نظام پولیس آنها تحت هیچ شرایطی اجازه ی بر خورد غیر انسانی بامهاجرین که کرامت انسانی را زیر پا بگذارند، ندارند. اما وضعیت مهاجرین افغان در پاکستان گویای همه چیز است.
ممکن است سیاست دولت ها در قبال مهاجرین، گه گاهی متحول شوند. اما؛ کسانی که به عنوان مجریان قوانین و سیاست های دولت عمل می کنند، نباید تحت هیچ شرایطی «کرامت انسانی» را نا دیده بگیرند.
دولت پاکستان و همچنان مجریان قوانین این کشور، متاسفانه در این اواخر رفتارها و برخوردهای به شدت غیر انسانی را با مهاجرین افغان روی دست گرفته اند که از دیدن کلیپ ها و تصاویری که در شبکه های اجتماعی دست به دست می شوند، لرزه به تن آدم میافتد. به زنجیر کشیدن، تهدید تجاوز به عنف و ناموس، نه کاریست انسانی و نه اسلامی.
افغانهای که مریض و بیمار اند و جهت تداوی به پاکستان رفته است، با بی رحمانه ترین شکل بازداشت و با کودکان و اطفال به زندانها انداخته می شوند.کلیپ ها و تصاویری که از زندان های شهرهای کراچی و راولپندی به بیرون درز کرده است، نشان می دهند که زنان و هزاران کودک در پشت میله های زندان به سر می برند.
در یک کلیپ که از فاصله ی دور ضبط گردیده است، پولیس پاکستان با چوبی که در دست دارد، بی امان زنان و کودکان را شکنجه می دهد و با آنکه مهاجرین و اطفال طبق دستور آن پولیس نامرد به سمت موتر در حرکت است تا سوار موتر پولیس شود، اما او بی وقفه با کیبل به پشت و پاهای آنان با تمام نیرو می کوبد.
در ویدیوی دیگر؛ پولیس پاکستان که چند تا جوان افغان را به زنجیر بسته اند و مانند احشام به دنبالش می کشد، یکی از آن جوانان به پولیس میگوید: «این بی انصافی است. این عادلانه نیست»، پولیس جواب می دهد که: «من به دنبال عدالت نیستم و سپس با الفاظ رکیک دو و دشنام می دهد».
افزون بر این، ده ها کلیپ و تصاویری دیگر نشان می دهند که دستگاه نظامی پاکستان چگونه کرامت انسانی مهاجرین افغان را زیر پا می کنند و آنها را با بدترین روش شکنجه و مجازات می نمایند.
نوع برخورد دستگاه نظامی پاکستان با مهاجرین چنان بی رحمانه و غیر انسانی است که گویی آنها پاک مسائل انسانی و اخلاقی را به بهانه اجرای قانون، کنار گذاشته است. شکنجه و خشونت و تحقیر و توهین شایسته ای انسانیت نبوده و نیست.
بدون تردید، صاحب این قلم به خود اجازه نمی دهد که در قله ی بلند اخلاقیات بنشیند و دستگاه اجرایی و نظامی پاکستان را نقد و نصح اخلاقی نماید، اما شکنجه و تحقیر و تعذیب مهاجرین بی پناه نه هنر است و نه قدرتی برای دولت و نظام سیاسی پاکستان به بار می آورد.
بلکه ذات خشونت و شکنجه لکه ی ننگ بر دامن دولت پاکستان تحت ریاست مدیران فعلی، در طول تاریخ باقی خواهد ماند.
بسم الله ختک
