بیش از یک سال از قدرت گیری مجدد طالبان (15 آگوست 2021) در افغانستان، می‌گذرد که متاسفانه قشر آسیب پذیر جامعه یعنی زنان دوباره با محدودیت هایی شدیدی از سوی حاکمیت جدید روبرو شده اند (از محدود شدن حقوق زنانه شان تا محرومیت از عرصه عمومی، سیاسی، آموزشی و اقتصادی). حقوق زنان افغانستان پایمال شده می توان اینگونه بیان کرد که در طول یک شبانه روز، 14 میلیون زن و دختر افغان حق تحصیل در مکاتب و یا دانشگاه، حق کار و آزادی های دیگر را از دست دادند.
همانطور که خانم سیما باهوس معاون دبیرکل ملل متحد و مدیر اجرایی زنان ملل متحد تاکید کرد که افغانستان تنها کشوری در جهان است که دختران از رفتن به مکاتب محروم هستند.
اگرچه طالبان در سال گذشته در حالی که افغانستان را تصرف کردند، وعده سپردند که به زنان اجازه خواهند داد تا «حقوق خود را در چارچوب قوانین شریعت اعمال کنند»، با این حال، این وعده‌ها، ظاهراً توخالی بودند زیرا زنان و دختران کشور اکنون قادر به دسترسی مناسب به آموزش و اشتغال نیستند و حقوق زنان افغانستان هیچ اولویتی در این کشور ندارد.
همانطور که می دانیم بحران انسانی در افغانستان به سرعت در حال تشدید است و با وجود این تحریم ها علیه زنان، بحران انسانی روز به روز بدتر می شود.
حلیمه کاظم استویانوویچ یکی از اعضای هیات علمی موسسه حقوق بشر و محقق در امور افغانستان در مصاحبه ای اظهار داشته است که زنان و دختران افغان با فروپاشی حقوق اساسی و رویاهایشان روبرو هستند.آنها میان تحریم های طالبان علیه آنها و اقدامات جامعه بین المللی که افغان ها را هر روز به ناامیدی بیشتر می کشاند، گرفتار شده اند!
برای نمونه می توان به اظهارات یک خانم افغان اشاره کرد:
آینده زنان افغان تاریک به نظر می رسد. من آرزوهای زیادی داشتم، می خواستم که به تحصیل و کارم ادامه بدهم. متاسفانه در حال حاضر طالبان حتی اجازه تحصیل به دختران را نمی دهند!
براساس گزارش نهاد حقوق بشر، زنان هر روزه احساس ناامنی شدیدی دارند، طالبان، زنان را به عنوان یک دشمن تصور می کنند و هدف خشونت قرار می دهند مانند کسانی که برای نیروهای بیگانه، سازمان ها و دولت پیشین کار می کردند.
هدر بار معاون مدیر حقوق زنان در دیده بان حقوق بشر اظهار داشته است:
بحران زنان و دختران در افغانستان بدون هیچ پایانی در حال افزایش است. سیاست های طالبان، بسیاری از زنان و دختران را به زندانی هایی در خانه های خود تبدیل کرده است و کشور را از یکی از با ارزش ترین منابع خود، یعنی مهارت ها و استعدادهای نیمی از زنان، محروم کرده است.
همانطور که می دانیم تلاش ها برای حذف زنان و دختران در افغانستان و نادیده گرفتن حقوق زنان افغانستان، توسط حاکمان جدید این کشور، افزایش یافته است.
طالبان براین باورند که آموزش و تعلیم برای زنان خلاف اسلام است، پوشش حجاب در حال حاضر بسیار مهم و لازم الاجرا است.
کریس نیامندی مدیر سازمان نجات کودکان در افغانستان در بیانیه ای عنوان کرده است که دختران بیشترین بار وخامت اوضاع را تحمل می کنند. آنها وعده های غذایی بیشتری را از دست می دهند، از انزوا و ناراحتی عاطفی رنج می برند و تا زمانی که پسران به مکتب می روند در خانه می مانند. این یک بحران انسانی و برای کودکان یک فاجعه می باشد.
این درحالیست که عفو بین الملل و دیده بان حقوق بشر خواستار تحریم ها و ممنوعیت سفر هستند تا طالبان را پاسخگوی کارهایشان بدانند.
در این بخش هفت واقعیت در مورد چگونگی تغییر زندگی زنان و دختران در افغانستان وجود دارد که نشان می دهد چرا ما باید به حمایت از برابری و تامین عدالت برای دختران و زنان در کشور پافشاری داشته باشیم.
تحمل گرسنگی دختران بیش از پسران
براساس آخرین گزارش اداره حمایت از کودکان، مشکلات اقتصادی در افغاستان باعث شده است تا 97 درصد از خانواده ها برای تهیه غذا با مشکل مواجه شوند، این گزارش همچنین اشاره کرد است که دختران کمتر از پسران غذا می خورند.
در ادامه این گزارش می خوانیم که دختران دو برابر پسرها بیشتر گرسنه به خواب می روند و از هر 10 دختر، 9 دختر می گویند که وعده های غذایی شان نسبت به سال های گذشته کاهش داشته است. دختران همچنین گزارش داده اند که نگران کاهش وزن و کمبود انرژی برای مطالعه، بازی و کار هستند.
دور شدن دختران از تحصیل
همانطور که مطلع هستیم، از زمان تسلط طالبان، صدها هزار تن دختر افغان از تحصیلات و اموزش باز مانده اند.
در ماه سپتمبر 2021، طالبان دستور بازگشایی مکاتب متوسط را صادر کرد، اما فقط برای معلمان و متعلمین ذکور. این در حالیست که در بعضی از ولایات به دلیل فشار افکار عمومی، مکاتب برای دختران بازگشایی شد، اما اکثریت قریب به اتفاق مکاتب در کشور بسته ماندند.
در اوایل سال جاری، طالبان اعلام کرد که همه متعلمین، از جمله دختران، می توانند در ماه مارچ 2022 به مکتب بروند، اما زمانی که دختران در آن هفته به مکتب رفتند، مجددا به خانه بازگردانده شدند که موجب خشم جهانی نسبت به این تصمیم شد.
براساس گزارش سازمان حمایت از کودکان، بیش از 45 درصد از دختران در مقایسه با 20 درصد از پسران به دلیل موانع اقتصادی و نگرش جامعه نسبت به آموزش دختران، اظهار داشتند که به مکتب نمی روند. این در حالیست که بخش کوچکی از جامعه دختران، به صورت پنهانی و یا آنلاین به یادگیری و آموزش مشغول هستند.
بنا به گزارش نشریه گاردین، در صورتی که ممنوعیت تحصیل دختران در مکاتب همچنان پابرجا بماند، دانشگاه ها نیز فاقد دانشجویان جدیدی از طبقه ذکور خواهند بود.
شیوع افسردگی شدید میان دختران.
گزارشات نشان می دهند که مشکلات روانی زنان و دختران افغان افزایش یافته است. سازمان حمایت از کودکان گزارش می دهد که 26 درصد از دختران در افغانستان در مقایسه با 16 درصد از پسران علائم افسردگی و 27 درصد از دختران در مقایسه با 18 درصد از پسران علائم اضطراب و تشویش را نشان می دهند.
دختران در طی مصاحبه هایی عنوان کردند افسردگی و اضطراب به مشکلات روزمره زندگی شان افزوده است. انها می گویند که فعالیت هایی که قبلا باعث شادی روح و روان شان می شد مانند دیدار و هم صحبتی با دوستان و اقوام، اکنون تاثیر ندارد.
علاوه براین آنها از این که دیگر نمی توانند به مکتب بروند ابراز ناامیدی و خشم می کنند و گفته اند که نسبت به آینده خود ناامید هستند زیرا حقوق و ازادی هایی که در گذشته داشتند، از آنها گرفته شده است.
افزایش میزان ازدواج دخترن در مقطع کودکی
زمانی که خانواده ها در افغانستان با مشکلات اقتصادی مواجه می شوند، اغلب دختران اولین کسانی هستند که باید بهای آن را بپردازند زیرا ازدواج آنها باعث تقویت بخش اقتصادی و مالی خانواده می شود.
بنا به گزارش سازمان حمایت از کودکان، وضعیت وخیم اقتصادی در افغانستان باعث شده است که خانواده ها غذای مناسب و کافی برای خوردن نداشته باشند، به همین دلیل خانواده ها تصمیم می گیرند تا کودکان خردسال (دختر) خود را به فرد دیگری بفروشند. (ازدواج دختر در سنین کودکی، معادل فروش دختر به شخص دیگری است). عفو بین الملل عنوان کرده است که فقدان فرصت های تحصیلی و حرفه ای برای زنان و دختران، خانواده هایی که زنان و دختران را مجبور به ازدواج به اعضای طالبان می کنند و بالعکس، همگی در افزایش میزان این موضوع نقش دارند. (خانواده و طالبان هر دو نقش دارند)
از بین کودکانی که گفته اند در سال گذشته برای بهبود وضعیت مالی خانواده خود مجبور به ازدواج شده اند، 88 درصد دختر بودند.
اعتراضات برای زنان، ممنوع!
از زمان به قدرت رسیدن طالبان، پولیس تظاهرات فعالان زن را در کابل و دیگر ولایات متوقف کرده است.
به گفته عفو بین الملل، زنانی که سعی کرده اند با اعتراض مسالمت آمیز در برابر این گروه بایستند، تهدید، دستگیر، بازداشت، شکنجه های جسمی و روانی و به زور ناپدید شده اند. معترضانی که بازداشت شده اند از غذا، آب آشامیدنی، محصولات و مراقبت های صحی محروم شدند.
برای آزادی و رهایی، زنان معترض مجبور شدند که متعهد شوند که خود و خانواده هایشان دیگر اعتراضی نخواهند کرد یا علنا درباره تجارب بازداشت خود صحبت نخواهند کرد.
محدودیت در رفت و آمد زنان
زنان و دختران افغان دیگر نمی توانند مسیرهای دور را بدون محرم، طی کنند. طالبان در ماه دسمبر 2021 اعلام کردند که زنان نمی توانند بیش از 45 کیلومتر را بدون همراهی بستگان مرد خانواده، طی کنند.
این مسئله دسترسی به خدمات ضروری مانند مراقبت های صحی را محدود کرده است، تقریبا 10 درصد از زنان برای رسیدن به یک مرکز صحی باید بیش از دو ساعت را طی کند و تقریبا نیمی از آنها باید بیش از نیم ساعت در مسیر باشند. همچنین گزارش هایی وجود دارد مبنی بر اینکه مقامات طالبان از معالجه زنان بدون سرپرست مرد توسط داکتران جلوگیری کرده اند.
در ماه می 2022، وزارت امر به معروف و نهی از منکر به همه زنان توصیه کرد که برقع بپوشند یا صورت خود را در ملا عام بپوشانند و هشدار داد که به هیچ وجه نباید خانه را ترک کنند. اجرایی ساختن این هشدارها در شهرهایی مانند کابل به شدت انجام نمی شود اما گروه های حقوق بشری گزارش داده اند که طالبان برای دختران و زنانی که فرار می کنند، از خشونت خانگی فرار می کنند، در برابر ازدواج اجباری مقاومت می کنند یا رابطه نامشروع جنسی را برقرار می کننند، مجازات های شدیدی مانند شلاق و سنگسار اعمال کرده است.
همچنین شواهد عنوان می کند که طالبان دختران را بخاطره لبخند زدن یا پوشیدن لباس های تنگ، مجازات کرده اند.
زنان دیگر نیروی کار نیستند!
پس از تسلط کشور توسط طالبان، ملا محمد حسن اخوند، رئیس الوزرا طالبان مدعی شد که زنان اجازه خواهند داشت تا به کارهای خود ادامه دهند، اما معاشات کاهش پیدا کرد و به انها دستور داده شد تا در خانه بمانند، به استثنای زنانی که مردان نمی توانند کارهای انها را انجام دهند. کارکنان دولتی که قوانین پوشش حجاب را زیرپا گذاشتند، تهدید به اخراج شدند.
مشارکت زنان به عنوان نیروی کار درست قبل از شیوع کرونا به حدود 22 رصد رسید، اما صدها هزار شغل دیگر از زمان تسلط طالبان از دست رفته است که به طور نامتناسبی بر زنان تاثیر داشته است.
همه صنایع تحت تاثیر قرار گرفته اند، اما برخی از انها بیشتر از سایرین تحت تاثیر قرار گرفتند. به گفته اتاق تجارت زنان افغانستان، بیش از 3500 صاحب مشاغل کوچک و متوسط زن مجبور به توقف فعالیت شدند.
تقریبا 40 درصد از معلمان این کشور، زن بودند. اما اکنون تعداد انگشت شماری هنوز مشغول تردیس هستند. علاوه بر این تا پایان سال 2021، تخمین زده شد که از 400 خبرنگار زن در کابل، تنها 100 نفر مصروف کار هستند. این در حالیست که بسیاری از داکتران زن به ویژه در بخش باروری و جنسی کار می کردند، به خاطر امنیت از کشور گریخته اند.
در پایان باید گفت که زنان افغان بویژه آنانی که سالیان زیادی را در شهرها زندگی کردند، به صورت جدی نگران ادامه وضعیت موجود فعلی و تفسیر طالبان از آموزه‌های دین اسلام درباره زنان هستند؛ تفسیری قرون وسطایی که آنها را به موجودی بی اهمیت تقلیل می‌دهد. سخنگویان طالبان زمانی که درباره حقوق زنان صحبت می کنند، به صورت کل نادیده نمی گیرند، بلکه آن را منوط به چارچوب شریعت می‌دانند. با توجه به دیدگاه طالبان از شریعت که در رابطه به زنان تند و خشن است، بعید به نظر می‌رسد که زنان زیر حاکمیت طالبان به حقوق اساسی‌شان دست پیدا کنند.
