متاسفانه روند کنونی افغانستان چندان مناسب نیست و آینده افغانستان نیز مبهم است. فقر و نا امنی و تهدید گروه های تروریستی مانند داعش به صورت فزاینده امیدها را از جامعه برچیده است. نابسامانی های حاضر چند بُعدی و ریشه اصلی آن وضع بد اقتصادی و معیشتی مردم است. با آنکه اوضاع فعلی به شدت نگران کننده و فروپاشی امیدها و شیرازهی اجتماعی در حال وقوع است، اما حکومت طالبان به این مسائل بی توجه و یا کم توجه اند. از این رو با توجه به وضعیت کنونی در این مقاله تلاش می گردد با توصیف واقعی روند کنونی، سناریوهای احتمالی چشم انداز آینده افغانستان را تببین نمائیم.
وضعیت کنونی، در برابر آینده افغانستان
به قول لئوتولستوی، نویسنده روس که خوشبختی یک فرم و یک شکل دارد، اما بدبختی هزاران شکل و شمایل دارد. در شرایط حاضر نیز مشکلات و بدبختی های افغانستان، متعدد و هزار گونه است. فقر و بیکاری بیداد می کند. اکثریت خانواده ها، توانایی تامین سه وعده غذای اصلی را ندارند. بسیاری از خانواده ها اقدام به فروش کودکان شان می نمایند.
از سوی دیگر، ناامنی و تهدید گروه های تروریستی به اوج خود رسیده است. اتفاقا مسئله‌ای داعش از سوی بسیاری از کشورها؛ به ویژه آمریکا در وضعیت کنونی در حال برجسته شدن است. چنانچه بسیاری از سازمان ها و کشورها در تلاش اند تا با برجسته جلوه دادن این موضوع، یا به بهانه های دیگر زمینه های مداخلات گوناگون را برای خودشان فراهم نمایند.
داعش، اهرم فشار غرب برای افغانستان
از طرف دیگر، طالبان به عنوان حاکمان کنونی، هیچ برنامه ای عملی برای مقابله با مشکلات اقتصادی و همچنان افزایش تهدیدات گروه های تروریستی و به ویژه داعش، در آجندای خود ندارند. افزون بر این، با انسداد مکاتب و دانشگاهها بر روی دختران و امتناع از کار زنان در موسسات و نهادهای دولتی، همچنان تضییع گسترده ای حقوق اقلیت ها و زنان شرایط و آینده افغانستان را به شدت به سمت وخامت بیشتر سوق می دهد.
علاوه بر اینها، حکومت طالبان تا اکنون از سوی هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است. با آنکه بسیاری از کشورها مانند آمریکا و غرب به دنبال منافع شان هستند و تا تامین منافع شیطانی شان، از به رسمیت شناختن حکومت طالبان ممکن است سر باز زنند، اما بسیاری از کشورهای همسایه و منطقه نیک خواهانه به منظور ختم منازعه ی داخلی و قومی در افغانستان، شرایطی انسانی و اسلامی برای به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان گذاشته اند که آنهم ایجاد حکومت همه شمول و مورد پذیرش تمام مردم افغانستان است.
اما طالبان، به دلایل کاملا مبهم و نا روشن از ایجاد حکومت همه شمول و تمکین در مقابل خواسته ای ملت افغانستان سر باز می زنند و به نصایح ناصحانه و نقد ناقدان کمترین توجه را نمی نمایند. بی توجهی ای که آینده افغانستان را به خطر انداخته است.
سناریوهای احتمالی برای آینده افغانستان
بدبینانه ترین سناریویی که در مقابل آینده افغانستان متصور است، اینست که طالبان به همین منوال به حکومت داری خویش ادامه دهند. همانطور که تا اکنون (بیش از یک و نیم سال)، علی الرغم انتقادات ملی و بین المللی، طالبان در نحوه ای حکمروایی خویش، هیچ تغییر و تحولی نیاورده است، و از این به بعد نیز نخواهد آورد.
متاسفانه با استمرار وضعیت کنونی، پر واضح است که آینده افغانستان فجایعی غیر قابل کنترول در پی خواهد داشت. زیرا ادامه ی روند کنونی افزون بر اینکه فقر و گرسنگی را گسترده و همه گیر می نماید، بر گسترش تروریسم و ناامنی در سرتاسر کشور نیز دامن خواهد زد و زمینه ظهور و حضور گروه های تروریستی و تامین نیروی انسانی این سازمان های تبهکار را فراهم خواهد کرد.
در این حالت، متاسفانه افغانستان طی سالهای نه چندان دور به معنی واقعی کلمه جای زندگی نخواهد بود و مردمان این سرزمین با پذیرفتن عواقب خطرناک مهاجرت و آواره گی، تن به ترک وطن خواهند داد و افغانستان واقعا به جهنم روی زمین تبدیل خواهد شد.
سناریوی خوشبینانه ای که در فراه راه آینده افغانستان قابل تصور است، اینست که طالبان دست از لجاجت بردارند و به نصایح و مشاوره ی نیک خواهان گوش دهند و تغییراتی بنیادینی را در نحوه ی حکمرانی و نوع حکومت خویش بیاورند، با مخالفین از درِ گفتگو و مذاکره پیش آیند و با ایجاد حکومت همه شمول به خواست ملت تمکین نمایند و از تضیع حقوق زنان، اقلیت های مذهبی و گروهی جلوگیری نمایند و با تامین عدالت اجتماعی امکان یک زندگی مسالمت آمیز را برای مردم افغانستان فراهم نمایند و تصویر روشنی از آینده افغانستان ارائه دهند.
باتوجه به آنچه که گفته شد، ادامه روند کنونی بدون تردید، چشم انداز آینده افغانستان را کاملا تاریک و مبهم می نمایند و ممکن است دورِ تازه از جنگ های داخلی به وقوع بیپوندد و گروههای تروریستی به ویژه داعش بیش از همیشه قدرت یابند و افغانستان در بدترین وضعیت سقوط نماید.
کشورهای مغرض و سازمان های استخباراتی که همیشه از افغانستان به عنوان یک آله ی رسیدن به اهداف شان استفاده کرده اند، در این کشور بیش از پیش نفوذ می نمایند و همانطور که گفته شد، افغانستان به معنی واقعی کلمه به جهنم تبدیل می گردد.
اما طالبان بهتر است که منافع کلان اسلامی و انسانی را در نظر گیرند و به خواست منطقه و ملت افغانستان تمکین نمایند و با ایجاد حکومت همه شمول و تامین عدالت اسلامی، فرصت ها و چانس های عظیم را هم برای خودشان و هم برای ملت افغانستان فراهم نمایند تا آینده افغانستان از تاریکی رهایی یابد.
مسلم اخلاقی، تحلیلگر مسائل افغانستان
