با آمد آمد طالبان روی قدرت در افغانستان، توضیح و تحلیل‌های زیادی پیرامون نوع موضع‌گیری‌های این گروه و چگونگی سیاست خارجی شان وجود داشت. عدهای طالبان را پروژه امریکا برای ناامن ساختن منطقه می‌خواندند و عدهای هم نظر مخالف داشتند و یا هم نوع سیاست خارجی و نگرش این گروه را به زمان موکول می‌کردند.
آیا انتخاب طالبان غرب است؟
جدا از حول و حواشی که در سه سال اول حکومتداری طالبان وجود داشت، بعد از سفر هیئت امریکایی به کابل و آزادی یک شهروند این کشور از زندان طالبان، شماری بدین باور بودند که چهره واقعی این گروه افشا شد و بلاخره به آنچه امریکا دستور میدهد، عمل می‌کند.
اما خبرها نقل کردند که طالبان در برابر آزادی زندانی امریکایی، سه تن از اعضای ارشد خود را از فهرست لیست سیاه امریکا آزاد کرد و این بُرد بزرگی در نوع سیاستمداری یا سیاست‌گذاری طالبان بود. چندی بعد، خبرهایی از نشست طیاره حامل معاون سازمان سیا به پایگاه بگرام منتشر شد و بار دیگر عدهای سرصدا بلند کردند که طالبان، بگرام را به امریکایی‌ها داده است.
این خبر هم شایعه بود و در کنار داده‌هایی که غلط بودن این اخبار را منتشر می‌کرد، مقامات مختلف حکومت طالبان اعلام کردند که چنین چیزی ممکن نیست و امریکا هیچگاه نمی‌تواند به پایگاه بگرام برگردد.
یکی از معتبرترین دلایلی که انتخاب طالبان، غرب نبوده و نیست، داعیه بیست سال جهاد این گروه علیه امریکا بود. از سال 2001 تا 2021، طالبان با این هدف که امریکا، افغانستان را اشغال کرده، بر علیه نیروهای این کشور و ناتو، در جنگ بود و اهداف مختلف غرب را در کشور، مورد حمله قرار می‌داد.
آیا انتخاب طالبان شرق است؟
از ابتدایی که طالبان به‌قدرت رسیده، عملاً ارتباط خوبی را با کشورهای منطقه برقرار کرده است. سفارت‌خانه‌های روسیه، چین، ایران و برخی از کشورهای همسایه و منطقه از همان ابتدا فعال بودند و پس از مدتی، سطح تعاملات سیاسی و اقتصادی بین کابل و کشورهای یادشده، افزایش پیدا کرد.
هرچند طالبان بارها تاکید کرده است که می‌خواهد با امریکا نیز روابط داشته باشد، اما این روابط بر مبنای دخالت نباشد. در مقابل کشورهای منطقه و همسایه، با سیاست معتدل، هوشیارانه و مبتنی بر منافع منطقه، ارتباط خود را با کابل گسترش دادند. در حال حاضر تهران، مسکو، پکن، تاشکند، دهلی نو، دوشنبه و خیلی از همسایه‌ها و منطقه‌ای‌های دیگر روی پروژه‌های مختلف در افغانستان سرمایه‌گذاری کرده‌اند و مکررا باید گفت که هر کدام روابط سیاسی در سطح بالایی با کابل دارند.
سفر امیرخان متقی به تهران به چه معناست؟
اخیرا امیرخان متقی، وزیر خارجه حکومت سرپرست طالبان به تهران سفر کرده و نیز سفر دیگری به چین خواهد داشت. سفر این مقام طالبان به دو قدرت منطقه‌ای، حامل پیام‌های مختلفی است. این سفر در کنار اینکه روابط بین کابل و کشورهای یادشده را گسترش میدهد، به غربی‌ها نیز مورد مهمی را مخابره می‌نماید.
انتخاب طالبان با ده‌ها دلیل، شرق است و مخصوصا کشورهای همسایه که شریک هم و غم همدیگر هستند و طالبان به‌خوبی این موضوع را درک می‌کند که در کنار قدرت‌های منطقه قرار گرفتن، منافع افغانستان را به‌خوبی تامین می‌کند، تا غربی که دو دهه افغانستان را به عمق بحران‌ها فرو برد و سبب از بین رفتن ده‌ها هزار افغان گردید.
نکته پایانی در انتخاب طالبان
طالبان اگر بتواند مشکلات داخلی از جمله بحث حکومت فراگیر، مکاتب دختران و غیره مسائل را حل کند، بدون شک مورد پذیرش بیشتر ملت افغانستان شده و راه را برای رسمیت و مشروعیت باز می‌نماید. افغانستان و همین‌طور کشورهای همسایه و منطقه از ظرفیت‌های خاصی در زمینه‌های مختلف برخوردار هستند که روابط بین شان، بدون تردید راه برای امنیت، صلح، رشد اقتصادی و جلوگیری از دخالت‌های غرب باز خواهد کرد.
الیاس احمدی
