تاخیر به رسمیت شناختن افغانستان
امارت اسلامی در 15 اگست سال 2021 و بعد از سقوط جمهوریت به افغانستان مسلط شد. جمهوریتی که سال‌ها با تلاش آمریکا و حکومت های غربی به تزلزل روی پای خود ایستاده بود با فرار اشرف‌غنی رییس جمهور وقت افغانستان به تاجکستان و سپس به قطر، سرانجام فروپاشید و طالبان حکومت را برای بار دوم در دست گرفتند. در این بار اما تلاش نمودند تا به عنوان یک حکومت قانونی از سوی جهان به رسمیت شناخته شوند. اما این موضوع به رسمیت شناسی تا امروز بدون یک نتیجه مشخص به طول انجامید و سبب شد تا کشورهای جهان و سازمان ملل شرایط و قواعدی را برای به رسمیت شناختن حکومت افغانستان تعیین کنند.
هرچند چشم دید جهان از حکومت طالبان و نحوه آن تا جای امیدوار کننده بنظر می‌رسید و روابط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورها حاکی از قبولی و ادامه دادن کار با حکومت طالبان بود اما در این بین با بروز جنگ‌های طولانی مدت و فرسایشی و مصرف هزینه های زیاد بالای این جنگ‌ها که عمدتا به کمک آمریکا و غرب در حال انجام است، مسائل حکومت افغانستان به حاشیه این بحث‌ها رفت و نگاه جهان نسبت به اوضاع افغانستان کم رنگ‌تر گردید.
کشورهای اتحادیه اروپا شرایط به رسمیت شناختن امارت اسلامی را توجه به حقوق بشر و به ویژه حقوق زنان میدانند. تا حال حاضر چین، روسیه، ازبکستان و ایران روابط خود را با حکومت طالبان حفظ نموده و کماکان تلاش دارند تا افغانستان را به عنوان یک کشور مستقل و همه شمول به رسمیت بشناسند. اما از آنجاییکه همه‌ای کشورها خود را به تامین حقوق بشر ملزم میدانند، اگر بخواهند که افغانستان را به رسمیت بشناسند بازهم به عنوان اولین کشور این اقدام را نخواهند کرد تا زمانیکه حکومت سرپرست افغانستان در این راستا یک پیشرفت داشته باشد.
همین امر سبب گردیده تا همه کشورها منتظر بمانند که اولین کشور افغانستان را به رسمیت بشناسد و دیگران به دنبال آن یکی یکی در قسمت به رسمیت شناختن آن گام بردارند.
در طول این مدت حکومت طالبان تلاش کرده است تا افغانستان از سوی جهان به عنوان یک قدرت سیاسی به رسمیت شناخته شود. از آن‌جمله همکاری با بعضی از کشورها در عرصه مبارزه با مواد مخدر و داعش داشته و در داخل کشور اقداماتی از قبیل توسعه شهروندی، راه اندازی برنامه های فرهنگی و اجتماعی، ترمیم و مرمت سازی سازه های تاریخی، و زیباسازی شهر ها (اعمار جاده‌ها، کانال ها و چوک ها) انجام دادند که این برای سازمان ملل یک گام مثبت محسوب میشود و باعث شد تا سیاستمداران و دولت های که از دوره اول حکومت شان ناراضی بودند، تغییر جهت و ذهنیت دهند و در پی تعامل با آنها شوند.
حالا حکومت طالبان تنها یک گام برای ورود به جامعه بین‌الملل فاصله دارد و اگر یک کشور قدرتمندی چون چین که روابط تجاری و دیپلوماتیک خوب با طالبان دارد حکومت طالبان را به رسمیت بشناسد برای افغانستان کافی میباشد تا یک گام بلندی برای مشروعیت جهانی بردارد. افغانستان با توجه به نزدیکی خود از لحاظ جغرافیایی با کشورهای چین و ایران، برای سیاست آمریکا در منطقه از نهایت اهمیت برخوردار است. از این رو آمریکا نیز بلاخره به این مذاکرات تن خواهد داد تا نفوذ خود در افغانستان را حفظ کند.
اما حالا آغاز جنگ و درگیری ها در قسمت های مختلف جهان از جمله روسیه، اوکراین ، فلسطین و اسرائیل که بدون تردید پای آمریکا و کشورهای غربی در آن دخیل است و جزء یک جناح جنگ بشمار میروند، سبب گردید تا سیاستمداران و کشورهای غربی کمتر به مسایل پیرامون افغانستان بپردازند.
نگاهی به تاخیر به رسمیت شناختن افغانستان و پیامدهای آن
تحولات سیاسی و نظامی سالهای اخیر در چند کشور تاثیرات منفی بر اوضاع افغانستان نیز داشته است.
تاخیر در روند به رسمیت شناختن افغانستان: با شروع جنگ روسیه و اکراین و به دنبال آن جنگ بین فلسطین و اسرائیل، موضوع به رسمیت شناختن افغانستان نه تنها از سرخط اخبار کنار گذاشته شد، بلکه از روی میز مذاکرات نیز برداشته شد. جنگی که هنوز ادامه دارد و امکان دارد کشورهای دیگر را نیز درگیر سازد.
آمریکا که بیشتر از هر کشور دیگری در اوضاع افغانستان دخالت دارد در این موضوع به رسمیت شناختن افغانستان نیز باید پیش قدم باشد چون فروپاشی جمهوریت و ایجاد حکومت فعلی افغانستان محصول کار آمریکا و چند کشور دیگر بود و حالا به رسمیت شناسی افغانستان نیز با اقدام آمریکا شروع خواهد شد و جهان منتظر این چنین اقدامی از سوی آمریکا هست تا بعد ازآن کشور ها یکی پی دیگری در این راستا و برای تعامل با حکومت افغانستان قدم بردارند.
تغییر اولویت های سیاسی: افغانستان داشت آهسته آهسته به طرف مشروعیت جهانی نزدیک می‌شد اما جنگ های اخیر خصوصا جنگ اسرائیل در برابر فلسطین باعث کند شدن این روند شد. از آنجاییکه اسرائیل برای آمریکا ازنهایت اهمیت برخوردار است و پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه به‌شمار می‌رود، با ورود اسرائیل به جنگ علیه فلسطین و تنش ها با لبنان، آمریکا در برابر مسائل افغانستان که مهم ترین آن به رسمیت شناختن بود تغییر اولویت داد و درگیر سیاست های اسرائیل در منطقه شد. چون در این جنگ پای منافع غرب در میان است به گفته اس ابراموف (اسرائیل فقط برای دفاع از خود جنگ نمیکند، بلکه برای منافع حیاتی غرب نیز می‌جنگد.)
جنگ های اخیر علاوه بر تاخیر به رسمیت شناسی افغانستان اثرات دیگری نیز در داخل این کشور داشته است. از جمله:
•کاهش کمک های بشر دوستانه و مؤسسات کمک کننده
•کاهش توجه به آسیب های اجتماعی در جامعه چون نا امنی و فقر
•افتادن افغانستان از تارگیت تمرکز
فعلا هر کشوری در پی حفاظت از منافع خود میباشد چه کشور های که در حال جنگ هستند و چه کشور های که نظاره گر این تحولات میباشند. اما خوش بینی اینجاست که سیاسیون حکومت پیشین در حال مذاکره با امارت اسلامی هستند. جعفر مهدوی یکی از سیاسیون پیشین گفته: “مذاکرات با مقامات امارت اسلامی که از مدت ها قبل آغاز شده بود وارد مراحل امیدوار کننده‌ای شده که انشاءالله در آینده‌ای نه چندان دور شاهد نتایج خوشایند وعملی این گفتگوها باشیم.” اگر این مذاکرات به نتیجه رسد و همه‌ای افغانها در کنار هم یک حکومت همه شمول تشکیل دهند دیگر هیچ مانعی برای به رسمیت شناختن افغانستان نیست.
شفیقه امیری
