در ماه های اخیر، تحرکات آمریکا در عراق، به یکی از عوامل کلیدی تنش های ژئوپلیتیکی در غرب آسیا مبدل شده است. از استقرار مجدد نیروهای آمریکایی در پایگاه های نظامی گرفته تا انتقال تجهیزات پیشرفته، واشنگتن به روشنی نشان داده است که قصد کنار رفتن از معادله ی عراق را ندارد.
بر همین اساس، تعدادی از تحلیلگران هشداد داده اند که امکان حملات جدید بر عراق، لبنان و یمن وجود دارد؛ آن هم جملاتی که می‌توانند دامنه های درگیری را به شکل بی سابقه ای گسترش دهند.
در ادامه میخواهیم اهداف پشت پرده ی تحرکات آمریکا در عراق، ظرفیت تهاجمی آن و واکنش های ممکن را بررسی کنیم. همچنان میخواهیم بفهمیم که آیا توان دفاعی محور مقاومت (حزب‌الله لبنان، کتائب حزب‌الله عراق و انصارالله یمن) برای مقابله با این تهدید ها کافی است یا خیر؟!
چرا عراق بار دیگر به کانون بحران‌های منطقه‌ای مبدل شده است؟!
از سرگیری حضور نیروهای آمریکایی در پایگاه‌هایی چون عین الاسد و التحریر در منطقه کردستان عراق، تنها یک اقدام تخنیکی به نظر نمی‌رسد. از نگاه راهبردی، ایالات متحده کوشش دارد که با تقویت زیرساخت های نظامی خود در عراق، زمینه ای برای اعمال فشار چندجانبه بالای ایران و گروه های محور مقاومت را آماده کند.
طبق گفته های تحلیلگران شورای روابط خارجی امریکا، پایگاه های نظامی این کشور در عراق، نه تنها به هدف حفاظت از منافع واشنگتن فعالیت می‌کنند، بلکه بخشی از سیستم بازدارندگی منطقه ای در برابر محور مقاومت به شمار می آیند. هر چند این سیاست در تضاد با ادعای خروج آمریکا آز خاورمیانه است، اما در واقع نشان دهنده ی نگرانی این کشور نسبت به تغییر موازنه قدرت به نفع محور مقاومت در منطقه می باشد.
سه جبهه و یک دشمن! نشانه های کشیده شدن تنش در عراق، لبنان و یمن
عراق؛ جبهه ای خاموش اما فعال!
طبق معلومات نشر شده توسط انستیتیوت واشنگتن، تنها در نیمه ی اول سال ۲۰۲۵، بیش از ۳۰ حمله ضد مواضع نیروهای آمریکایی در خاک عراق شکل گرفته است. این ارقام نشان دهنده این است که هرچند به ظاهر از شدت تنش ها کاسته شده، اما در زیر پوست عراق، درگیری های پنهانی بین نیروهای مقاومت و آمریکا ادامه دارد.
گروه هایی همچون «کتائب حزب‌الله» و «حرکت نجباء» بارها هشدار داده اند که اگر حضور نظامی آمریکا در عراق دوام پیدا کند، گزینه ی نظامی همچنان روی میز باقی خواهد ماند. در چنین زمینه ای، هر گونه تحرک آمریکا در عراق میتواند به یک درگیری گسترده منجر شود.
لبنان؛ کانونی در آستانه انفجار
لبنان در چند ماه اخیر ، شاهد موجب از حمله های هوایی و توپخانه ای از سوی رژیم اسرائیل بوده است. با وجود این حملات، حزب الله لبنان جز در موارد معدود، پاسخ گسترده ای نداده است. ناظران بسیاری بر این باور هستند که این خویشتنداری، به خاطر وضعیت حساس سیاسی و اقتصادی داخلی لبنان است. اما در صورت تکرار حملات یا ورود مستقیم ایالات متحده به میدان، واکنش تند حزب‌الله دور از انتظار نیست.
یمن؛ تهدید ناشناخته در آبهای سرخ
جبهه ی یمن به رهبری جنبش انصار الله، به یکی از نقاط جنجال برانگیز منطقه مبدل شده است. با اغاز عملیات های «نگهبان کامیابی» (Prosperity Guardian) و «Rough Rider»، نیروهای آمریکایی و بریتانیایی صدها بار تاسیسات حوثی ها را مورد هدف قرار داده اند.
در جواب، حوثی ها با استفاده از طیاره های بی سرنشین و راکت ها، کشتی های آمریکایی و اسرائیلی را در دریای سرخ مورد حمله قرار داده اند؛ اقدامی که از سوی تحلیلگران ، به عنوان نوعی بازدارندگی بحری ارزیابی میشود.
محور مقاومت ؛ قدرتی پنهان یا ائتلافی شکننده؟
محور مقاومت متشکل از گروه هایی مثل حزب الله ، انصار الله یمن و نیروهای شیعه ی عراق است که به عنوان یک شبکه ی فرا ملی شناخته میشود. این محور با اتکا به پشتوانه ی لوژستیکی جمهوری اسلامی ایران در سالهای اخیر توانسته است توانایی خود را حفظ کن ؛ اما این توانایی بیش از آنکه در چوکات یک اردوی منظم و کلاسیک تبارز کند، در جنگ های نامتوازن و تخنیک های پراکنده جلوه یافته است.
تحرکات آمریکا در عراق؛ چه چیزی در پیش است؟
در نهایت میتوان چنین گفت که تحرکات ایالات متحده در خاک عراق، بیش از آنکه یک اقدام نظامی باشد، بخشی از یک نبرد درازمدت راهبردی به هدف کنترول نفوذ محور مقاومت است. در برابر این روند، ظرفیت دفاعی گروه های مقاومت در شرایطی قرار دارد که میان بازدارندگی و محدودیت در نوسان است.
سناریوی آینده ممکن است شامل درگیری های پراکنده، جنگ های نیابتی محدود و یا حتی حملات سایبری باشد. اما تا وقتی که هیچ یک از طرفین خواهان جنگ مستقیم نباشند، این موازنه شکننده به قوت خود باقی خواهد ماند و موازنه ای که با کوچکترین اشتباه، میتواند به آتشی بزرگ در غرب آسیا مبدل گردد.
زهرا هاشمی
