صعود دوباره ترامپ به قدرت و چالش‌های طالبان
آینده افغانستان، به‌ویژه پس از خروج نیروهای آمریکایی و دیگر متحدانه غربی‌اش، همچنان در کانون توجه سیاست‌مداران و تحلیلگران بین‌المللی قرار دارد. خروج پرآشوب آمریکا از افغانستان تحت نظارت جو بایدن، و تهدیدات ترامپ در خصوص بازگشت به افغانستان، بسیاری از تحلیلگران را به این نتیجه رسانده‌اند که افغانستان در دوران بعد از جنگ با چالش‌های جدی‌تری مواجه خواهد شد. در این یادداشت، نگاهی خواهیم انداخت به تأثیر سیاست‌های داخلی و خارجی ترامپ بر افغانستان، مشکلات و تهدیدات پیشروی طالبان، و راهکارهایی برای مواجهه با این چالش‌ها از منظر منطقه‌ای.
1. ریاست‌جمهوری آمریکا و نقش مردم در انتخابات؛ حقیقت یا توهم؟
آمریکا همواره ادعا کرده است که در نظام سیاسی‌اش، مردم نقش اصلی را در انتخاب رئیس‌جمهور ایفا می‌کنند. اما واقعیت این است که در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، سیستم رأی الکترال (Electoral College) است که در نهایت نتیجه انتخابات را تعیین می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، حتی اگر یک نامزد در رأی عمومی اکثریت کسب کند، ممکن است به‌واسطه آرای الکترال، رئیس‌جمهور نشود. این واقعیت در انتخابات 2016 که ترامپ علیرغم شکست در آرای عمومی توانست با کسب آرای الکترال به پیروزی برسد، به وضوح مشاهده شد.
این سیستم که در واقع باهدف محافظت از حقوق ایالت‌های کوچک‌تر طراحی شده است، گاهی اوقات موجب ایجاد فاصله میان اراده عمومی مردم و نتیجه نهایی انتخابات می‌شود؛ بنابراین، برای فهم سیاست‌های ترامپ، باید در نظر داشت که حتی اگر مردم از او حمایت نکنند، تصمیمات نهایی ممکن است تحت‌تأثیر دیگر ملاحظات سیاسی و استراتژیک قرار گیرد.
2. سیاست‌های ترامپ در افغانستان: تحقیر حکومت غنی و مذاکرات دوحه
ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری قبلی خود به سیاست‌های بسیار تند و تحقیرآمیزی در قبال حکومت افغانستان، به‌ویژه رئیس‌جمهور اشرف غنی پرداخت. ترامپ بارها علناً از حکومت غنی به‌عنوان یک دولت ضعیف و ناکارآمد یادکرد و از ناکامی‌های این دولت در مقابل طالبان انتقاد نمود. از سوی دیگر، مذاکرات دوحه که در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ آغاز شد، منجر به توافقی بین آمریکا و طالبان شد که بر اساس آن نیروهای آمریکایی از افغانستان خارج می‌شدند، بدون اینکه مذاکرات جدی و جامعی با حکومت مرکزی افغانستان صورت گیرد.
این توافق که عمدتاً به نفع طالبان بود، به دلیل کم‌توجهی به مصالح و خواسته‌های حکومت افغانستان و فشارهای ترامپ برای خروج سریع، بسیاری از مشکلات موجود در افغانستان را نادیده گرفت. نتیجه این مذاکرات به‌نوعی بر بی‌ثباتی و ناآرامی‌های بیشتر در افغانستان دامن زد و به طالبان این امکان را داد تا قدرت خود را گسترش دهند.
3. تهدیدات ترامپ و چالش‌های پیش روی طالبان
باتوجه‌به انتقادات ترامپ نسبت به نحوه خروج بایدن از افغانستان، به نظر می‌رسد که با به‌قدرت‌رسیدن دوباره او چالش‌های بیشتری پیشروی طالبان قرار گیرد و به ایجاد شرایط و وضعیت جدیدی در افغانستان منجر شود. اگر طالبان نتوانند با کشورهای منطقه تعامل کنند و به سمت تشکیل یک حکومت فراگیر حرکت نکنند، احتمالاً با چالش‌های جدی در زمینه حکومت‌داری و حفظ امنیت داخلی مواجه خواهند شد. ازاین‌رو، تعامل با همسایگان و سیاست‌مداران منطقه‌ای می‌تواند برای طالبان به‌عنوان یک استراتژی کلیدی در نظر گرفته شود.
4. جهان دوقطبی و افول جایگاه آمریکا: تأثیرات انتخابات و سیاست‌های داخلی
جهان به‌سرعت به سمت یک نظم دوقطبی در حال حرکت است و جایگاه آمریکا که زمانی به‌عنوان ابرقدرت جهانی شناخته می‌شد، در حال افول است. بحران‌های داخلی آمریکا، نارضایتی‌های گسترده مردم از سیاست‌های دولت، و کاهش نفوذ این کشور در بسیاری از مناطق جهان، نشان می‌دهد که دیگر آمریکا آن قدرت سابق را ندارد. این موضوع همچنین در حاشیه‌های انتخابات اخیر آمریکا و شکست‌های پی‌درپی این کشور در عرصه‌های مختلف خارجی به‌وضوح نمایان است.
در این شرایط، کشورهای منطقه‌ای مانند چین، روسیه، و کشورهای آسیای مرکزی به طور فزاینده‌ای در حال تقویت روابط خود هستند و افغانستان می‌تواند در این روند نقشی اساسی ایفا کند. طالبان، برای اینکه جایگاه خود را تثبیت کند، باید روابط خود را با این کشورها تقویت کند و از تنش‌های داخلی و خارجی بپرهیزد. تنها در این صورت است که می‌تواند افغانستان را از بحران‌های عمیق‌تر نجات دهد.
5. پیشنهادها برای طالبان: تقویت اتحاد منطقه‌ای و همکاری‌های بین‌المللی
افغانستان در مقطع حساسی از تاریخ خود قرار دارد و طالبان باید به‌طورجدی به ایجاد یک حکومت فراگیر و متنوع فکر کنند. در غیر این صورت، همچنان با بحران‌های داخلی و خارجی گسترده‌ای مواجه خواهند شد. در این راستا، تعامل نزدیک با کشورهای همسایه و قدرت‌های منطقه‌ای می‌تواند به تأسیس یک چارچوب حکومتی پایدار و مؤثر کمک کند.
علاوه بر این، طالبان باید به‌سوی همکاری‌های اقتصادی و امنیتی با کشورهای منطقه حرکت کنند تا بتوانند از پتانسیل‌های اقتصادی و استراتژیک منطقه بهره‌برداری کنند. حمایت از ثبات و امنیت منطقه، تقویت روابط تجاری و ایجاد زیرساخت‌های مشترک می‌تواند به ایجاد یک اتحاد قدرتمند بین کشورهای منطقه و طالبان کمک کند.
و کلام آخر اینکه:
آینده افغانستان با به‌قدرت‌رسیدن ترامپ در آمریکا، با چالش‌های فراوانی روبه‌رو خواهد بود. اگر طالبان بخواهند در برابر تهدیدات جدید ایستادگی کنند، باید در سیاست‌های داخلی و خارجی خود تغییرات اساسی ایجاد کنند. تعامل با کشورهای منطقه و حرکت به سمت تشکیل یک حکومت فراگیر تنها راه ایجاد ثبات و امنیت در افغانستان خواهد بود. در این مسیر، طالبان باید به‌دقت به تحولات جهانی و تغییرات در قدرت‌های بزرگ توجه کنند تا بتوانند جایگاه خود را تثبیت کنند و از بحران‌های بیشتر جلوگیری نمایند.
تمنا پوپلزی
