ترور علمای شیعه تحت حاکمیت طالبان
پس از حاکمیت طالبان در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱، شیعیان در ولایات مختلف افغانستان هدف حملات انتحاری و انفجاری قرار گرفتند و اخیراً هم در هرات چهار تن از علمای اهل تشیع و تعدادی از افراد عادی در رویدادهای تروریستی به شهادت رسیده‌اند. وقوع این رویدادهای زنجیره‌ای و هدفمند از یک‌سو و بی‌تفاوتی یا ناتوانی طالبان در قبال این جنایات از سوی دیگر، سوالات و ابهامات متعددی را به وجود آورده است که باید پاسخ داده شود.
انگیزه‌های ترور علمای شیعه
شیعیان در افغانستان چهار امتیاز ویژه دارند؛ یک: مردمی مدنی و صلحجو هستند؛ دو: بیش از ۳۰ فیصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند؛ سه: احترام به باورهای مذهبی دیگر؛ چهار: علمای شیعه دارای جایگاه والایی در بین مردم هستند. این ویژگی‌ها به شیعیان این اقتدار را داده‌اند که تعامل و یا مخالفت آنان با حاکمیت اثرات تعیین کننده داشته باشد.
پس از به قدرت رسیدن طالبان در ۱۵ آگوست ۲۰۲۱، شیعیان با تحلیل وضعیت کشور و در نظر گرفتن مصالح علیای کشور راه تعامل و سازش را با حکومت طالبان در پیش گرفته‌اند که نقش این تعامل در حفظ حاکمیت طالبان غیرقابل انکار است، بدون شک این وضعیت برای بسیاری از جریانها مطلوب نیست و ممکن است یکی از انگیزه‌های اصلی حملات تروریستی علیه شیعیان به ویژه علما، ایجاد تغییر جهت در سیاست کلی شیعیان در تعامل با حکومت طالبان باشد.
نگاه مثبت و نیک شیعیان نسبت به دیگر مذاهب موجود در کشور و تعامل و تساهل مذهبی مردم افغانستان برای بسیاری از کشورها به ویژه آمریکا قابل پذیرش نیست و مانع دستیابی آنها به اهداف شوم شأن در منطقه است.
حملات تروریستی علیه شیعیان و ترور علمای شیعه تحت حاکمیت طالبان که متاسفانه اصرار بر انکار حقوق سایر مذاهب به ویژه شیعیان هم دارند، دشمنان ملت افغانستان را به ایجاد تضاد مذهبی نزدیک می‌کند؛ لذا ایجاد جنگ مذهبی از دیگر اهداف این حملات تروریستی می‌تواند باشد.
پیامدهای ترور علمای شیعه
نقش علمای شیعه در همراهی و تعامل شیعیان با حکومت طالبان قابل انکار نیست. آنان با روشنگری و تحلیل وضعیت موجود و آینده کشور احساسات عمومی را کنترل کردند. ادامه حملات علیه شیعیان و ترور علمای شیعه و بی‌تفاوتی طالبان، بدون تردید بر این رویکرد تاثیر منفی می‌گذارد و باعث بی‌اعتمادی و فاصله گرفتن شیعیان از حکومت طالبان می‌شود که در آن صورت حکمروایی طالبان سخت و دشوار خواهد شد.
وظیفه طالبان در تامین امنیت شیعیان
چنانکه پیش از این اشاره شد، مخالفت شیعیان با حکومت هزینه‌های سنگینی را بر طالبان به وجود می‌آورد و از همین جهت است که مخالفین تلاش می‌کنند رابطه شیعیان و طالبان را به تیرگی بکشانند که البته برخی اقدامات اشتباه طالبان در مخالفت با ارزش‌های مذهبی شیعیان، بسترهای این نوع بهره‌برداری فراهم کرده است و بعید نیست که عناصر در درون طالبان نیز در حملات تروریستی علیه شیعیان دست داشته باشند.
لذا بر طالبان است که به امنیت شیعیان توجه ویژه داشته باشند و اگر خودشان قادر به این کار نیستند از نیروهای شیعی در تامین امنیت مناطق شیعه نشین استفاده کنند که البته منطقی هم همین است و سالها در مراسم دهه محرم تجربه شده است، اگر تامین امنیت به خود مردم واگذار شود، موفقیت‌آمیزتر خواهد بود.
بنابراین، این انتخاب با طالبان است که یا با تامین امنیت شیعیان از ظرفیت‌های بی‌بدیل این مردم در تحکیم پایه‌های حکومت‌داری و آبادانی کشور بهره گیرند و یا با بی‌تفاوتی در قبال امنیت شیعیان فکر حکمروایی آرام را از ذهن‌های خود دور کنند.
جاوید یوسفی
