مبارزه طالبان علیه مواد مخدر؛ ادعا یا واقعیت؟
اگر تحقیقی در مورد پیشینه کشت تریاک در افغانستان انجام شود، با وقوع کودتای کمونیستی در سال ۱۹۷۹ و هجوم نیروهای ارتش سرخ شوروی که سرآغاز نابسامانی‌ها و جنگ داخلی در افغانستان بود، کشت تریاک نیز افزایش یافت. چنان که آمار اداره مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل نشان می‌دهد تولید تریاک تا سال ۱۹۹۹ با بیش از ۲۰ برابر افزایش به ۴۵۰۰ تن رسید.
کاهش 95 درصدی کشت و تولید مواد مخدر
با این همه پس از اشغال افغانستان توسط امریکا در سال 2001 و حضور 20 ساله نیروهای این کشور و ناتو تا سال 2021، افغانستان حدود 80 درصد تریاک جهان را تولید می‌کرد. با به‌قدرت رسیدن مجدد طالبان و در 14 حمل سال 1401 هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان فرمانی را صادر کرد که بر اساس آن، کشت، تولید و خرید و فروش موادمخدر در افغانستان ممنوع اعلام شد.
با صدور این فرمان، مبارزه طالبان علیه مواد مخدر در کشور آغاز و مزارع کشت تریاک در سراسر افغانستان از بین برده شد. تحقیقات اخیر دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد و رصدهای ماهواره‌ای نشان می‌دهد که کشت خشخاش در افغانستان از زمان ممنوعیت مواد مخدر توسط رهبر طالبان حدود 95 درصد کاهش یافته است.
بر اساس این تحقیقات سازمان ملل، کشت تریاک در تمام نقاط افغانستان کاهش یافته و از 233 هزار هکتار در سال 2022 به 10 هزار و 800 هکتار در سال 2023 رسیده است. این امر به کاهش 95 درصدی عرضه تریاک از شش هزار و 200 تن در سال 2022 به 333 تن در سال 2023 منجر شد.
- طالبان در مبارزه با مواد مخدر موفق بوده‌اند
در همین حال روزنامه تلگراف چاپ انگلیس در گزارشی که چندی قبل منتشر شد، مبارزه طالبان علیه مواد مخدر را موفق‌ترین مبارزه در تاریخ بشر خواند. این رسانه انگلیسی نوشته است که همزمان با شکست امریکا و کشورهای غربی برای مبارزه با مواد مخدر، طالبان پس از فرمان رهبری این گروه توانسته موفق‌ترین مبارزه تاریخ بشر را انجام دهد. تلگراف افزود: با اقدامات طالبان تولید تریاک در افغانستان طی سال گذشته 80 درصد کاهش یافته است.
از سویی هم کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران، در سفر اخیری که به کابل داشت، در دیدار با امیرخان متقی وزیر خارجه طالبان اظهار داشت که افغانستان با مواد مخدر به‌طور قاطعانه مبارزه می‌کند و این اقدام منجر به کاهش قاچاق مواد مخدر به ایران در مقایسه با گذشته شده که گامی مثبت است. این گفته‌ها در حالی حائز اهمیت است که ایران نیز از ناحیه قاچاق موادمخدر افغانستان به این کشور، به‌شدت آسیب‌پذیر بود و صحبت‌های غریب‌آبادی که دیدگاه جمهوری اسلامی ایران را بیان کرد و نیز گزارش‌های جهانی بر ادعای مبارزه طالبان علیه مواد مخدر مهر صحت می‌گذارد.
نکته مهم پیرامون مبارزه طالبان علیه مواد مخدر
همانطور که یادآوری شد، طالبان توانسته‌اند موفقیت خوبی در مبارزه علیه مواد مخدر داشته باشند و این لکه ننگ را از دامن افغانستان پاک کنند، ولی از آنجایی که خیلی از دهاقینی که تریاک کشت می‌کردند و حالا نمی‌کنند، از ناحیه اقتصاد آسیب‌پذیر شده که نیاز به حمایت دارند. حکومت طالبان باید کشت بدیل برای آنها تهیه و در زمینه‌های مختلف دهقانی و کشت محصولاتی چون گندم و… با آنان همکاری و یاری نمایند. افغانستان سالانه به ارزش میلیون‌ها افغانی از کشورهای مثل قزاقستان آرد وارد می‌کند، ولی اگر از دهاقین حمایت شود، به‌سادگی کشور در تولید گندم خودکفا شده و خیلی از محصولات وارداتی را می‌تواند در داخل تولید کند.
جلو قاچاقچیان مواد مخدر گرفته شود
فرمان رهبر طالبان، مشت کوبنده‌ای بود که تن قاچاقچیان موادمخدر را به لرزه درآورد. با این حال اکنون هم حلقات و افرادی هستند که موادمخدر را قاچاق می‌کنند و بازار سیاهی را شکل داده‌اند. جلو آنها باید گرفته شود و انبار‌هایی که در آن تریاک و دیگر موادمخدر ذخیره شده، باید شناسایی و از بین برده شود، چرا که نه‌تنها در داخل، بلکه کشورهای همسایه نیز از این ناحیه آسیب‌پذیر هستند.
مبارزه علیه مواد مخدر نباید مقطعی باشد، بلکه دایمی و برقرار بماند و با متخلفان همانطور که رهبر طالبان یادآور شده، برخورد شود. این دستاورد بزرگی برای کشور خصوصا حکومت طالبان است تا دریچه تعامل جهانیان با افغانستان باز گردد و مشکلات یکی پی دیگری حل شود.
ضیاء سعیدی
