وضعیت مخالفان مسلح طالبان
تا چند ماه دیگر، امارت اسلامی افغانستان (طالبان) سه ساله می شود. در طول این مدت، گروه ها و جبهه های متعدد در قبال حکومت طالبان در درون و بیرون افغانستان شکل گرفته اند. اعتراضات و انتقادات متعدد از طالبان شده اند. اما آنها بدون کمترین چالش، مطابق خواست خود شان، بر تمام خاک افغانستان حکمرانی نموده و می نمایند.
مخالفان طالبان به صورت کل دو گروه اند. نظامی و سیاسی. با این حال، تا اکنون هیچ کدام از آنها، در قبال طالبان چالش قابل توجه نبوده و نیستند. مخالفان سیاسی طالبان که بیشتر شامل رهبران، مسئولان و مدیران نظام «جمهوریت» می گردد، نه تنها در کوتاه مدت، بلکه اعتقاد بر اینست که در بلند مدت نیز خنثی، منفعل و بی اثر خواهد بود. زیرا با توجه به جنگ های داخلی گذشته و سپس فسادهای بی رویه ی هریک از آنها، مردم افغانستان تحت هیچ شرایطی پس از این به آنها اطمینان و اعتماد نخواهد کرد.
از دیگر سو، مخالفان مسلح طالبان نیز در انفعال و ضعف شدید به سر می برند و تا اکنون دست آورد و فعالیت قابل توجه نداشته است. با این حال اما، جبهه ی مقاومت ملی تحت رهبری احمد مسعود و جبهه ی آزادی تحت رهبری یاسین ضیاء، هرچند در پیمانه ی بسیار ناچیز ولی گهگاهی در بعضی نقاط بر ایستگاه ها و نیروهای گشتی طالبان حمله ور می شوند.
متاسفانه فعالیت ها و حملات این دو جبهه از مخالفان مسلح طالبان نه تنها تا اکنون هیچگونه دست آوردی نداشته است، بلکه باعث گردیده است که بعضا به افراد ملکی صدمه و خساره وارد گردد و فضای زندگی در مناطقی که آنها چالش ایجاد می نماید، متشنج گردد. به همین دلیل لازم است تا در این رابطه تآمل گردد و واقعیت های عینی موجود، تبیین و تحلیل شود.
دو جبهه ی مسلح مخالف طالبان
- جبهه ی مقاومت ملی پس از تسلط طالبان بر افغانستان تحت رهبری احمد مسعود به وجود آمد. با آنکه طالبان گفتگوها و نشست های متعددی را با سران این جبهه دایر نمودند، ولی متاسفانه نتیجه ی در پی نداشت و باعث گردید که طالبان به پنجشیر لشکر کشی نمایند و مقر و مکان این جبهه را نابود و رهبران آن به خارج فراری شوند.
با فرار رهبران جبهه ی مقاومت ملی به خارج از افغانستان، جنگجویان این جبهه در کوه پایه های پنجشیر به مقاومت علیه طالبان ادامه دادند و متاسفانه با تلفات سنگین مواجه گردید و بسیاری از جنگجویان جبهه مقاومت ملی کشته شدند. پس از آن رهبری این جبهه، تغییر استراتژی دادند و جنگ چریکی و حملاتِ متفرقه را اعلام نمود. اما از طریق حملات چریکی و حملات متفرقه نیز موفق نگردیده و دست آوردی نداشته است.
- جبهه ی آزادی که تقریبا پس از شش ماه از تسلط طالبان بر افغانستان تشکیل گردید، با آنکه سیار است و مکان و مقر مشخص نداشته و ندارد، ولی احتمالا در ولایات پروان و بعضی از ولسوالی های این ولایت فعالیت دارد. یاسین ضیاء که قبلا والی ولایت تخار، رئیس ستاد ارتش و معاون وزارت دفاع در دوران جمهوریت بود، جبهه ی آزادی را رهبری می نماید.
جبهه ی آزادی از هر منظر ضعیف تر و ناتوان تر نسبت به جبهه ی مقاومت ملی است. این جبهه نیز در طول این مدت به جز اینکه بسیاری از افرادش در مناطق مختلف توسط طالبان نیست و نابود گردیده است، دست آوردی نداشته است.
ضعف مخالفان مسلح طالبان و راهکار عملی
جبهه ی مقاومت ملی و جبهه ی آزادی، از میان گروه های مسلح مختلفی که بر علیه طالبان شکل گرفته است، کم وبیش بر سر زبانهاست. اما همانطور که اوضاع این دو جبهه مخالفان مسلح طالبان مورد بررسی قرار گرفت، آنها نیز توانایی مقابله با طالبان را نداشته و ندارند. چنانچه عنقریب به سه سالی که طالبان در افغانستان حاکمیت دارد، نه تنها گروه های مخالف مسلح طالبان بلکه حتی جبهه های متذکره که ادعاهایی گزافه دارند، کاری از پیش نبرده اند و توانایی مقابله رانداشته است.
باتوجه به ضعف و ناتوانی جبهه های مخالف طالبان و همچنان نبود جایگزین و بدیل منطقی برای طالبان در شرایط کنونی، راهکار عملی تحت هیچ شرایطی جنگ نیست. زیرا گروه های سیاسی مخالف طالبان در دو نوبت به مردم افغانستان امتحان پس داده است. یکی در دهه ی هشتاد میلادی که با خروج شوروی، همین گروه های مخالف سیاسی طالبان که بعدا به اسامی مختلفی چون رهبران قومی ـ گروهی افغانستان را به خودشان اختیار کردند، جنگ چندین ساله و خونینی را در کشور به راه انداختند و هزاران انسان بی پناه را به قتل رساندند و کابل را کاملا ویران نمودند.
از سوی دیگر جبهه های مسلح مخالف طالبان نیز شرایط لازم و همه شمولیت کافی را ندارند و تحت هیچ شرایطی ظرفیت اداره ی افغانستان در آنها دیده نمی شود. از اینرو بهتر است که به جای جنگ و خشونت، هریک از طرفین در میز مذاکره بنشینند و خواسته ها و مشکلات شان را از طریق گفتگو با طالبان حل کنند.
عایشه ببرک خیل
