بررسی چالش های مدیریتی حکومت طالبان در سه سال گذشته
تسلط دوباره طالبان بر افغانستان سه سال شد. در طول سه سال گذشته، شیوه مدیریتی طالبان با چالش‌های جدی روبه‌رو بوده و بسیاری از وعده‌های اولیه آنها به واقعیت نپیوسته است. در این نوشته، به بررسی چالش های شیوه مدیریتی حکومت طالبان در سه سال گذشته می‌پردازیم و ابعاد مختلف آن را مورد تحلیل قرار می‌دهیم.
طالبان پس از به‌قدرت‌رسیدن، بیشتر مناصب کلیدی را به اعضای خود یا حامیان نزدیکشان اختصاص دادند. این تمرکز قدرت در دست یک گروه خاص باعث شده است که سایر اقوام و گروه‌های سیاسی و مذهبی از مشارکت در حکومت محروم شوند. به همین دلیل، بسیاری از اقشار جامعه احساس محرومیت و بی‌عدالتی می‌کنند.
1. حذف اقوام و گروه‌های مختلف: طالبان در تعیین مناصب کلیدی به قوم پشتون اولویت داده و اقوام هزاره، تاجیک و ازبک را نادیده گرفته‌اند.
2. حذف جریانهای سیاسی: جریانات سیاسی خارج از گروه طالبان هیچ‌گونه نقشی در تصمیم‌گیری‌های حکومتی ندارند و به حاشیه رانده شده اند.
سیاستهای اجتماعی و حقوق بشری
طالبان با اعمال محدودیت‌های شدید بر حقوق و آزادی‌های زنان و دختران، آنها را از بسیاری از عرصه‌های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و آموزشی کنار گذاشته‌اند. این سیاست‌ها نه‌تنها به نابرابری جنسیتی دامن زده، بلکه منجر به واکنش‌های شدید داخلی و بین‌المللی شده است.
1. حقوق زنان: زنان از بسیاری از مشاغل دولتی و خصوصی کنار گذاشته شده‌اند و تحصیل دختران در مقاطع بالاتر از ابتدایی ممنوع شده است.
2. حقوق اقلیت‌های مذهبی: اقلیت‌های مذهبی مانند شیعیان هزاره تحت‌فشار قرار گرفته‌اند و حقوق آنان موردتوجه قرار نمی‌گیرد. نه تنها به حقوق سیاسی و مدنی اقلیت های مذهبی توجه صورت نمی گیرد، بلکه روزبه‌روز بر محدودیت های مذهبی آنان افزوده می شود نظیر آنچه که در دهه محرم همین سال شاهد بودیم.
وضعیت اقتصادی
علیرغم موفقیت طالبان بر جمع‌آوری حداکثری عواید ملی و حفظ ارزش پول افغانی در برابر ارزهای خارجی، و ایجاد ثبات نسبی در قیمتها، اقتصاد افغانستان در سه سال گذشته با مشکلات فراوانی مواجه بوده است. انزوای بین‌المللی و تحریم‌ها، منابع درآمدی دولت را محدود کرده و توانایی حکومت در ارائه خدمات عمومی را کاهش داده است.
1. فقر و بیکاری: نرخ بیکاری و فقر به‌شدت افزایش‌یافته و بسیاری از مردم با مشکلات جدی معیشتی روبرو هستند.
2. کاهش کمک‌های بین‌المللی: بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی کمک‌های خود را به دلیل نگرانی‌های حقوق بشری و عدم وجود حکومت فراگیر متوقف کرده‌اند.
روابط بین‌المللی
طالبان به دلیل نگرانی‌های حقوق بشری و عدم تشکیل حکومت فراگیر، با چالش‌های جدی در جلب حمایت بین‌المللی مواجه بوده‌اند. بسیاری از کشورها و سازمان‌های بین‌المللی دولت طالبان را به رسمیت نمی‌شناسند و روابط محدودی با آن دارند.
1. انزوای بین‌المللی: عدم به‌رسمیت‌شناختن دولت طالبان توسط بسیاری از کشورها باعث شده است که این گروه موفق به کسب مشروعیت بین‌المللی نشود.
2. تحریم‌ها: تحریم‌های اقتصادی و مالی باعث شده که اقتصاد افغانستان تحت‌فشار قرار گیرد و توانایی حکومت در ارائه خدمات عمومی شدیداً کاهش یابد.
امنیت و چالش‌های داخلی
علیرغم ادعای طالبان مبنی بر تأمین امنیت سراسری، این گروه با چالش‌های جدی امنیتی در داخل کشور مواجه هستند. گروه‌های مسلح مخالف طالبان، مانند داعش خراسان، به حملات خود ادامه داده و امنیت داخلی را تهدید می‌کنند.
1. حملات تروریستی: حملات تروریستی توسط داعش خراسان همچنان ادامه دارد و امنیت عمومی را تهدید می‌کند.
2. مبارزه با مواد مخدر: علیرغم ممنوعیت کشت تریاک و قاچاق مواد مخدر توسط طالبان، افغانستان همچنان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان مواد مخدر در جهان است و سیاستهای طالبان به دلیل اینکه صرفاً متکی به‌زور است و نتوانسته است کشت بدیلی برای دهقانان معرفی کند و حمایت های اولیه را از آنان انجام دهد، برای کوتاه‌مدت امکان دارد نتایج در پی داشته باشد؛ اما هرگز نمی تواند منجر به حل بنیادین معضل مواد مخدر در افغانستان گردد.
در یک جمع‌بندی کلی می توان گفت در طول سه سال گذشته، باوجود دستاوردهای که نمی توان نادیده گرفت، شیوه مدیریتی طالبان با چالش‌های جدی مواجه بوده است. تمرکز قدرت در دست یک گروه خاص، محدودیت‌های شدید حقوق بشری، مشکلات اقتصادی، انزوای بین‌المللی و چالش‌های امنیتی، از جمله مسائلی است که حکومت طالبان با آن روبروست.
برای دستیابی به ثبات و توسعه پایدار، طالبان باید گام‌های جدی‌تری در جهت تشکیل یک حکومت فراگیر و احترام به حقوق همه شهروندان بردارند. بدون این تغییرات اساسی، افغانستان همچنان با چالش‌های بزرگ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مواجه خواهد بود.
شکریه الطاف
