مذاکرات ایران و امریکا
در حالی که مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و امریکا بار دیگر در محافل دیپلماتیک داغ شده است، بررسی این روند نه تنها برای مردم ایران، بلکه برای منطقه و به‌ویژه همسایگان از جمله افغانستان نیز حائز اهمیت است. این تحولات را از چند زاویه مهم می‌توان تحلیل کرد؛ از تأثیرات سیاسی و دیپلماتیک گرفته تا اثرات اقتصادی و اجتماعی در داخل ایران.
- ۱.روند مذاکرات ایران و امریکا و تغییر بازیگران
با ورود دوباره آمریکا به عرصه مذاکرات، این بار از مسیرهای غیررسمی و با میانجیگری عمان، امیدهایی تازه در زمینه احیای توافق هسته‌ای شکل گرفته است. در این مذاکرات، نقش روسیه و چین برجسته‌تر شده و کشورهای اروپایی تا حد زیادی به حاشیه رانده شده‌اند. برای افغانستان که خود در سیاست خارجی متأثر از چین و روسیه است، این تغییر توازن می‌تواند بازتاب‌های استراتژیک قابل‌توجهی در منطقه ایجاد کند.
۲.تاثیر تحولات داخلی ایران بر مذاکرات
ایران در هفته‌های اخیر با چالش‌های داخلی متعددی مواجه بوده است؛ از جمله بحران ارزی، نارضایتی‌های اجتماعی، و فشارهای سیاسی درون ساختار قدرت و تندرو های موافق و مخالف مذاکره این وضعیت باعث شده حکومت ایران برای کنترل فضای داخلی، به نوعی ثبات اقتصادی و گشایش در روابط خارجی نیاز داشته باشد. در واقع، مذاکرات با آمریکا نه تنها یک پروژه سیاست خارجی، بلکه ابزاری برای مدیریت فضای داخلی نیز محسوب میشود.
۳. تاثیر مذاکرات ایران و امریکا بر نرخ ارز و طلا در ایران
در پی انتشار اخبار مثبت از مذاکرات ایران و امریکا، بازار ارز و طلا در ایران بلافاصله واکنش نشان داده است. کاهش نرخ دلار در بازار آزاد و افت قیمت سکه و طلا به وضوح نشان می‌دهد که بازار ایران نسبت به روند دیپلماتیک بسیار حساس و امیدوار است. این روند برای افغانستان نیز اهمیت دارد، چرا که ثبات اقتصادی در ایران می‌تواند بر تجارت و مبادلات مرزی، نرخ حواله و حتی وضعیت مهاجران افغان تأثیرگذار باشد.
۴. نگاه امنیتی در منطقه‌ای
کاهش تنش میان ایران و امریکا نه تنها به ثبات داخلی ایران کمک می‌کند، بلکه می‌تواند مانع از بروز یک بحران جدید در منطقه شود. هرگونه درگیری یا بی‌ثباتی در ایران، به‌طور مستقیم وغیر مستقیم به افغانستان اثر میگذارد چراکه ملییون ها افغان ما در ایران زندگی میکنند بسیاری از آن‌ها فعالیت های اقتصادی دارند قطعا بحران آن دامن گیر افغانستان نیز میشود اما با کاهش تحریم‌ها امید بیشتری به افزایش تجارت منطقه‌ای و همکاری‌های اقتصادی میان ایران و همسایگان افزایش می‌یابد. آنچه انتظار می‌رود آمادگی افغانستان برای تمام این سناریو ها است.
با وجود برخی نشانه‌های مثبت، هنوز اختلافات عمیقی میان ایران و آمریکا باقی مانده است؛ از جمله در زمینه سطح غنی‌سازی، نحوه نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، و مهم‌تر از همه، تضمین‌های لازم برای اجرای پایدار توافق. اما آنچه واضح است، اینکه ایران در موقعیتی قرار دارد که برای حفظ ثبات داخلی و مهار نارضایتی‌ها، ناچار به پیشبرد یک مسیر دیپلماتیک موثر است.
بنده معتقد هستم این مذاکرات تنها یک گفتگوی دوطرفه نیست، بلکه آیینه‌ای از وضعیت فعلی نظام بین‌الملل است؛ جهانی چندقطبی، با بازیگران جدید، فشارهای داخلی گسترده، و پیچیدگی‌های منطقه‌ای ایران وامریکا را برآن داشته است تا کمی تنش هارا کاهش دهند.
به عبارتی دیگر نیاز است تا تنش ها کاهش پیدا کند توافقات جدی کسب شود. این به نفع همه است امیدواریم که تصمیم گیران نهایی نیز این واقعیت مهم را درک کنند، آنقدر ظرفیت همکاری است که ارزشش از تنش‌ها بیشتر است. آمریکا چاره ای ندارد جز توافق صادقانه در غیر این‌صورت عواقب اش سنگین تر خواهد بود چرا که نظم منطقه در دستان بازیگران اصلی اش است توصیه ای که به بازیگران مهم منطقه دارم حفظ موضع قدرت شان است وعملیاتی کردن پروژه های اقتصادی.
امریکا وغرب نیز تنها در چند کشور عربی جایگاه ونفوذ دارد که جای هیچ شکی نیست که این جایگاه هم به مرور کم رنگ میشود.
سیدایوب حسینی
