پافشاری سازمان ملل برای تعیین نماینده برای افغانستان
به تاریخ 29 دلو نشست دو روزه دوحه با حضور نمایندگان خاص 28 کشور و سازمان های جهان ، توسط سازمان ملل متحد در مورد این کشور، بدون حضور نمایندگان دولت سرپرست افغانستان برگزار شد و طالبان این نشست را وقت تلفی و بیهوده خواندند. از اهداف مهم برگزاری نشست دوحه، تعیین نماینده ویژه‌ای از سوی این سازمان برای افغانستان بود، ولی بنابر دلایل مختلف از جمله شرکت نکردن طالبان، سازمان ملل موفق نشد نماینده ای تعیین نماید.
ضعف مدیریتی و خودداری طالبان از اشتراک در نشست دوحه
یک روز مانده به برگزاری نشست دوحه، وزارت امور خارجه حکومت سرپرست طالبان اعلام کرد: در صورتی که ملل متحد حقایق موجود را درک کند و تحت فشار شماری از طرف‌های محدود قرار نگیرد و این نکته را مد نظر قرار دهد که نظام کنونی افغانستان مانند رژیم بیست سال گذشته تحت تأثیر کسی قرار نمی‌گیرد؛ امکان دارد در گفتگوها با امارت اسلامی افغانستان پیشرفت صورت گیرد.
شرایط اما در نشست فرق داشت و نمایندگانی در این نشست دعوت شده و سخنرانی تند و توهین‌آمیزی در مورد طالبان داشتند که این مسئله را طالبان هم به‌خوبی درک کرده بودند و حاضر نشدند تا در چنین نشستی که با ضعف مدیریتی مواجه بود، اشتراک کنند.
وقتی صحبت از ضعف مدیریتی می شود به این معنا است که سازمان ملل و در راس گوترش نتوانست در اولین اقدام، قدرت مدیریت خود را نشان دهد و یک طرف مهم قضیه که طالبان بودند، از حضور در نشست خودداری کرد. سازمان ملل با درک ملاحظات دو طرف حکومت طالبان و نمایندگان جامعه باید میزبانی را به نحوی مدیریت می‌کرد تا فرصت حضور طرفین در نشست فراهم می‌شد.
البته این نکته را نباید از یاد برد که در این نشست هیچ نماینده ای از جامعه مدنی افغانستان دعوت نشده بود و حضور نجفی زاده و میترا به هیچ عنوان نمایندگی از جامعه مدنی نمی کرد. چون این چهره ها در امریکا و اروپا زندگی می کنند و هیچ اشرافی بر اوضاع واقعی افغانستان ندارند.
تعیین نماینده برای افغانستان و بایدها و نبایدها
طالبان صریحا مخالفت خود را با تعیین نماینده ویژه از سوی سازمان ملل برای افغانستان اعلام کرده بودند و در آخرین بار شیرمحمد عباس استانکزی، معاون سیاسی وزارت خارجه در مورد نماینده برای افغانستان گفت که با وجود حضور یوناما در این کشور نیازی به تعیین نماینده جدید از سوی سازمان ملل برای افغانستان نیست.
استانکزی افزود: نماینده ویژه سازمان ملل در شرایطی انتخاب می‌شود که یک کشور در حالت بحرانی باشد یا مشکلی وجود داشته باشد درحالی که یوناما حضور دارد و در مسائل سیاسی و کمک‌های بشری همکاری می‌شود بنابراین به نماینده جدید نیازی نیست.
با این وضع اما سازمان ملل به تعیین نماینده ویژه تاکید دارد و پس از نشست دوحه، نشست دیگری از سوی شورای امنیت سازمان برگزار شد که موضوع تعیین نماینده برای افغانستان در آن حرف اول را می زد، ولی گویا نتیجه بخش نبوده است.
نبایدهای نماینده برای افغانستان در این مورد است که سازمان ملل استقلالیت کامل خود را ندارد و زیر سیطره امریکا فعالیت می کند و این ابداً نمی تواند مشکلی را در هر جایی از جهان حل کند، مخصوصا در کشوری که امریکا متحمل شکست بزرگی در آن شد. تعیین نماینده برای افغانستان نباید مداخله دیگری باشد بر اوضاع افغانستان که نه قابل قبول مردم افغانستان است و نه هم کشورهای منطقه.
نتیجه
با توجه به تاکید سازمان ملل، اگر نماینده ای قرار باشد، تعیین شود، باید از جایی تعیین شود که بیشترین قرابت و آشنایی و همکاری را با افغانستان داشته باشد. یعنی رایزنی بیشتر سازمان با کشورهای منطقه و تعیین نماینده ای که مربوط یکی از کشورهای منطقه باشد، در غیر آن تعیین نماینده جدید تکرار یک تجربه ناکام خواهد بود.
تجارب گذشته نشان می‌دهد که این سازمان در بحث حل بحران افغانستان طرح عملی مطابق با واقعیت‌ها نداشته است. افغان ها از نمایندگی امثال خلیلزاد و تام وست و… که هیچ قرابت و آشنایی با افغانستان ندارند و فقط معامله گرانی بودند که منافع امریکا و غرب را دنبال می کردند، دل خوشی ندارند و این حدیث مفصلیست.
احمد سعیدی
