نوع نگاه ترامپ به افغانستان
هر چهار سال یکبار اولین سه‌شنبه ماه نومبر، امریکایی‌ها رییس جمهور خود را انتخاب میکنند. انتخابی که نه بر اساس رای مردم، بلکه بر اساس سیستم کالج الکترال انجام می‌شود. دونالد ترامپ در رقابت با کاملا هریس در رای الکترال از وی پیشی گرفت و به عنوان چهل و هفتمین رئیس جمهور ایالات متحده امریکا انتخاب شد.
سیاست داخلی، نوع نگاه امریکا به جهان و منطقه، حقوق بشر در امریکا، آزادی بیان و خیلی از مسائل دیگر در این کشور با نقدهای زیادی روبرو است که هر کدام در صف خود تحلیل ها نیاز دارد. اما الکترال بودن سیستم انتخابات و نوع نگاه ترامپ به افغانستان در این تحلیل اهمیت بالایی دارد.
انتخابات بر اساس سیستم کالج الکترال
در انتخابات امریکا، مردم به‌جای رأی مستقیم به رئیس‌جمهور، به نمایندگانی به نام “الکترال” رأی می‌دهند که این نمایندگان اعضای مجمع گزینندگان یا الکترال کالج هستند. هر ایالت براساس جمعیت خود تعداد مشخصی رأی الکترال دارد که با تعداد سناتور و نمایندگان آن ایالت در کنگره برابری می‌کند. ایالت‌هایی با جمعیت بالاتر مانند کالیفرونیا رأی الکترال بیشتری دارند، درحالی که ایالت‌های کوچک‌تر مانند وایومینگ فقط ۳ رأی الکترال دارند.
در سیستم موجود، رای مردم اهمیتی ندارد و بارها اتفاق افتاده که نامزدی با کمترین رای مردمی، اما بیشترین رای الکترال برنده انتخابات شده است. در سال 2016، دونالد ترامپ با اینکه نزدیک به سه میلیون رأی کمتر از هیلاری کلینتون داشت، پیروز انتخابات شد. در سال 2000 نیز جورج بوش با وجود اینکه ال گور، نامزد دموکرات، بیش از نیم میلیون رأی بیشتر از او داشت، انتخابات را برنده شد.
سیستم الکترال کالج، حضور نامزدان مستقل را بی معنی کرده و همین طور رای مردمی را خط باطل کشیده و فقط الکتورها هستند که رئیس جمهور را در کشوری انتخاب میکنند که دعوای دموکراسی و آزادی دارد. مخالفان احزاب حاکم در امریکا بدنبال حذف کالج الکترال و رای گیری مستقیم و عمومی هستند و نظر سنجی‌ها نشان می‌دهد که عموم امریکایی‌ها نیز با حذف کالج الکترال موافق هستند.
نگاه ترامپ به افغانستان
دونالد ترامپ یک شخصیت تندرو دارد و هرچند که به تنهایی صلاحیت کامل را برای اجرای سیاست خارجی ندارد، ولی در دوره قبلی ریاست جمهوری وی، عملکردهایی از وی دیده شد که می تواند در مرحله کنونی مشکل آفرین باشد. با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، ترامپ آنرا نکوهش کرد و گفت که اگر او رئیس جمهور می بود، این اتفاق نمی افتاد. در حالیکه آغازگر مذاکرات دوحه خود ترامپ بود که مردم و دولت آنوقت افغانستان را حذف و مستقیم با طالبان گفتگو کرد.
ترامپ نسبت به قضایای مهم جهانی، تعصب شدیدی دارد و این احتمال وجود دارد که در سیاست گذاری خود، نگاه سخت تری نسبت به افغانستان و طالبان داشته باشد. او گفته بود که اگر رئیس جمهور شود، پایگاه بگرام را از طالبان می گیرد. اما اگر ژرف به موضوع پرداخته شود، ترامپ نمی‌تواند چنین اقدامی را انجام دهد، چون افکار عمومی امریکا و همین طور سیاست گذاران این کشور اجازه این کار را نمی دهند، ولی گزینه های مثل تشدید تحریم ها و دخالت در اوضاع افغانستان از طریق گروه های نیابتی مثل داعش می تواند در دستور کار ترامپ باشد.
افغان ها در 20 سال حضور نیروهای خارجی و مخصوصا امریکایی ها در افغانستان، روزگار تلخی را پشت سر گذاشتند. روزگاری که بمباران های امریکا جان هزاران بیگناه را گرفت و به بهانه مبارزه با تروریسم، زیرساخت ها را نابود کرد. ترامپ و سیاستمداران امریکایی به خوبی می دانند که درگیر کردن مجدد امریکا در قضایای افغانستان، تجربه تلخ دیگری را رقم خواهد زد که یکبار دیگر امریکا را در سطح جهان بی آبرو خواهد کرد.
بی پرده باید گفت که دونالد ترامپ جرئت حمله به افغانستان را ندارد و شرایط و زمینه برایش برای این کار مهیا نیست، ولی طالبان باید آمادگی چالش ها را داشته باشند. گروه های تروریستی نظیر داعش در منطقه توسط امریکا فعال شد تا از منافع امریکا و غرب دفاع کند و این می تواند تهدیدی برای طالبان باشد. تحریم ها نیز گزینه دیگری است که اگر طالبان گوش به فرمان ترامپ نباشند، تشدید خواهد یافت. بنابر این طالبان باید تعامل و نزدیکی خود را با کشورهای منطقه بیشتر کنند تا مصئونیت برای افغانستان داشته باشند و قطعا در جهان دو قطبی شده، نزدیکی طالبان به قطب شرق، بیشتر می تواند به نفع طالبان وافغانستان باشد.
زهرا محمدی
