گرامیداشت از مقام انسانی و والای زن، چه در قالب هشتم مارچ به عنوان روز جهانی زن صورت بگیرد و چه در قالب عمل به آیات و احادیث متعدد اسلامی که از هزار و چهارصد سال قبل به عنوان دستورالعمل برای رسیدن به سعادت انسان باشد؛ اقدام نیک و درخور ستایش است. اما آنچه نیاز به روشنگری و هشدار دارد بحث استفاده ابزاری ازاین قبیل مناسبت ها مانند روز هشتم مارچ، روزجهانی منع خشونت علیه زن، ولنتاین و … برای تامین منافع بیگانگان و لیبرالیزم غربی به خصوص در کشورهای مسلمان است.
بر بنیاد گزارش های متعدد از منابع گوناگون، بررسی وضعیت حقوق بشری کشورهای غربی نشان می دهد که این کشورها همچنان در اتخاذ اقدام های کافی برای مقابله با نقض حقوق زنان موفق نبوده اند. بحران تجاوز و آزار جنسی، افزایش خشونت های خانگی، افزایش آمار سقط جنین و فروپاشی نظام خانواده در کشورهایی که خود را سردمدار دفاع از حقوق زنان میدانند؛ مصداق بارز این ضرب المثل است که: “کل اگر طبیب بودی سر خود دوا نمودی!”
در طول 20 سال اشغال افغانستان توسط آمریکا، مسئله ی دفاع از حقوق زن با شعارهای رفع حریم های اخلاقی در روابط زن و مرد، رفع تمایزات و برقراری برابری (به معنای تشابه نقشها) و ایجاد تغییرات اساسی در روابط خانوادگی، در بوق و کرنا شد و فرصت دستکاری باورها و آداب بومی و اسلامی مردم افغانستان را برای آمریکا فراهم نمود. قانون منع خشونت علیه زنان به عنوان شاهکار آمریکا برای نیل به این هدف بود و از این طریق افراد زیادی را تحت نام مدافع حقوق زن و فعال حقوق زن به خدمت گزید.
فعالینی که اکثرا مطالعات و تجربه ی لازم و کافی در حوزه ی حقوق بشر و حقوق زن نداشتند و تنها بر اساس ارتباطاتی که با سفارت آمریکا و نهادهای مرتبط با آن داشتند به چنین سمتی گماشته شده بودند و پول و سرمایه ی هنگفتی را از این نهادها گرفته و به جیب می زدند. کار به جایی رسید که در اکثر محلات و ولایات افغانستان به تعدادی که فعال حقوق زن ریخته بود دوکان خوار و بار فروشی یافت نمی شد.
در بسیاری از محافلی که تحت نام دفاع از حقوق زن برگزار می شد، آنقدر که فعال خودخوانده حوزه ی حقوق زن حضور داشت، خبری از حضور زنان بومی و اصیل افغانستانی به عنوان مخاطب اصلی چنین برنامه هایی نبود و معلوم نبود پیام ها و تصامیم این گرد همایی ها خطاب به کی و برای کیست و به کجا می رود؟ ظاهرا همین که یک برنامه تحت نام دفاع از زن برگزار شود کافی بود تا حضور آمریکا در افغانستان مشروع جلوه نماید و به سرکوب مخالفین بیانجامد.
چرا نظام سلطه ی غربی، زن را به عنوان ابزاری برای تحقق اهداف خود انتخاب کرده است؟
نظام سلطه با استفاده از تمامی ابزارهای قدرت در عرصه بین الملل، به دنبال جهانی کردن ارزشهای مورد نظر خویش است و با انسانی و جهان شمول معرفی کردن آن، به هیچ فرهنگ، سنت و دینی اجازه نمی دهد جهانشمولی آموزه های لیبرال در موضوع زن و خانواده را مورد تردید قرار دهد. اما در کشورهای اسلامی، به دلیل تضاد فرهنگی، چنین نتایجی چندان در دسترس نبود.
مفاهیمی چون: غیرت، عفاف، ستر، قناعت، دیگرگرایی و اخلاق محوری، مانع اساسی نفوذ در جوامع اسلامی بود و جهان غرب که از ابتدا به موضوع زن به عنوان یکی از مهمترین عوامل نفوذ در جوامع اسلامی و تحقق اهداف لیبرالی مینگریست، برای کسب مشروعیت در افکار عامه جهان و نفوذ و تسلط بر اذهان عامه نیاز بود و هست تا زن به عنوان عامل اصلی انتقال ارزش های اخلاقی به نسل آینده هدف اصلی این راهبرد قرار بگیرد. به این ترتیب با کنترل اذهان زنان به عنوان نیمی از افراد هر جامعه ای توسط شعارهای زیبا و با پکیج های زن پسند حداقل پنجاه درصد برای حفظ هژمونی خودش به موفقیت خواهد رسید .
هشتم مارچ روز جهانی زن؛ آیا آمریکا به معنای واقعی سوپر من دفاع از حقوق زنان جهان است؟
تاکنون در این یادداشت دم از ابزاری بودن مسئله ی حقوق زن و دفاع از آن زدیم و آن را ابزاری برای تحقق اهداف امپریالیزم غربی در جوامع دیگر دانستیم. برای اثبات این ادعا کافی است سری بزنیم به مطالب و گزارش های متعدد و گوناگون از وضعیت زنان در افغانستان کنونی و تحت تسلط طالبان، زن در افغانستان امروز حق تحصیل، اشتغال، برابری و به طور کلی ابراز وجود در جامعه را ندارد. پس چرا خبری از هزاران نهاد و فعال حوزه ی حقوق زن نیست؟ چرا هیچ هزینه ای برای دفاع از زنان افغانستان نمیشود؟ غیر از این است که حالا دفاع از زنان افغانستان برای آمریکایی که دیگر در این کشور حضور ندارد منافعی به دنبال ندارد؟
در فلسطین طبق گزارشات آژانس های مختلف حقوق بشری سازمان ملل 70 درصد از کشته شدگان در نتیجه حملات اسراییل بر غزه را زنان و کودکان تشکیل می دهند. کمیسیون امور اسیران فلسطین اخیرا هشدار داده که اسیران زن فلسطینی با تشدید سیاست های تلافی جویانه و تهاجمی مقام های رژیم صهیونیستی در زندان دیمون مواجه هستند. برای دفاع از حقوق این زنان نهادی را سراغ دارید که برنامه ی عملی موثری را روی دست گرفته باشد؟
برعکس اما در کشورهای مسلمانی که مخالف آمریکا هستند تا کوچکترین تذکری از بابت حجاب به یک زن داده میشود تمامی مدافعین و نهادهای حقوق زن ظاهر میشوند و به دنبال دفاع از حقوق زنان در آن کشورها میگردند. اگر به معنای واقعی هدف، تکریم مقام انسانی زن باشد؛ چه تفاوتی میان زن افغانستانی و فلسطینی یا هر زن مخالف آمریکا وجود دارد؟
این سیاست های یک بام و دو هوا، مدعیان مدافع حقوق زن درسراسر جهان را بی اعتبار و ابزاری بودن مسئله ی حقوق زن را نمایان میکند.
الهام قاسمی
