دیروز (9دلو)، کابل میزبان نشست سفرای کشورهای منطقه تحت عنوان «ابتکار همکاری منطقوی افغانستان» بود. این نشست قرار بود که با اشتراک سفرا و نماینده گان ویژه ی کشورهای ایران، پاکستان، چین و روسیه برگزار گردند. اما آنگونه که مشاهده می شود، سفرا و نماینده گان ویژه ی 11 کشور در این نشست شرکت کرده اند.
«نشست ابتکار همکاری منطقوی افغانستان»، در کابل، یک گام مثبت جهت تثبیت صلح و ثبات در افغانستان است که می تواند بسیاری از تشکیک ها و تردیدها را بر طرف ساخته و عزم طالبان مبنی بر تعامل مثبت آنان در همه ی عرصه ها و به ویژه در حوزه ی اقتصادی با کشورهای همسایه و منطقه را نشان دهد.
با این حال اما، پاکستان همچنان ناسازگاری می کند. زیرا با آنکه «آصف علی درانی» سفیر پاکستان از مهمانان اصلی در نشست ابتکار همکاری منطقوی افغانستان»، بود، از شرکت در این نشست اباء ورزیده است و کاردار سفارت پاکستان در کابل در نشست ابتکار همکاری منطقوی افغانستان، شرکت کرده است.
فروکاست اهمیت «نشست ابتکار همکاری منطقوی افغانستان»، توسط پاکستان که آن را در سطح شرکت کاردار سفارت شان تقلیل داده است، تاکیدی بر ناسازگاری پاکستان با کشورهای همسایه و همگرایی منطقوی است. ناسازگاری پاکستان نه تنها به افغانستان و حتی خود پاکستان بلکه صدمات و خسارات جبران ناپذیر به تمام منطقه وارد کرده است. از این رو لازم است تا پیامدهای ناخوشایند ناسازگاری آزاردهنده ی پاکستان با کشورهای منطقه، مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده شود.
اهمیت و تاثیر نشست ابتکار همکاری منطقوی افغانستان
میزبانی کابل از نشست «ابتکار منطقوی افغانستان» با حضور نمایندگان کشور های همسایه در کابل یک ابتکار عالی در جهت گفتگو در مورد افغانستان و منطقه، برای تامین ثبات دایمی و ایجاد روابط مثبت در همه عرصه ها با کشورها و منطقه محسوب می گردد. زیرا تا اکنون تشکیک ها و تردیدهای متعددی در رابطه به طالبان مبنی بر اینکه تعامل آنها با همسایگان و کشورهای منطقه چگونه خواهد بود، وجود داشت. اما نشست های مانند «نشست ابتکار همکاری منطقوی افغانستان» به دنبال نشست های فرمت مسکو و نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه ی افغانستان، می تواند اهداف و نحوه ی نگاه طالبان در منطقه را کاملا روشن سازد.
چنانچه مولوی امیر خان متقی وزیر خارجه طالبان نیز در سخنرانی اش در این نشست تاکید نمود که: «باور داریم که پیشرفت و توسعه اقتصادی افغانستان و منطقه با همدیگر رابطۀ قوام‌گونه دارد. این وابستگی اقتصادی ایجاب می‌نماید کار مشترک در منطقه را هر چه بیشتر گسترش دهیم».
«نشست همکاری منطقوی افغانستان» و همچنان سخنان متقی در این نشست به خوبی نشان می دهد که طالبان عزم جدی بر تعامل مثبت با جهان و منطقه دارند و کشورهای همسایه و منطقه بایستی در کانال تعامل سازنده با طالبان قرار گیرند و از ظرفیت ها و امکانات جهت حل بحران افغانستان استفاده صورت گیرد. اما تقلیل اهمیت و تاثیر نشست همکاری منطقوی افغانستان از سوی پاکستان و عدم شرکت سفیر این کشور در این نشست، نشان می دهد که پاکستان همچنان در شعار و گفتار، صدای همگرایی سر می دهد، ولی عملا در مسیر اهداف شوم آمریکا وغرب قدم برمی دارد.
پیامدهای ناسازگاری آزار دهنده ی پاکستان با همگرایی منطقه یی
عدم شرکت آصف علی درانی سفیر پاکستان در نشست همکاری منطقوی افغانستان، اولا گواه بر اینست که این کشور همچنان در زیر یوغ و سلطه ی آمریکا و غرب قرار دارد و ثانیا از روابط سردِ کابل و اسلام آباد پرده برمی دارد. سردی روابط دو کشور نه تنها به ضرر افغانستان است، بلکه محدودیت ها و شرایط سختی را برای پاکستان نیز ایجاد می نماید. هرچند خرابی روابط افغانستان و پاکستان، نمی تواند منطقه را تحت تاثیر قرار دهد، اما اینکه پاکستان بر اساس اهداف و دستورالعمل های خارجی، آمریکایی و غربی رفتار می نمایند، می تواند پیامدهای مخربی بر منطقه بر جای گذارد.
دستور پذیری پاکستان از آمریکا و غرب، افزون بر اینکه آثار مخرب طولانی مدت برای منطقه دارند، در کوتاه مدت نیز می تواند پیامدهای ذیل را به بار آورد:
- آمریکا و غرب از سالهای 2000 به این طرف پروژه ی تروریسم را در منطقه به راه انداخته است. چنانچه همگان واقف اند، متاسفانه پاکستان و مدارس دیوبندی در این کشور، مرکز تولید و گسترش تروریسم از سوی اربابان این پدیده ی بدقواره و بی قاعده (تروریسم) انتخاب شده اند. بنابراین به میزانی که پاکستان تحت سلطه ی آمریکا و غرب قرار داشته باشد، تروریسم نیز در منطقه به ویرانی ادامه خواهد داد.
- افغانستان دو دهه ی کامل در اشغال آمریکا و غرب قرار داشت. در طول این مدت آنها حتی یک پروژه ی کوچک در حد یک پلچک در قسمت زیر ساخت های افغانستان کار نکرده اند. این نشان می دهد که آمریکا و غرب تحت هیچ شرایطی حاضر نیستند که در قسمت زیر بناها و زیر ساخت های خاورمیانه کاری انجام دهد. متاسفانه آنها نه تنها در حوزه ی زیربنایی و زیر ساختی برای افغانستان کاری نکرده اند، بلکه جلوی پروژه های زیربنایی را پیوسته گرفته اند. از این رو دستور پذیری پاکستان از آمریکا و غرب، جلوی تعمیل پروژه های بزرگ زیر ساختی و زیر بنایی را در منطقه گرفته و بزرگترین صدمه را به خاورمیانه وارد خواهد کرد.
- در طول دو دهه که افغانستان در اشغال آمریکائیان و غربیان قرار داشت، روابط افغانستان با کشورهای همسایه و منطقه پیوسته در حال تغییر بود. زیرا آمریکا و غرب هرگز نمی گذاشت که افغانستان با کشورهای همسایه و منطقه دارای روابط گرم و حسن همجواری باشد. از اینرو رفتار پاکستان مطابق اهداف آمریکائیان و غربی ها، هرگز نخواهد گذاشت که روابط گرم و حسن همجواری را با کشورهای منطقه و همسایه لحاظ کند.
متاسفانه پیامدهای دستور پذیری پاکستان از سوی آمریکا و غرب، نه تنها به موارد بالا ختم نمی شود، بلکه ده ها صدمات و خسارات جبران ناپذیر را بر منطقه وارد می کند. از اینرو رهبران کشورهای منطقه بایستی محتاطانه عمل کنند و فشارهای لازم را بر رهبران و مسئولان پاکستانی وارد نمایند، تا این کشور بیش از این تحت تاثیر و سلطه ی دشمنان منطقه و جهان قرار نداشته باشد.
عایشه ببرک خیل
