پلورالیسم سیاسی قربانی توتالیتاریسم در نظام طالبانی
محمد احمدی
در یک کشور و یک جامعه چند قومیتی و اتنیکی هیچگاهی استبداد و ناسیونالیسم نمی‌تواند کارساز باشد، بلکه به‌طور وارونه زمینه مرگ آن نظام مستبد را فراهم می‌سازد. فاشیسم در ضدیت با ملی‌گرایی قرار دارد و فقط کثرت‌گرایی و کثرت‌باوری است که می‌تواند یک جامعه را از عقب‌گرد باز دارد و به‌سمت مدرنیسم هدایت نماید.
- پلورالیسم سیاسی و اعتقاد طالبان به کثرت‌گرایی
پلورالیسم سیاسی عبارت است از آن باور و تفکر سیاسی که مبنایش اعتقاد به حق و حقوق انسان‌ها با هویت نژادی و قومی و ماهیت انسانی باشد. به این معنا که همه قومیت‌ها در یک جامعه از حقوق یکسان برخوردار بوده و قوم، مذهب، فرهنگ، زبان و عنعنات شان مورد احترام و قبول حاکم قرار داشته باشد.
20 سال حضور امریکا در افغانستان حکومت‌هایی را در این کشور به‌وجود آورد که وابسته به‌خود کاخ سفید بود و تفکر داخلی و سیاست‌گذاری داخلی شان هم بر اسب فاشیسم و قوم‌گرایی سوار بود.
محمد اشرف غنی از جمله روئسای جمهور افغانستان بود که با تفکر فاشیستی خود تمامی زمینه‌های پیشرفت را نابود کرد و بدون اینکه بداند امریکا وفایی به عهد ندارد، به عروسک خیمه‌شب بازی کاخ سفید تبدیل گشت که در نهایت سرنوشتی جز فرار برایش باقی نماند.
وقتی طالبان قدرت را گرفتند، مردمِ خسته از سیاست‌های جنایتکارانه امریکا و غربی‌ها، انتظارشان بر این بود که طالبان بتوانند با تشکیل یک حکومت ملی‌گرا و همه‌شمول آرزوی دیرینه افغان‌ها را برآورده سازند، ولی مدت نزدیک به‌دو سال می‌گذرد، اما گویی طالبان با کثرت‌گرایی و پلورالیسم بیگانه‌اند.
افغانستان کشوری چند قومیتی است، اما طالبان در حال حاضر با تفکر توتالیتاریسم وارد میدان شده و قدرت را از صفر تا صد در انحصار خود و گروه خود گرفته‌اند که حتا در پایین‌ترین پُست یک اداره، عضوی از گروه طالبان نشسته، ولی سوادی نیست که آنرا پیش ببرد.
افغانستان کشوری است با تکثر قومی و زبانی که همه دارای خرده فرهنگ‌های خود هستند و سنت‌های اجتماعی منحصر به خویش را دارند، ولی شوربختانه تاریخ سیاسی افغانستان گواه اساسی این مطلب است که رنجش بزرگ این ملک از نداشتن نظام‌های سیاسی ملی‌گرا بوده است.
پلورالیسم سیاسی و آینده بهتر
هرچند می‌طلبد در خصوص پلورالیسم یا کثرت‌گرایی بحث قطوری باز شود، ولی در این نبشته کوتاه مهم‌ترین بخش اینست که کثرت‌گرایی تنها راه نجات افغانستان برای آینده بهتر است.
نظام توتالیتاریسم و فاشیستی در هیچ مقطعی از تاریخ کارایی و قوام نداشته و طالبان هم نمی‌تواند باورها و نظام ساخته خود را بالای دیگر مردم افغانستان تحمیل کنند.
بهتر است زمامداران بدانند که باور، اعتقادات و احترام به دیگر اقوام و حقوق شهروندی و مذهبی و زبانی شان در این کشور یک واقعیت طبیعی و ضرورت حیاتی است و با آنکه این موارد گمشده‌ای سرگردان در تاریخ افغانستان بوده و بحران‌زا، اما شرایط کنونی این را مهیا کرده که در نبود خارجی‌ها کثرت‌گرایی و کثرت‌باوری را جایگزین توتالیتاریسم و انحصار قدرت کرده و قدم استواری به پیش برداشته شود.
کثرت‌گرایی نباید قربانی انحصارگرایی در کشور شود که از بین برنده تمام فرصت‌های پیشرفت و ترقی است. طالبان باید با ایده ملی‌گرایی یک حکومت به معنی واقعی ملی و همه‌شمول شکل دهند، حقوق شیعیان را به‌رسمیت بشناسند، موانع بر سر راه زنان را بردارند و راه را برای یک آینده مرفه و آباد، آزاد کنند.
محمد احمدی، تحلیلگر
