تمدید ماموریت یوناما در افغانستان
ماموریت یوناما برای یک سال دیگر در افغانستان توسط شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اساس قطعنامه 2727، تمدید گردیده است. تداوم کار یوناما در افغانستان، از سوی طالبان و همچنان مردم افغانستان مورد استقبال قرار گرفته اند. با این وجود اما؛ اکثرا از فعالیت ها و کارکردهای سازمان ملل متحد طی بیش از دو دهه ی گذشته چندان راضی نیستند.
زیرا باورها بر اینست که سازمان ملل تحت تاثیر سیاست های آمریکا و غرب، در طول بیش از دو دهه ی گذشته، آنگونه که باید به وظایف و اهدافش رسیدگی ننموده و یا دستکم نتوانسته است.
چنانچه در رابطه به پیش نویس تمدید ماموریت سازمان ملل متحد در افغانستان، در روز جمعه (25حوت)، اختلافاتی زیادی بین اعضای شورای امنیت وجود داشتند که باعث گردید که پیش نویس تهیه شده، چندین بار مورد بازنگری قرار گیرد. زیرا روسیه و چین، در حمایت از طالبان تاکید داشتند که یوناما در افغانستان از وظایف اصلی اش فاصله گرفته اند و مطابق سیاست های آمریکا و غرب، مسئله ای زنان و حقوق بشر را بهانه قرار داده و طالبان را تحت فشار قرار داده و می دهد.
باتوجه به فضای دوقطبی نظام بین الملل و برخوردهای پاردوکسیکال سازمان ملل در امور افغانستان (یوناما)، پرسشهای اساسی اینست که این وضعیت چه تاثیری بر آیندهی فعالیت یوناما در افغانستان خواهد داشت؟. و دیگر اینکه حمایت های روسیه و چین از طالبان و سیاست گذاری در فضای تنش آلود و حتی تقابل غرب و شرق در بارهی افغانستان، چه تاثیری بر نحوهی سیاست گذاری در بارهی این کشور خواهد گذاشت؟
چالش های گذشته و آینده ی یوناما در افغانستان
یوناما در سال 2002 بر اساس قطعنامه ی 1401، فعالیت های خویش را در افغانستان آغاز نمود. مسئولیت ها و اهداف سازمان ملل در آن زمان به صورت مشخص و واضح تعیین گردیده بود. حمایت ازحقوق بشر، حفاظت از غیر نظامیان در منازعات مسلحانه، تحکیم حکومت داری خوب، هماهنگی جهت ارسال کمک های بشردوستانه به افغانستان، حمایت از مردم افغانستان، تامین آشتی و مصالحه ی ملی میان افغانها و غیره از جمله وظایف اصلی سازمان ملل تعریف گردیده بودند.
آگاهان و ناظران اعتقاد کامل دارند که ملل متحد از سال 2002 تا فروپاشی افغانستان در سال 2021 و پس از آن، به دلیل اینکه تحت تاثیر سیاست آمریکا و غرب قرار داشته است، هرگز به هیچ یکی از تعهدات و اهدافش عمل نکرده و یا دست کم رسیدگی نتوانسته است.
از ناکامی یوناما در عدم تامین صلح و آشتی ملی میان افغانها گرفته تا خیانت های آمریکا در قبال افغانستان، جملگی بر خلاف اهداف و مسئولیت های سازمان ملل در افغانستان اتفاق افتاده است.
متاسفانه باتوجه به سیاست و رویه ی یک جانبه ی سازمان ملل متحد در قبال حکومت طالبان و پیروی از سیاست های مغرضانه و بی رحمانه ی آمریکا در قبال مردم افغانستان، می توان گفت که چالش های گذشته همچنان در فرا راه یوناما وجود دارد و بیم این می رود که ممکن است که سازمان ملل متحد تحت تاثیر سیاست های آمریکا و غرب، همچنان از مسئولیت های اصلی و اهداف تعیین شده اش فاصله بگیرند و حضور یوناما در افغانستان همچنان بیهوده و بی نتیجه باشد.
سیاست گذاری در فضای دو قطبی نظام بین الملل در باره ی افغانستان
آمریکا و غرب طی دو دهه به افغانستان تاختند و هرچه توانستند نابود و ویران کردند و سرانجام آمریکا از طریق یک خیانت کثیف، این کشور را به پرتگاه سوق داد. در طول این مدت با آنکه یوناما در افغانستان فعالیت داشت، اما در قبال خیانت ها و خودسری های آمریکا سکوت کرد و در نهایت متاسفانه افغانستان با بحران عمیق اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کنونی مواجه گردید.
رهبران کاخ سفید و کشورهای اروپایی پس از تحمل شکست تحقیر آمیزی که در افغانستان متحمل گردیدند، با توسل به سیاست زمین سوخته شروع به انتقام جویی از مردم افغانستان نمودند. از اینطرف کشورهای چین، روسیه و به ویژه کشورهای منطقه و همسایه که پیوند فرهنگی و تاریخی با مردم افغانستان دارند، اقدام به حمایت از افغانها نمودند.
بنابراین در چنین وضعیتی نظام بین الملل در قبال افغانستان دو قطبی شده است و این کشور کماکان، میدان رقابت های کشورها و قدرت های جهانی قرار دارد. دو قطبی نظام بین الملل در قبال افغانستان اصلا خوب نیست. زیرا هر نوع سیاست گذاری در رابطه به این کشور به احتمال خیلی زیاد، منجر به شکست و حتی ممکن است، مشکلات و چالش های بیشتری را بیافریند.
از آنجایی که آمریکا و غرب بیش از دو دهه در افغانستان حضور داشتند و سر انجام فجایعی غیر قابل جبرانی را در این کشور به بار آوردند، اینک بهتر است که منافع افغانستان با کشورهای منطقه و همسایه گره زده شود و یوناما نیز می تواند با عبور از سیاست های مغرضانه ی آمریکا و غرب، در تعامل با کشورهای منطقه و همسایه در امور افغانستان به اهداف و مسئولیت های اصلی اش رسیدگی نمایند.
نقیب الله جمشید
