گفتگوی امنیتی هرات امسال با تمرکز بر (نظام سیاسی فراگیر: الگوها و نقشه راه) روز سه شنبه گذشته در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان آغاز شد. در این کنفرانس چند تن از سیاستمداران، کارشناسان و پژوهشگرانی از افغانستان و کشورهای خارجی اشتراک داشته اند.
گفتگوی امنیتی هرات از جمله کنفرانس هایی در مورد مسئله امنیت افغانستان و منطقه است که از ده سال گذشته توسط انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان برگزار می شود.
در این نوشته سعی خواهیم کرد تا به این مسئله بپردازیم که آیا دغدغه اصلی سران این نشست، واقعا افغانستان می باشد یا چیزی جز نفع شخصی افراد نیست؟ نویسنده بر این نظر است که برگزاری چنین مجالس و نشست هایی جز دغدغه شخصی افراد و گروه ها نخواهد بود.
ابتدا به این موضوع می پردازیم که در گفتگوی امنیتی هرات که در شهر دوشنبه برگزار گردید، چه گذشت و بالای چه مسائلی بحث و گفتگو شد؟
خلاصه مباحث مطرح شده در گفتگوی امنیتی هرات
سلسله نشست های گفتگوی امنیتی هرات از سال 2011 هر ساله توسط انستیتوت مطالعات استراتژی افغانستان در ولایت هرات برگزار می گردید اما امسال محل برگزاری آن ( 29 نومبر 2022 ) با سال های پیشین تغییر یافت. این نشست پس از سقوط نظام جمهوریت در اگست سال 2021، برای نخستین بار در کشور بیگانه ای (دوشنبه – تاجیکستان) برگزار شد.
نشست امنیتی هرات با حضور شخصیت های سیاسی پیشین افغانستان، اعضای جامعه مدنی، رسانه ها، دیپلمات ها و اساتید دانشگاه ها از کشورهای مختلف و نمایندگان سازمان های منطقه ای بین المللی و با اشتراک نماینده اتحادیه اروپا و سفارت امریکا در افغانستان آغاز گردید و تا دو روز ادامه یافت.
این نشست با سخنرانی معاون وزیر امور خارجه تاجیکستان فرهاد سلیم آغاز شد. وی در میان صحبت هایش، نگرانی خود را از رشد گروه های دهشت افگنی همچون داعش و القاعده در افغانستان ابراز کرد. همچنین وی به رشد فزاینده مواد مخدر اشاره ای داشت.
آقای سلیم از عدم شکل گیری دولت فراگیر توسط حکومت سرپرست طالبان انتقاد کرد و از ایجاد دولت فراگیر و پاسخگو حمایت نمود.
در بخش ابتدایی نشست، اقای احمدی و نظیف الله شهرانی سخنرانی داشتند. اقای احمدی با آسیب شناسی سلطه ستمگرانه و یکدست یک گروه قومی در افغانستان، راجع به خطر افزایش نفرت قومی در افغانستان هشدار داد.
آقای شهرانی نیز تاکید بر این نکته داشتند که جامعه جهانی باید به شکل گیری حکومت همه شمول توجه ویژه ای داشته باشند.
در این نشست دو روزه اقایان اسدالله درانی، رحمت الله نبیل و تعدادی دیگر از کارشناسان مسائل افغانستان نیز حضور داشتند.
همچنین در این نشست اقای احمد مسعود رهبر جبهه مقاومت ملی سخنرانی نمود و اظهار داشت که نظام ها با ماهیت دیکتاتورمآبانه، دوام زیادی نخواهند آورد. وی همچنین اضافه کرد که افغانستان در حال حاضر برای مردم این کشور به زندان تبدیل شده است. او معتقد است که مردم افغانستان لایق بهترین زندگی هستند.
آقای مسعود از مسئولین امارت اسلامی خواستار شد تا آنچه را که مدعی هستند، در عمل اجرایی بسازند.
هدف اصلی از تشکیل این کنفرانس بررسی وضعیت کنونی و یافتن راه حل برای مشکلات جاری افغانستان عنوان شد.
در پایان این بخش باید عنوان کنیم که دهمین نشست امنیتی هرات که برای دو روز برگزار گردیده بود با تاکید بر رعایت و احترام بی قید و شرط حقوق بشر، مبارزه علیه تروریسم و ایجاد یک نظام سیاسی فراگیر به پایان رسید.
در بخش بعدی به این نکته خواهیم پرداخت که آیا این نشست واقعا برای بهبود وضع زندگی مردم افغانستان و راه حلی برای برون رفت از مشکلات کنونی افغانستان ایجاد شد یا مجلسی بود در جهت تامین منافع تبعیدشدگان؟
گفتگوی امنیتی هرات مجلسی برای تبعیدشدگان
در واقع از زمانیکه به یادمان می آید یعنی از 2001 بدین سو، هر کنفرانسی که راجع به افغانستان و به نام مردم افغانستان تشکیل یافته است و بیشتر پول هایی که از سوی کشورهای خارجی کمک شده است، به جیب عده ای خاص و یا گروهی خاص سرازیر گردید که می توان به جرات عنوان داشت که سهم مردم افغانستان از آن اندک بوده است.
به یاد مردم افغانستان هنوز باقی مانده است که چگونه جنگ سالاران، احزاب و گروه های بانفوذ کشور، کمک های مالی که در نشست های بین المللی تصویب می گردید را حیف و میل کردند.
برگزاری نشست هایی همچون نشست ژنو در 31 مارچ 2022 و یا نشست امنیتی هرات در تاریخ 29 نومبر 2022 یادآور نشست های گذشته است که در طول بیست سال برگزار شدند، افراد به منصب های بالایی دست پیدا کردند، کمک های مالی فراوانی شد اما از درد مردم کاسته نشد.
در نشست امنیتی هرات در دوشنبه / تاجیکستان کسانی شرکت ورزیدند که خود در حکومت های اقایان کرزی و اشرف غنی پُست و مقام های مهمی داشتند. شرکت کنندگان در این نشست دَم از حقوق بشر، تشکیل حکومت همه شمول و یا مبارزه علیه تروریسم و مواد مخدر می زدند. مردم افغانستان هنوز یادشان است که شرکت کنندگان نشست امنیتی خود از ناقضین حقوق بشر بودند، آنها خود ناقضین مبارزه علیه تبعیض نژادی، جنسیتی و قومیتی بودند. آنها خود نقش اصلی را در گسترش تروریسم و مواد مخدر داشتند. آنها خود نقش اصلی در گسترش و به درازا کشیده شدن جنگ در افغانستان داشتند.
دلایل زیادی را می توان یافت که تشکیل اینگونه جلسات، فقط به نفع تعدادی از افراد و گروه های خاصی خواهد بود، عده ای از اشخاص خواهند توانست تا با لابی گری، خود را به افراد و سازمان های خارجی نزدیک تر کنند، پست های عالی و پول های هنگفتی را بدست بیاروند، اما مسئله ای که به هیچ وجه بالای آن تاثیر نخواهد داشت، درد مردم افغانستان خواهد بود.
با توجه به گفته های بالا، مسئله ای ایجاد می شود: آیا کسی پیدا خواهد شد که از آنها بپرسد، در طول بیست سالی که در قدرت بودید چه اندازه از درد مردم را دوا کردید که اکنون مجددا برای آنها نسخه می پیچانید؟ 20 سال فرصت بسیار فراوانی بود تا شما نسخه های خود را بالای مردم افغانستان امتحان کنید که آیا کارساز هستند یا خیر؟ متاسف هستم که شما تنها بی عرضه گانی بودید که با وجود فرصت های بی شمار، با وجود کمک های میلیارد دالری هیچ کاری نتوانستید به پیش ببرید جز اینکه حساب های بانکی خود را در کشورهای خارجی پر کنید!!
نکته ای که در این نشست قابل توجه بود عدم شرکت تعدادی از دعوت شدگان همچون اقای لطیف پدرام بود. وی عدم شرکت خود در این مجلس را اینگونه بیان می کند:
به کنفرانس “نظام سیاسی فراگیر در افغانستان که ۲۹ نومبر ۲۰۲۲ در کتابخانه ملی تاجیکستان در شهر دوشنبه ساعت ۹ صبح کار خود را آغاز کرد، دعوت بودم. کارت دعوت را شریک ساختم. در کنفرانس شرکت نکردم چرا؟ بگذریم از کارگذاران و کارشناسان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، تمام افغانستانی هایی که در این کنفرانس حضور دارند، عوامل، وزیران، روسا، سفیران، وکیل ها، آجودان و ماموران رژیم های خاین و دست‌نشانده‌ی کرزی و غنی اند، بدون استثنا حتی یک چهره اپوزیسیونی مخالف، یک شخصیت سیاسی،علمی و فرهنگی مستقل افغانستانی در این جلسه حضور ندارد. همین افغانستانی هایی که در کنفرانس دوشنبه حضور دارند و تصاویر شان را می‌بینید و سخنرانی های شان را می‌شنوید، از هر جمع و جماعتی که استند، ابزار و اسباب شوونیزم افغانی/پشتونی، عوامل استعمار و فرانواستعمار و عوامل بدبختی همه‌ی مردم ما به ویژه تاجیک‌ها و اقوام غیرپشتون اند.”
حتی در پایان به گفته آقای «طارق فرهادی»، آگاه امور سیاسی نیز می توان استناد کرد:
افرادی که در این نشست حضور داشتند، کسانی بودند که در دوران نظام جمهوریت بدون در نظر گرفتن حقایق کشور، صلح با طالبان را نپذیرفتند و بر دوام جنگ تأکید داشتند.
همانطور که در این نوشتار آورده شد، برگزاری چنین نشست هایی در طول تاریخ اثر گذار نبوده است. زمانی که سیاستمداران، مقامات، تحلیلگران و ذینفعان داخلی زیر یک بیرق ملی جمع نشوند و احساس ملی گرایی بدون هیچ نوع نگاه منفعت طلبانه ای، در وجودشان شکل نگیرد، سالهای سال اگر جلسه و نشست تشکیل بدهند، هیچ تاثیر در جهت کاهش درد و غم مردم مظلوم افغانستان نخواهد داشت.
نویسنده: غلام سرور رسولی: آگاه مسائل افغانستان
