ناکامی مامورین امریکایی در افغانستان
بعد از شکست متفضحانه ای که نصیب امریکا در افغانستان شد و از این کشور خارج گردید، مردم افغانستان در این اندیشه شدند که امریکا دیگر دست سر از آنها بر خواهند داشت اما با گذشت بیش از یک سال، مقامات ارشد کاخ سفید با برکناری زلمی خلیلزاد در همان سالهای نخست حکومت بایدن و انتصاب توماس وست نماینده این کشور در امور افغانستان، سعی در بازگشت به بازی و تحت کنترل گرفتن وضعیت افغانستان داشتند.
حال سوال این است، باوجودیکه امریکا رسما از افغانستان خارج شد، چرا هنوز در مسائل داخلی این کشور دخالت دارد؟ این کشور به دنبال چیست؟ آیا شکست مفتضحانه اش در افغانستان، درس عبرتی برایشان نشده است؟ آیا نادیده انگاشتن مردم افغانستان در مذاکرات دوحه، درس عبرتی برای آنها نشد؟ آنها تا چه زمانی قصد دارند تا در مسائل حیاتی، مردم افغانستان را نادیده بگیرند؟ سفرهای منطقه ای نماینده امریکا توماس وست و دیدوبازدیدها و ملاقات های وی با افراد و سیاسیون مختلف آیا خبر از ساختار قدرت نوین دیگری در افغانستان می دهد یا خیر؟
اینها همه سوالاتی است که در این روزهای اخیر در اذهان قشر نخبه و تحلیلگران سیاسی افغانستانی بوجود آمده است تا جایی که داکتر محیی الدین مهدی عضو پیشین پارلمان افغانستان فراخوانی را در جهت تحریم ملاقات با توماس وست در صفحه شخصی خود در فیسبوک منتشر کرده است:
روشن فکران، فعالین حقوق بشر و سیاسیون افغانستان:
بیایید تصمیم بگیریم، در اعتراض به سیاست اداره ی رییس جمهور بایدن در قبال مردم افغانستان، با تام وست نماینده دولت امریکا در امور افغانستان، ملاقات نه نماییم.
مداخلات امریکا برابر است با نابودی کشورها
اگر تاریخ را به یاد آوریم جنگ جهانی دوم که بیش از 73 میلیون انسان قربانی گرفت، قطعا یکی از مرگ بارترین رخدادهای معاصر بود. با این حال، امریکایی ها بعد از جنگ ذکر شده، سیاست هایی را در پیش گرفتند که به کشته شدن بیش از 20 میلیون نفر انجامید. مسلما این تعداد قربانی را هیچ کشوری حتی فکرش را هم تصور نمی کند.
جنگ های مستقیم و غیرمستقیم امریکا در افغانستان و سایر کشورها جان میلیون ها تن بی گناه را گرفته است. این کشور متجاوز گر نه تنها کودکان و انسان های بیگناه را از بین برد بلکه حکومت های تحت حمایتشان را هم با نیرنگ و فریب های مختلف، سقوط داده اند.
حکومت های مختلفی که در امریکا از جنگ سرد تا به اکنون بر سر کار امده اند خود را همواره حامی آزادی و دموکراسی به سراسر جهان معرفی کرده اند اما وقتی نگاهی دقیق به عملکرد سیاست خارجی این کشور می اندازیم، متوجه می شویم که جز کشت و کشتار دستاورد دیگری ندارند.
در افغانستان، امریکا مسئول مرگ بیش از 47 هزار غیرنظامی، بیش از 69 هزار نظامی افغان، بیش از 51 هزار طالب بوده است. اگر به طول کلی بگوییم امریکایی ها در این جنگ حدود 171 الی 174 هزار نفر را کشته اند!
این کشت و کشتارها نتیجه حمله به برج های تجاری و واقعه 11 سپتمبر 2001 بود که افغانستان در آن هیچ دخالتی نداشت.
ناکامی مامورین امریکایی در افغانستان
امریکا برای اینکه بتواند در افغانستان منافع ملی خود را بدست بیاورد از سال 2009 به بعد نمایندگان ویژه ای را در امور افغانستان به کار گرفت: ریچارد هالبروک (2009 – 2010)، مارک گروسمن (2011 – 2014)، جیمز دوبینز (2013 – 2014)، دن فلدمن (2014 – 2015)، ریچارد اولسن (2015 – 2016)، زلمی خلیلزاد (2018 – 2021)، توماس وست (2021 – هم اکنون).
امریکا در طول دو دهه ای که در افغانستان حضور داشت با نمایندگانی که اسامی شان آورده شد، در تلاش بوده تا منافع خود را در این کشور بدست آورد اما پس از دو دهه تلاش به شکل مفتضحانه ای از کشور خارج شد.
پس از خروج و با برکناری زلمی خلیلزاد دیپلمات کارکشته اما ناکام امریکایی در افغانستان، توماس وست دیپلماتی بر سر کار آمد که تجربه چندانی در بخش افغانستان نسبت به دیپلمات های پیشین ندارد، در اینجا سوالی بوجود می آید این است که آیا توماس وست در مسیر و هدفی که برایش تعیین کرده اند موثر واقع خواهد شد؟
در این بخش ابتدا به بیوگرافی توماس وست نماینده اخیر امریکا در امور افغانستان خواهیم پرداخت و خواهید خواند و به این نتیجه خواهید رسید که وی در این مسیر پیروز خواهد بود یا ناکام.
پیشینۀ توماس وست
براساس اطلاعاتی که وزارت امور خارجه امریکا منتشر کرده است:
توماس وست به عنوان نماینده ویژه وزارت خارجه و معاون دستیار وزیر امور خارجه در امور افغانستان فعالیت می کند. وی در پست های قبلی خود، از سال 2012 تا 2015 به حیث مشاور ویژه معاون رئیس جمهور در امور جنوب آسیا و مدیر امور افغانستان و پاکستان در شورای امنیت ملی بود. از سال 2011 تا 2012، او دیپلمات ارشد وزارت امور خارجه در ولایت کنر بود که در آنجا با همکاران نظامی ایالات متحده فعالیت داشت و کارمندان غیرنظامی یک تیم بازسازی ولایتی را مدیریت می کرد. از سال 2010-2008، وست به عنوان دستیار ویژه معاون وزیر امور خارجه در امور سیاسی برای آسیای جنوبی و مرکزی، با تمرکز بر رشد مشارکت استراتژیک ایالات متحده و هند خدمت کرد. تام در اوایل کار خود یک افسر سیاسی در سفارت ایالات متحده در اسلام آباد و افسر میز پاکستان در واشنگتن بود. تام قبل از پیوستن مجدد به دولت در ماه جنوری 2021، معاون رئیس جمهور در گروه کوهن، یک شرکت مشاوره استراتژیک جهانی و یک محقق غیرمقیم در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی بود. تحصیلات وی ماستری در بخش روابط بین المللی می باشد.
توماس وست، ناکامی دیگر در افغانستان
در پایان این نوشتار باید عنوان کرد همانطور که در ابتدای این نوشتار به صورت خلاصه ذکر شد امریکا پس از شکست در افغانستان قصد آن کرده است تا مجددا نقش محوری را در روند صلح افغانستان ایفا کند. این کشور با ابزارهایی که در اختیار دارد، هم حکومت سرپرست طالبان و هم جناح های مختلف سیاسی مخالف این گروه را تحت فشار قرار داده است تا طبق استراتژی امریکا عمل کنند. دیدارهای توماس وست دال بر این واقعیت است. سفر منطقوی وی نشان از این موضوع دارد که امریکا قصد دارد تا با مهندسی دلخواه خود، مسئله افغانستان را به پیش ببرد.
اما با توجه به تاریخچه ای که امریکا در افغانستان دارد، احتمال اینکه این پروسه هم ناکام بماند و امریکا سرافکنده تر از گذشته شود، زیاد است.
امرالله جمال، نویسنده و کارشناس سیاسی
