نیاز به توجه ویژه به مراسم اربعین
دین اسلام، نه تنها به عنوان یک نظام اعتقادی، بلکه به عنوان یک چارچوب اجتماعی و فرهنگی در افغانستان عمل می‌کند. دین در تمامی جنبه‌های زندگی مردم افغانستان نقش دارد، از خانواده و آموزش گرفته تا سیاست و قانون. این امر باعث می‌شود که هرگونه رفتارها و علمکردهای حکومتها و افراد که با این باورها در تضاد باشد، با مقاومت شدید مواجه شود.
چنانچه در طول دو دهه ای گذشته، آمریکائیان و غربیان در تخریب فرهنگ و باورهای مذهبی و دینی افغانها هزینه های هنگفت و تلاش های وسیع انجام دادند. با این حال اما موفق نگردیدند و نه تنها موفق نگردیدند بلکه در دل افغانها و در ساختار جامعه افغانستان نیز جایگاهی نیافتند.
بنابراین باتوجه به اینکه عاشورا و اربعین یکی از مهمترین رویدادهای تاریخی در دین اسلام است و از جایگاه ویژه و فوق العاده در جامعه افغانستان برخودار می باشد، در اینجا پنج دلیل اساسی یاد آوری می گردد که نشان میدهد که طالبان برای تداوم حکمرانی شان، تامین وحدت ملی و از همه مهمتر پیشرفت و توسعه ی افغانستان، به مراسم اربعین توجه جدی کنند.
جایگاه مراسم اربعین در جامعه افغانستان
از منظر جامعه شناسی، سرمایه اجتماعی و بن‌مایه اصلی فرهنگ افغانستان را اعتقادات و باورهای دینی و سنتی مردم این کشور تشکیل میدهد. در جامعه افغانستان، باورهای مذهبی، به ویژه مراسم‌های مربوط به عاشورا و اربعین، جایگاه ویژه‌ای در میان جامعه دارند. این باورها و مراسم‌ها نه تنها به عنوان مناسک دینی مهم بلکه به عنوان نمادی از هویت مذهبی و اجتماعی مردم در این کشور عمل می‌کنند.
عاشورا که یادآور دهمین روز از ماه محرم و شهادت امام حسین (ع) و یارانش در کربلا است و اربعین که چهلمین روز پس از عاشورا است، به عنوان زمانی برای یادآوری و تجدید عهد با اصول و ارزش‌های امام حسین (ع) و قیام کربلا در افغانستان گرامی داشته می‌شود.
شهرهای کابل، هرات، مزار شریف، دایکندی، غور، قندهار و بامیان از مراکز اصلی برگزاری مراسم عاشورا و سپس مراسم اربعین در افغانستان استند. در این مراسم‌ها، مردم با حضور گسترده و مشارکت فعال، ارادت خود را به امام حسین (ع) و اصول عدالت‌خواهی و مقاومت در برابر ظلم که در حادثه کربلا تجلی یافته است، نشان می‌دهند.
در سال‌های اخیر، راهپیمایی‌های اربعین در برخی مناطق افغانستان به عنوان نمادی از همبستگی با سایر مسلمانان جهان، به ویژه با زائرانی که به سوی کربلا می‌روند، برگزار میگردد. این مراسم‌ها نشان‌دهنده عمق ارادت مردم افغانستان به اهل بیت (ع) و تمایل آنها به حفظ و تقویت این باورها در برابر چالش‌های مختلف است.
عاشورا و اربعین فراتر از مراسم‌های مذهبی، به عنوان نمادهایی از مقاومت، پایداری در برابر ظلم، و هویت بخش قابل توجهی از مردم در افغانستان شناخته می‌شوند. این مراسم‌ها همچنین فرصتی برای تجمع و تقویت همبستگی میان افغانها در جامعه‌ای که اغلب با چالش‌های امنیتی و اجتماعی روبرو است، فراهم می‌کنند.
پنج دلیل اصلی که طالبان باید به مراسم اربعین توجه کنند
نخست باید این نکته را در نظر داشت که بحران افغانستان ناشی از پنج عامل اساسی است: اختلافات قومی که باعث تشدید تنش‌ها و شکاف‌های اجتماعی شده، عدم وحدت ملی که نتوانسته است یک هویت مشترک و قوی در میان اقوام مختلف ایجاد کند، فقدان از خودگذشتگی در تمام سطوح اجتماعی که به جای همکاری و تلاش برای منافع جمعی، منجر به پیگیری منافع فردی و گروهی شده است، عدم توجه به ارزش‌های اخلاقی و انسانی که تحت تأثیر حضور مخربانه غرب و آمریکا تضعیف شده، و در نهایت، عدم عدالت و برابری که باعث افزایش نارضایتی و بی‌اعتمادی در میان مردم شده است.
بااین حال اما، دین اسلام و به ویژه مکتب امام حسین برای هریک از بحران های افغانستان راه حل ها و راهکارهای عملی پیش بینی کرده است که طالبان میتواند با استفاده از این آموزه ها، به حل بحران و مشکلات کشور بپردازد و در اینصورت نه تنها به تداوم حکمرانی شان کمک می کنند بلکه به توسعه و پیشرفت افغانستان نیز خواهد انجامید.
1. اربعین و کاهش اختلافات قومی
همانطور که گفته شد اختلافات قومی یکی از اصلی‌ترین چالش‌های افغانستان است که به شدت انسجام اجتماعی و ثبات سیاسی کشور را تضعیف کرده است. مراسم اربعین، با تاکید بر اصول برابری و عدالت که در قیام امام حسین (ع) مشهود است، میتواند بستری برای کاهش این اختلافات فراهم کند. در مکتب امام حسین (ع)، تمامی انسان‌ها فارغ از نژاد، قومیت و مذهب در برابر عدالت برابرند. طالبان میتواند با ترویج این پیام، به کاهش تنش‌های قومی و تقویت همبستگی در میان اقوام مختلف افغانستان کمک کند.
2. تقویت وحدت ملی از طریق آموزه‌های اربعین
همانطور که برای همگان مسلم و بدیهی است، وحدت ملی در افغانستان همواره یک چالش بزرگ بوده است. امام حسین (ع) و یارانش با قیام خود نشان دادند که در برابر ظلم و فساد، وحدت و همبستگی میان مسلمانان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. طالبان میتواند با بهره‌گیری از این آموزه‌ها، تلاش کند تا گروه‌های مختلف جامعه افغان را حول محور مشترکی از عدالت و مبارزه با فساد متحد کند. اربعین میتواند به عنوان فرصتی برای تجدید عهد با این ارزش‌ها و تقویت وحدت ملی مورد استفاده قرار گیرد.
3. ترویج ایثار و از خودگذشتگی
یکی از ویژگی‌های برجسته قیام امام حسین (ع) ایثار و از خودگذشتگی برای دفاع از حقیقت و عدالت بود. این ارزش‌ها میتواند الگویی برای حل مشکلات اجتماعی و سیاسی در افغانستان باشد. طالبان میتواند با ترویج این اصول، به ایجاد فضایی در جامعه کمک کند که در آن منافع جمعی بر منافع فردی ارجحیت داشته باشد. این امر میتواند به کاهش خودخواهی‌ها و افزایش همکاری‌های اجتماعی در افغانستان منجر شود.
4. بازگشت به ارزش‌های اخلاقی و انسانی
حضور مخربانه نیروهای خارجی در افغانستان و تأثیرات منفی آن بر ارزش‌های اخلاقی و انسانی جامعه افغان، یکی دیگر از چالش‌های بزرگ این کشور است. امام حسین (ع) با قیام خود به جهانیان نشان داد که ارزش‌های اخلاقی و انسانی، حتی در سخت‌ترین شرایط، باید حفظ شود. طالبان میتواند با تاکید بر این ارزش‌ها در مراسم اربعین، به بازسازی و تقویت این اصول در جامعه افغان بپردازد و از این طریق به مقابله با فساد اخلاقی و اجتماعی بپردازد.
5. تأمین عدالت و برابری از طریق آموزه‌های امام حسین (ع)
یکی از اصلی‌ترین پیام‌های قیام کربلا، مبارزه برای عدالت و برابری بود. امام حسین (ع) علیه ظلم و فساد ایستاد و جان خود را در راه تحقق عدالت فدا کرد. در افغانستان، که با مشکلات عدیده‌ای در زمینه عدالت و برابری مواجه است، طالبان میتواند از این آموزه‌ها برای تأمین عدالت در جامعه استفاده کند. اربعین میتواند فرصتی باشد تا مردم و دولت برای تحقق عدالت و برابری در جامعه تجدید عهد کنند.
در نتیجه می توان گفت که مراسم اربعین به عنوان نمادی از مقاومت، ایثار، عدالت‌خواهی و وحدت، دارای پتانسیل عظیمی برای حل بحران‌های اجتماعی و سیاسی افغانستان است. طالبان میتواند با بهره‌گیری از این مناسبت و آموزه‌های امام حسین (ع)، به کاهش اختلافات قومی، تقویت وحدت ملی، ترویج ایثار و از خودگذشتگی، بازگشت به ارزش‌های اخلاقی و انسانی، و تأمین عدالت و برابری بپردازد.
در صورتی که این آموزه‌ها به درستی در جامعه افغان پیاده‌سازی شوند، می‌توانند به عنوان راه‌حلی پایدار برای مشکلات موجود در افغانستان عمل کنند.
مسلم اخلاقی
