منافع پنهان در دامن‌زدن به طالبان هراسی
پس از سقوط جمهوریت و تسلط دوباره طالبان بر افغانستان، شاهد افزایش تلاش‌های گسترده‌ای برای ترساندن جامعه جهانی از خطرات بالقوه‌ای که ممکن است از سوی طالبان ناشی شود، بوده‌ایم. این تلاش‌ها که عمدتاً توسط برخی شخصیت‌های افغان و پاکستانی هدایت می‌شود، به نظر می‌رسد که دارای منافع پنهان و متعددی هستند که در این مقاله به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
منافع کشورهای غربی و بازیگران خارجی
یکی از اصلی‌ترین دلایل دامن‌زدن به طالبان هراسی، ایجاد توجیهی برای افزایش حضور نظامی و اقتصادی کشورهای غربی، به‌ویژه ایالات متحده، در افغانستان است. پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در سال 2021، فرصت‌های اقتصادی و نظامی برای کشورهای غربی در این منطقه به طور چشمگیری کاهش یافته است. با بزرگ‌نمایی تهدید طالبان و خطراتی که ممکن است از این گروه ناشی شود، این کشورها قادر خواهند بود تا توجیهاتی برای بازگشت به افغانستان و افزایش منابع و نفوذ خود پیدا کنند.
دولت ایالات متحده و متحدان آن، به‌ویژه نهادهای نظامی و اطلاعاتی، به دنبال تداوم تأثیرگذاری و نظارت بر وضعیت افغانستان هستند. با تحریک نگرانی‌های امنیتی و ترس از وقوع حملات مشابه 11 سپتامبر، این کشورها می‌توانند از جامعه جهانی درخواست کنند که به دلیل تهدیدات ناشی از طالبان، اقدامات امنیتی و نظامی بیشتری انجام دهند. این امر ممکن است به بازگشت مجدد نیروهای نظامی، افزایش کمک‌های مالی و نظامی، و گسترش فعالیت‌های امنیتی منجر شود.
بهره‌برداری سیاسی داخلی در افغانستان و پاکستان
در داخل افغانستان و پاکستان، برخی از سیاستمداران و گروه‌های ذی‌نفع ممکن است از دامن‌زدن به طالبان هراسی برای تقویت موقعیت سیاسی و اقتصادی خود استفاده کنند. در افغانستان، گروه‌های سیاسی و نظامی مخالف طالبان ممکن است با تأکید بر تهدیدات امنیتی ناشی از این گروه، حمایت‌های بین‌المللی و منابع مالی بیشتری را جلب کنند. این حمایت‌ها می‌تواند شامل کمک‌های مالی، نظامی، و سیاسی باشد که به تقویت موقعیت آن‌ها در برابر طالبان کمک می‌کند.
پاکستانی ها نیز با تأکید بر خطرات ناشی از طالبان و گروه‌های مشابه، می‌توانند فشار بیشتری برای دریافت کمک‌های نظامی و اقتصادی از جامعه جهانی وارد کنند و همچنین توجه‌ها را از چالش‌های داخلی خود منحرف نمایند.
نقش رسانه‌ها و تحلیل‌گران
رسانه‌ها و تحلیل‌گران نیز در این روند نقشی کلیدی دارند. بزرگ‌نمایی تهدیدات طالبان و ایجاد نگرانی‌های امنیتی می‌تواند به افزایش توجه رسانه‌ای و جلب مخاطبان بیشتر منجر شود. در دنیای رسانه‌ای که به دنبال محتوای جذاب و خبرساز است، تهدیدات امنیتی و بحران‌های بین‌المللی می‌توانند به جذب بیشتر بینندگان و خوانندگان کمک کنند.
این روند می‌تواند به انتشار اخبار و تحلیل‌های نگران‌کننده منجر شود که به نوبه خود باعث افزایش احساس عدم امنیت و درخواست‌های بیشتر برای اقدام بین‌المللی خواهد شد؛ بدین جهت برخی از رسانه ها اصولاً به‌منظور طالب هراسی ایجاد شده اند که از آن جمله میتوان به افغانستان اینترنشنال و آمو اشاره کرد. رسانه های دیگری غربی همچون بی بی سی، صدای آمریکا، آزادی، ایندیپندنت فارسی و غیره نیز به شدت همین سیاست را دنبال میکنند.
پیامدهای منفی دامن‌زدن به طالبان هراسی
هرچند دامن‌زدن به طالبان هراسی می‌تواند منافع خاصی برای برخی از بازیگران به همراه داشته باشد، اما این اقدامات ممکن است پیامدهای منفی قابل‌توجهی نیز به همراه داشته باشد که از آن جمله میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:
1. افزایش تنش‌های اجتماعی: این نوع هراس می‌تواند به افزایش تنش‌ها و اختلافات منجر شود و باعث شود که گروه‌های مختلف به‌جای همکاری، به دشمنی و سوءظن روی‌آورند.
2. تشدید نژادپرستی و افغان هراسی: در پی ایجاد هراس از طالبان، ممکن است گروه‌های خاصی از مردم به‌اشتباه به‌عنوان تهدید تلقی شوند و به نژادپرستی (در داخل) و افغان هراسی (در خارج) دامن زده شود.
3. گسترش سیاست‌های سخت‌گیرانه: کشورها ممکن است سیاست‌های امنیتی و مهاجرتی سخت‌گیرانه‌تری را اجرا کنند که ممکن است حقوق بشر و آزادی‌های فردی را به خطر بیندازد.
4. تضعیف دیپلماسی و همکاری‌های بین‌المللی: افزایش هراس از طالبان می‌تواند به تضعیف تلاش‌های دیپلماتیک و همکاری‌های بین‌المللی برای مقابله با مشکلات منطقه‌ای و جهانی منجر شود.
5. تأثیر منفی بر روی آوارگان: آوارگانی که به دلیل وضعیت افغانستان به کشورهای دیگر پناهنده شده‌اند، ممکن است با دشواری‌های بیشتری مواجه شوند و حقوقشان نقض شود.
6. پخش اطلاعات نادرست: طالبان هراسی می‌تواند به انتشار اطلاعات نادرست و تحریف شده درباره وضعیت واقعی در افغانستان منجر شود که بر تصمیم‌گیری‌های جهانی تأثیر منفی بگذارد.
در مجموع میتوان گفت: دامن‌زدن به طالبان هراسی و بزرگ‌نمایی تهدیدات امنیتی ناشی از این گروه، به طور واضح، منافع خاصی برای برخی از بازیگران بین‌المللی و داخلی دارد. اما باید توجه داشت که این روند می‌تواند به پیامدهای منفی و بحران‌زا برای مردم افغانستان و منطقه منجر شود. برای دستیابی به راه‌حل‌های پایدار و مؤثر، لازم است که تحلیل‌های بی‌طرفانه و دقیق از وضعیت موجود انجام شود و به‌جای دامن‌زدن به بحران‌ها، به دنبال راهکارهای مسالمت‌آمیز و عملی برای رفع مشکلات و چالش‌ها باشیم.
شکریه الطاف
