گردشگری در افغانستان

در دنیای مدرن امروزی که همه چیز با سرعت در حال پیشرفت و به روز رسانی است؛ برآورده نمودن توقعات و خواسته های بشر مطابق با معیارهای مدرن، نیازمند مدیریت، امکانات لازم و بودجه ی کافی است. در عرصه ی بین المللی، کشورها برای تحقق چنین رویکردی به دنبال توسعه و رونق اقتصادی هستند. یکی از گزینه های پر درآمد در این زمینه میتواند صنعت گردشگری باشد. صنعت گردشگری در جهان بعنوان بزرگ‌ترین و متنوع ترین صنعت خدماتی از نظر درآمدزایی محسوب می شود.

در سال 2019 صنعت گردشگری بعد از صنایع شیمیایی با درآمد (1.933 میلیارد دالر) و نفت و گاز با درآمد (1.960 میلیارد دالر)، با عدد 1.586 دالر در جایگاه سومین صنعت برتر جهان قرار داشت. گردش مالی صنعت گردشگری در جهان به عنوان یکی از منابع تامین مالی به رشد و توسعه‌ی اقتصادی کشورها کمک می‌کند و کلیه‌ی بخش‌های اقتصاد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین توجه به رونق گردشگری به عنوان عاملی برای کاهش فقر و اشتغال زایی در کشورهای جهان سوم و توسعه نیافته مانند افغانستان که از نظر اقتصادی ثبات چندانی ندارد و مردم به سختی و محدودیت های فراوان زندگی میکنند حائز اهمیت است.

طبق گزارش اداره ملی آمار و اطلاعات حکومت طالبان در سال 1403، 2 هزار و 721 تبعه خارجی به منظور بازدید از اماکن تاریخی و باستانی به افغانستان سفر کرده اند. همچنین در روزهای اخیر مسئولین وزارت اطلاعات و فرهنگ در تشریح دستاورد های یک ساله ای خود گفتند، در سال گذشته تعداد گردشگران داخلی و خارجی در کشور افزایش چشمگیری داشته و از این طریق عواید خوبی به دست آورده اند. به گفته آنها، ۹ هزار گردشگر خارجی از کشور ما دیدن کرده اند و به برخی مناطق تاریخی و تفریحی کشور رفته اند.

مقامات می‌افزایند، ۳ هزار شرکت در حوزه گردشگری به ثبت رسیده و برای هزاران تن زمینه کار را فراهم کرده اند. این آمار ها حاکی از آن است که با بهبود نسبی وضعیت امنیتی در افغانستان، علی رغم اینکه برخی از کشورهای اروپایی به شهروندان خود توصیه می کنند که از سفر به افغانستان خود داری کنند؛ شهروندانی از آمریکا و اروپا علاوه بر گردشگران آسیایی به بازدید از کشور پرداخته اند. به نظر می رسد که با بهبود اوضاع امنیتی بعد از تحولات سه سال گذشته در افغانستان، رغبت گردشگران و توریستان خارجی برای سفر به افغانستان در حال افزایش است .

چرا طالبان دنبال جذب گردشگران به افغانستان هستند؟

علاوه بر منافع اقتصادی جذب توریست در افغانستان، طالبان از این گزینه به عنوان یک رویکرد دیپلماسی استفاده می کنند. افزایش تعداد گردشگران خارجی در افغانستان به معنای بهبود اوضاع امنیتی در کشور است و یک برگ برنده برای طالبان در سطح بین المللی محسوب می شود. علاوه بر آن حضور گردشگران خارجی از کشورهای ایتالیا، اروپا، آمریکا، کانادا و … در افغانستان زمان طالبان، به معنای برقراری رابطه ی نیک و حسنه میان این کشورها با افغانستان پنداشته می شود.

طالبانی که به دلیل رویکردهای غیر قابل قبولشان در سطح جهانی از رابطه ی خوبی با جهان برخوردار نبودند و با وجود سیگنالهای مثبتی که از بابت تامین امنیت، حفاظت از مرزها، مبارزه با تروریزم و ممانعت از استفاده از خاک افغانستان بر علیه هر کشوری به دنیا ارسال کردند؛ تا هنوز قادر به جلب اعتماد جهانیان نشده اند؛ هوشمندانه از صنعت گردشگری استفاده ی دیپلماسی می کنند.

به عبارتی زمانی که گردشگران از سراسر دنیا وارد افغانستان میشوند و بر خلاف آنچه از زبان رسانه های کشورشان میشنوند با امنیت، برخورد نیک و حسنه ی مردم و ماموران طالبان در مسیر رفت و آمد به ولایتهای مختلف رو به رو میشوند و به طور کلی ذهنیتشان راجع به اوضاع افغانستان تغییر میکند؛ به یک تریبون بالقوه برای بیان حقایق راجع به افغانستان در کشور خودشان تبدیل می شوند.

اکثر گردشگران مشاهداتشان در مناطق مختلف جهان را در فضای مجازی هم به اشتراک میگذارند که در کنار مشروعیت افغانستان در افکار عامه جهان به بهبود اوضاع اقتصادی کشور نیز منجر میشود. برای نمونه گردشگران می‌توانند با خرید از رستوران‌ها و فروشگاه‌های محلی و همچنین استفاده از خدمات راهنمایان بومی و اقامت در اقامتگاه‌‌های بومگردی به اقتصاد محلی آن منطقه کمک کنند و یا با احترام به فرهنگ‌ها و آداب و رسوم محلی آن منطقه، تجربه‌ای مثبت برای خود و دیگران فراهم نمایند.

همچنین با بازدید از مناطق حفاظت‌شده و به اشتراک‌گذاری تجربیات خود در شبکه‌های اجتماعی و مشارکت در پروژه‌های داوطلبانه محلی مانند برنامه‌های حفاظت از محیط زیست یا فرهنگ‌های محلی به جذب گردشگران بیشتر و توسعه پایدار کمک شایانی کنند.

به این ترتیب چنین اقداماتی نگاه یک جامعه را نسبت به افغانستان مثبت مینماند که رفته رفته بر روابط سیاسی کشورها با افغانستان نیز موثر خواهد بود. استفاده از روش دیپلماسی گردشگری را به جز طالبان در طول تاریخ توسط کشورهای دیگر نیز شاهد بوده ایم. چین و مصر نمونه ی بارز و موفقی از استفاده از دیپلماسی گردشگری هستند و توانسته اند رضایت و نظر مثبت جهان را با خود همراه بسازند. طالبان نیز چنین ابزاری را در اختیار دارند و انصافا هم به خوبی از آن استفاده نموده اند.

وظیفه ی حکومت و مردم برای توسعه ی صنعت گردشگری در افغانستان چیست؟

وظیفه ی حکومت: طالبان با معرفی و تبلیغات پدیده های گردشگری در افغانستان میتوانند گردشگران بیشتری را از سراسر دنیا به کشور جذب کنند. استفاده از رسانه ها در این راستا اثر قابل توجهی خواهد داشت. از طرف دیگر پیگیری و افزایش طرح همکاری با آژانس های مختلف گردشگری منطقه ای و فرا منطقه ای به منظور جذب توریست و ارتقای کیفیت خدمات از قبیل توسعه ی هتل های معیاری، راهسازی برای سهولت رفت و آمد به ولایات مختلف، آموزش راهنمایان گردشگری، و سایر خدمات قابل ارائه برای گردشگران هم میتواند در رونق صنعت گردشگری در افغانستان موثر باشد.

وظیفه ی مردم: افراد محلی هم با به اشتراک‌گذاری تجربیات خود با گردشگران می‌توانند تاثیر چشم‌گیری بر افزایش آگاهی و فرهنگ گردشگری محل زندگی خود بگذرانند، ضمن اینکه با این به اشتراک‌گذاری‌ها، جذابیت‌های منطقه خود را به گردشگران معرفی می‌کنند تا مسافران بیشتری جذب شوند.

به طور کلی توجه به صنعت گردشگری در افغانستان و تلاش برای ارتقای سطح کیفیت خدمات گردشگری میتواند بهترین ابزار برای افغانستان به حساب آید تا از این طریق، چهره ی سیاهی که از افغانستان در جهان به جا مانده از بین برود.