بعد از سال ۲۰۲۱ و خروج آمریکا از افغانستان، می توان گفت مهم ترین اتفاق در سطح بین المللی برای افغانستان موضوع به رسمیت شناختن طالبان توسط روسیه به عنوان اولین کشور در جهان است. اینکه روسیه طالبان را به رسمیت شناخت، از دو جهت حائز اهمیت است:
اول: روسیه به عنوان یک ابر قدرت جهانی و بازیگر مهم در سطح بین المللی که عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد است و داری قدرت عظیم اقتصادی و نظامی می باشد، نقش مهمی در سمت و سو دهی به اتفاقات جهان دارد. با این حساب به رسمیت شناختن طالبان توسط روسیه، کشورهای دیگر منطقه را نیز برای این اقدام ترغیب می نماید.
دوم: روسیه عضو برجسته ای از اجماع منطقه ای بر علیه غرب و به خصوص آمریکا است. این اجماع منطقه ای شامل کشورهای آسیای میانه از جمله ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان و سایر قدرت های منطقه در کنار روسیه مانند ایران، چین و هند است که این پتانسیل را دارد که زمینه را برای به رسمیت شناختن طالبان توسط این کشورها بدون توجه به نظر آمریکا فراهم آورد.
به بیان دیگر روسیه با توجه به نقش غیر قابل انکارش در سطح جهان، با به رسمیت شناختن طالبان به کشورهای منطقه این پیام را ارسال کرد که برای تصمیم گیری ها در عرصه ی بین المللی نیازی به چراغ سبز آمریکا ندارند و به آمریکا این پیام را می رساند که افغانستان به اجماع منطقه ای پیوست و همراه و همسو با منطقه عمل خواهد کرد و دیگر از دست آمریکا برای تامین منافع این کشور خارج شده است.
بنابراین به نظر می رسد در آینده ای نه چندان دور کشورهای متذکره به تبعیت از روسیه به صورت دسته جمعی و یا تک به تک، حکومت طالبان را به رسمیت بشناسند.
اما چه شد که روسیه طالبان را به رسمیت شناخت ؟
یکی از برگ های برنده ی طالبان در طول چهار سال اخیر که حکومت را به دست گرفته اند، سیاست خارجی قوی و موفق آنها بوده و هست. طالبان از همان ابتدای روی کار آمدنشان اعلام کردند که با هیچ کشوری در مخاصمه نیستند و به هیچ کشوری هم اجازه نمی دهند که از خاک افغانستان بر علیه کشور دیگر استفاده نماید.
در واقع طالبان خواستند با اتخاذ چنین رویکردی، همچون سوییس و ترکمنستان بی طرفی کامل خود را به جهان اعلام کنند و افغانستان را از هرگونه جنجال و تنش های پر سر وصدای بین المللی در امان نگه دارند. از آنجایی که یکی از دغدغه های کشورهای منطقه این بوده و هست که مبادا خطری از جانب افغانستان آنها را تهدید کند، مقابله با تروریزم، مقابله با کشت، تولید و ترانزیت مواد مخدر و راهبرد میانه روی با سایر دول از جمله پیام هایی است که می شود از این خط مشی طالبان به خصوص در قبال کشورهای منطقه برداشت کرد.
در طول این 4 سال، منطقه فرصت کافی برای راستی آزمایی این وعده های طالبان را داشت و همین بود که روسیه با مهر تایید بر صداقت طالبان حاضر شد بار اولین کشور بودن برای به رسمیت شناسی آنها را به دوش بکشد و رسما نماینده طالبان را نه به عنوان سرپرست که به عنوان سفیر افغانستان در روسیه بپذیرد.
صداقت طالبان در مبارزه با تروریزم
در زمینه ی مبارزه با تروریزم در منطقه، می توان گفت که برای افغانستان هیچ گروهی بهتر از طالبان قادر به انجام این کار نیست. در افغانستان برجسته ترین گروه تروریستی، گروه داعش است که طالبان چه در زمان به دست گیری حکومت و چه قبل از آن با این گروه مبارزه نموده اند. طالبان به خوبی نحوه ی کنترل و مهار داعش را از ریشه می دانند، در جریان مخفیگاه های داعش در ولایات افغانستان هستند و دقیقا در زمان ها ی لازم آنها را مورد هدف قرار می دهند.
این شفافیت عملکرد را نه تنها در زمان جمهوریت شاهد نبودیم، بلکه اسناد و مدارک زیادی از حمایت مسئولان حکومتی از داعش و جا به جایی آنها در ولایاتی همچون جوزجان، فراه و بادغیس افشا شد. در زمانی که جولان داعش در ولایات بادغیس و فراه به اوج خود رسیده بود، این طالبان بودند که آنها را سرکوب کردند.
بنا بر منابع و اخبار موثق، در زمان جمهوریت، طالبان در ولسوالی جوند ولایت بادغیس اعضای داعش را محاصره کرده بودند که به یکباره طیاره های آمریکایی و حکومتی این محاصره را شکسته و اعضای داعش را به منطقه ای نامعلوم منتقل کردند. طالبان پس از روی کار آمدن نیز به مبارزه با داعش ادامه دادند و عملیات های گسترده ای را برعلیه آنان طرح ریزی و عملی نمودند.
عملیات گسترده بر علیه یکی از مواضع وابسته به داعش در قصبه کابل و عملیات مشترک در کابل، غور و کنر در ماه های اخیر که منجر به کشته شدن تعدای از داعشیان شد از مواردی اند که می توان به آنها استناد کرد. به جز این موارد گزارش های متعددی از اقدامات موثر طالبان بر علیه داعش را شاهد هستیم که به وضوح ثابت می کند در زمینه مبارزه با تروریزم مرد میدان هستند و می شود رویشان حساب کرد.
آثار به رسمیت شناخته شدن طالبان توسط روسیه
روسیه با به رسمیت شناختن طالبان، اجماع منطقه ای را پررنگ تر کرد. تاکید بر اجماع منطقه ای از آن جهت که شامل کشورهای قدرتمندی چون روسیه، چین، ایران و هند به عنوان عاملان گذار جهان به سمت نظام چند قطبی است، می تواند بر گسترش همکاری هایی در زمینه های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در منطقه بیانجامد که افغانستان در دل این تعاملات حضور خواهد داشت و دیگر چشم امید آمریکا به بازگشت به افغانستان را کور می کند.
تا قبل از به رسمیت شناختن طالبان توسط روسیه رسم جهان بر این بود که آمریکا برای چنین اقدامی در سطح جهان پیش قدم شود و به تبعیت از او کشورهای دیگر نیز شروع به به رسمیت شناختن و همکاری های مختلف دیگر با آن حکومت نمایند. اگر کشوری توسط آمریکا تحریم هم می شد، کشورهای دیگر نیز این تحریم ها را در نظر می گرفتند و اگر دوستی و مراوده ای با آن کشور از جانب آمریکا ایجاد می شد سایر دولت ها هم آنرا تقلید می کردند.
و به طور کلی برای تعاملات خارجی با هر کشوری، پا را جای پای آمریکا می گذاشتند. اما روسیه با این اقدام، خط بطلانی بر این رسم دیرینه ی جهانی زد. این برای آمریکا یک شکست بزرگ در عرصه ی سیاست خارجی است. جهان امروز دیگر برای اقدامات خودش منتظر تعیین تکلیف ترامپ از طریق توییت های پوشالی نمی ماند. دومینوی شکست های سیاست خارجی ترامپ آنقدر پرتکرار شده که چهره ی سیاه او را به جهان بیش از پیش نمایان ساخته است.
برای مردم افغانستان و حکومت طالبان به رسمیت شناخته شدن از جانب کشوری چون روسیه، مسیر روشنی را هموار می سازد که به همکاری های اقتصادی و رونق کسب وکار در کشور، همکاری های سیاسی و ابراز وجود در عرصه ی بین المللی، همکاری های امنیتی و مبارزه دسته جمعی منطقه با تروریزم و همکاری های علمی و پیشرفت و توسعه ی فناوری می انجامد.
به تدریج با به رسمیت شناخته شدن توسط سایر کشورها این دستاوردها افزایش خواهد یافت.
الهام قاسمی
