اقدام اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در اعلام آمادگی برای کمک به پناهجویان افغان ساکن امارات، واکنش‌های گسترده‌ای را در رسانه‌ها و فضای سیاسی برانگیخته است. این تصمیم نه تنها به دلیل ماهیت بشردوستانه آن مورد توجه قرار گرفت، بلکه به سبب تضاد آشکار با مواضع ضد مهاجرتی ترامپ، پرسش‌هایی جدی درباره نیت واقعی او ایجاد کرده است.
تضاد رفتاری ترامپ در مورد مهاجرین و مهاجرت
در این هیچ شکی نیست که رفتار ترامپ در عرصه سیاست داخلی و خارجی امریکا همواره با نوعی تناقض و پیش‌بینی‌ناپذیری همراه بوده است. در حالی که وی طی دوران ریاست‌جمهوری‌اش، یکی از شدیدترین رویکردهای ضد مهاجرتی شامل ممنوعیت ورود اتباع برخی کشورهای مسلمان، ساخت دیوار مرزی با مکزیک و صدور احکام سختگیرانه برای اخراج مهاجران غیرقانونی را اتخاذ کرده است.
بنام مهاجرین، بازی با افکار عمومی
ترامپ در حالی به کمک گروهی کوچک از پناهجویان افغان ساکن امارات ابراز تمایل می‌کند که وجهه او نزد افکار عمومی بین‌المللی به‌خصوص در رابطه با افغانستان به‌شدت خدشه‌دار شده است. تصمیم شتابزده دولت ترامپ برای خروج نظامیان امریکایی از افغانستان بدون در نظر گرفتن شرایط واقعی میدانی، عملاً زمینه‌ساز سقوط دولت کابل و قدرت‌گیری مجدد طالبان شد.
بسیاری از افغان‌هایی که با نیروهای امریکایی همکاری کرده بودند، بی‌پناه ماندند و اکنون در داخل کشور و کشورهای همسایه در حالت بی سرنوشتی بسر میبرند. ترامپ اکنون شاید تلاش دارد با اقدامی نمادین، تصویری انسانی از خود ارائه دهد، ولی واقعیت چیز دیگری است و او فقط تلاش دارد تا با انتقال گروه کوچکی از پناهجویان افغان، ژست انسان دوستانه ای به خود بگیرد و چهره خائن خود را به دلسوز بشر جلوه دهد.
خیانت به افغانستان فراموش نخواهد شد
از روزی که پای امریکا و متحدان غربی اش به افغانستان باز شد و تا روزی که آنها مجبور شدند افغانستان را ترک کنند، هزاران هزار فاجعه را در این کشور رقم زدند. به نام امنیت و صلح آمده بودند، ولی امنیت و صلح را از این کشور ربودند و افغانستان درست در سایه حضور نیروهای خارجی که مدعی دفاع از مردم افغانستان و برقرارکننده صلح بودند، به ناامن ترین کشور در جهان تبدیل شده بود.
شاید کمتر روزی بود که افغان ها شاهد انفجار و انتحار از سوی گروه های تروریستی پرورش یافته امریکا نباشند و کمتر روزی بود که خانواده هایی داغدار نشوند. از شفاخانه ها گرفته تا مکتب ها و خیابان های عمومی همه شاهد انفجارهای خونین بود که آرامش را از مردم گرفته بود. اینک ترامپ نمیتواند با یک اقدام نمایشی، چهره خشن و خائن خود و کشور خود را برای افغانستان صاف کند و خود را منجی بخواند.
چهار دهه مداخله نظامی، سیاسی و اطلاعاتی امریکا در افغانستان، این کشور را به یکی از شکننده‌ترین جوامع جهان بدل کرده بود. ترامپ که بخش مهمی از مسئولیت خروج فاجعه‌بار از افغانستان را بر عهده داشت، اکنون نمیتواند با انتقال نمادین ۳۲ نفر، گناه بزرگ امریکا را پاک کند. این در حالی است که بیشترین بار مهاجرت افغان‌ها بر دوش دو کشور ایران و پاکستان قرار دارد. کشورهایی که با وجود فشارهای اقتصادی، میلیون‌ها افغان را در خاک خود پذیرفته‌اند، بدون آنکه از جامعه جهانی یا امریکا حمایتی دریافت کرده باشند.
نیت واقعی ترامپ در کمک به پناهجویان افغان ساکن امارات
اقدام ترامپ در حمایت از گروهی از پناهجویان افغان ساکن امارات، بیش از آنکه از دل‌سوزی انسانی برخیزد، تلاشی است هوشمندانه و در عین حال پوپولیستی برای بازسازی چهره‌ای تخریب‌شده. این اقدام نه‌تنها به دلیل عدم همخوانی با سیاست‌های مهاجرتی گذشته او محل تردید است، بلکه به دلیل گزینش هدفمند یک گروه خاص در امارات، بوی معامله‌ای پنهان را می‌دهد.
در عین حال، این حرکت هیچ کمکی به جبران مسئولیت امریکا در قبال افغانستان نمی‌کند و نمیتواند واقعیت سنگین بحران مهاجرت را که بیش از همه گریبان‌گیر کشورهای همسایه افغانستان است، کتمان کند. در نهایت، این رفتار ترامپ را می‌توان در چارچوب یک بازی سیاسی دقیق، اما از لحاظ اخلاقی تهی معنا دانست. تلاشی برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی، بی‌آن‌که ریشه‌ای در باورهای پایدار یا سیاست‌گذاری‌های انسانی داشته باشد.
هادی محمدی
