د داعش ترهګرې ډلې وروستیو بریدونو په سیمه کښې امنیتی اندیښنې ډیرې کړی دی. دا اندېښنې د ملګرو ملتونو د سرمنشي انتونیو ګوترش په وروستي راپور او په ملګرو ملتونو کې د ایران او پاکستان د دایمي استازي او د روسیې د بهرنیو چارو د وزیر په څرګندونو کې موندلی شي. د ملګرو ملتونو راپور او د هېوادونو د سیاسي چارواکو غبرګونونه، سیمې او افغانستان ته د داعش جدي او دوامداره ګواښ په ګوته کوي. په دې تحليل کې له داعش سره په مبارزه کې د طالبانو رول، د دغې ډلې په پياوړتيا کې د پاکستان ويجاړونکي اغېز او له دغه ګواښ سره د مقابلې لپاره د سيمې د هېوادونو د ګډو اقداماتو پر اړتيا خبرې شوې دي.
د داعش ترهګرې ډلې وروستي بریدونه او د هغه اغیزې
د طالبانو له واکمنۍ راهیسې، داعش خراسان په افغانستان کې ګڼ بریدونه کړي، چې ډېری یې په ښاري سیمو او دیني او تعلیمي مرکزونو کې شوي دي. د بېلګې په توګه د اهل تشیع په جوماتونو او د نجونو په ښوونځیو کې ځانمرګي بریدونه چې په پایله کې یې لسګونه کسان وژل شوي او ټپیان شوي دي، د دغې ډلې د بې رحمانه او تهاجمي تګلارو ښکارندویي کوي. د طالبانو له انکار سره سره ساحوي مطالعات او د ملګرو ملتونو د سرمنشي وروستی راپور ښيي چې د داعش د ترهګرې ډلې دا ډول بریدونه اوس هم دوام لري. طبیعي ده چې د داعش بریدونه به نه یوازې په افغانستان کې د لا زیاتې بې ثباتۍ لامل شي، بلکې د نړیوال باور د ترلاسه کولو لپاره به د طالبانو هڅې هم تر سیوري لاندې راولي.
داعش، د سپینې ماڼۍ د فکري کوټې لخوا تولید شوی
دا باید له پامه ونه غورځول شي چې داعش ترهګره ډله د سیمې او منځني ختیځ د هېوادونو د بې ثباته کولو په هدف د سپینې ماڼۍ د فکري کوټې د محصول په توګه رامنځته شوې ده. دا سیاستونه چې په سیمه کې د ستراتیژیکو ګټو د ترلاسه کولو په هدف پلي کیږي، د نړیوال ثبات او امنیت په زیان تمامیږي. بیلا بیلو سرچینو د داعش په جوړولو او پیاوړتیا کې د امریکا د رول یادونه کړې چې د سیمې پر هیوادونو د فشار او کنټرول په هدف ترسره شوی دی.
د پاکستان ویجاړونکی رول او د داعش ملاتړ
د افغانستان په امنیتي تحولاتو کې د پاکستان پر رول تل بحثونه او نیوکې شوي دي. بېلابېل تحليلونه ښيي چې پاکستان په افغانستان او سيمه کې د داعش په ګډون د ترهګرو ډلو په پياوړتيا او ملاتړ کې اساسي رول لوبولی دی. ځینې شنونکي په دې باور دي چې د پاکستان په حکومت کې دننه ځینې عناصر په ځانګړې توګه د دغه هېواد ځینې امنیتي بنسټونه په غیر مستقیم ډول د داعش خراسان په څېر له ترهګرو ډلو ملاتړ کوي.
په دې ملاتړ کې د خوندي پټنځایونو چمتو کول، د تمویل او تجهیزاتو اسانتیا، او حتی نظامي روزنه شامله وي. د دغو مرستو اصلي موخه د افغانستان په کورنیو چارو کې د پاکستان د نفوذ ساتل او د هند او نورو سیمه ییزو قدرتونو د نفوذ مخنیوی دی. دا تخریبي کړنې په افغانستان کې د بې ثباتۍ د دوام او د ټولې سیمې لپاره د امنیتي ګواښونو د زیاتوالي لامل کېدای شي. له همدې امله د سیمې هېوادونه باید دې مسئلې ته هوښیار واوسي او له دغو ګواښونو سره د مقابلې لپاره مناسبې لارې چارې ولټوي او عملي کړي.
له ګاونډیو او سیمې سره د طالبانو د تعامل اړتیا
د داعش خراسان د ګواښونو او پر سیمه ییز امنیت باندې د هغې اغیزو ته په پام سره، ګډې سیمه ییزې همکارۍ ته اړتیا لیدل کیږي. د ایران، پاکستان، تاجکستان او چین په ګډون د افغانستان ګاونډي هېوادونه باید له طالبانو او یو بل سره امنیتي او استخباراتي همکارۍ پیاوړې کړي، څو وکولای شي یو له بل سره په همغږۍ او اغېزمنه توګه له ترهګرو ډلو له ګواښونو سره مقابله وکړي.
د سیمه ییزې متحدې جبهې جوړول نه یوازې د داعش خراسان د فعالیتونو په کمولو کې مرسته کوي، بلکې په ټوله سیمه کې د ثبات او امنیت د ټینګښت لامل ګرځي. له همدې امله له طالبانو څخه هیله ده چې د دې پر ځای چې له واقعیت څخه انکار وکړي، له خپلو ګاونډیانو او د سیمې له هېوادونو سره په اغېزناکه تعامل کې برخه واخلي او په ګډه همکارۍ سره د داعش د له منځه وړلو لپاره لازم اقدامات په اجنډا کې راولي. سیمه ایزه همکاري کولی شي د استخباراتو شریکولو، د سرحدونو پیاوړتیا، او د تروریزم ضد ګډ عملیاتونو لامل شي، چې دا ټول د داعش سره د مبارزې لپاره اړین دي
د داعش له ګواښ څخه د سترګې پټولو پایلې
د سیمې هېوادونه او طالبان باید په دې پوه شي چې د داعش ترهګرو سره په مقابله کې هر ډول بې غوري او غفلت به ناوړه پایلې ولري. د تروریستي بریدونو زیاتوالی، داخلي ناکرارۍ او پراخه بې ثباتي د دې غفلت ځینې ناوړه پایلې دي. له همدې امله د دغې ترهګرې ډلې د له منځه وړلو لپاره ټولیز او همغږي اقدام د سیمې له مهمو اړتیاوو څخه دی.
طالبانو ته خبرداری
زه د یو افغان په توګه دا خپل حق او دنده ګڼم چې طالبانو ته خبرداری ورکړم چې د ترهګرو په ځانګړې توګه د داعش په وړاندې په کلکه او جدي توګه مبارزه وکړي او دغه جدي ګواښ له منځه یوسي. په دې برخه کې هر ډول نیمګړتیا او غفلت به نه یوازې د افغانستان خلکو ته زیان ورسوي، بلکې د سیمې امنیت او ثبات ته به هم زیان ورسوي او موږ په دې هم پوهیږو چې دا جګړه فردي جګړه نه ده او یوازې طالبان نه شي کولای چې له هغه سره مقابله وکړي بلکې تمه ده چې طالبان له ګاونډیو او د سیمې هېوادونو سره په همغږۍ او همکاري سره دغه بنسټیزه ستونزه پای ته ورسوي.
او وروستۍ جمله دا ده:
په اوسنيو حالاتو کې د داعش ترهګرې ډلې د له منځه وړلو لپاره د طالبانو او د سیمې د هیوادونو ترمنځ همکاري او تعامل ډیر اهمیت لري. ګډ او همغږي اقدامات کولی شي ترهګریز ګواښونه کم کړي او په سیمه کې امنیت او ثبات زیات کړي. ټول هیوادونه باید د ګواښونو په پېژندلو او له هغو سره په مقابله کې همکاري وکړي او د سیمې د خلکو لپاره د یو خوندي او باثباته راتلونکي په رامنځته کولو کې مرسته وکړي.
تمنا پوپلزۍ
