سگرت کشیدن لذت بخش است. این تلخ ترین اعتراف یک سگرتی است. اما چرا باید از انجام عملی خانمان سوز لذت برد؟ چرا مصرف دخانیات که همه از مضرات آن آگاه هستند چنین آمار نگران کننده دارد؟ از سال 1987 تاکنون، 31 می برابر با 10 جوزا هرسال توسط کشورهای عضو سازمان جهانی صحت به‌عنوان روز جهانی بدون دخانیات نامگذاری شده و امروز روز جهانی بدون دخانیات 2023 است. روزی که هر سال با شعارهای متفاوتی نامگذاری می شود.
شعار روز جهانی بدون دخانیات 2023
اپیدمی دخانیات یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صحت عمومی است که جهان تاکنون با آن مواجه بوده و سالانه بیش از هشت میلیون نفر را در سراسر جهان می‌کُشد. سازمان جهانی صحت، این شعار را برای روز جهانی بدون دخانیات 2023 انتخاب کرده است: غذا را پرورش دهید نه تنباکو. قصدی برای کلیشه ای نوشتن ندارم، اما نمی توان از این فکت گذشت که کشت تنباکو به سلامت انسان و کره زمین آسیب می‌رساند. به این نکته توجه کنید که اگر صنعت زراعت جایگزین صنعت تنباکو شود، چه کمکی به بحران جهانی غذا خواهد کرد.
اختصاص بودجه برای حمایت از کشاورزان برای کاشت محصولات پایدار که امنیت غذایی و تغذیه را بهبود می‌بخشد، حمایت از امنیت غذایی جهانی و سلامت انسان است. در روز جهانی بدون دخانیات 2023، می بایست این نکته را یادآوری کرد که کمپین ها در صورتی کاربردی هستند که به آشنایی افراد با مضرات مصرف دخانیات برای خود و اطرافیانشان آگاهی دهد و منجر به کاهش مصرف دخانیات شود.
مضرات سگرت کشیدن، کلیشه ای اما مهم
در میان موارد رو به رشد سرطان در سراسر جهان، سیگرت عامل 30 درصد از کل مرگ و میرهای مرتبط با سرطان و 80 درصد از مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه است. همچنین خطر بیش از 12 نوع سرطان را در انسان افزایش می دهد. علیرغم طیف وسیعی از اثرات مضر بر بدن، سگرت کشیدن به دلیل توانایی آن در فریب دادن مغز به سمت شادی، بسیار گمراه کننده است.
از دیگر مضرات قابل توجه سگرت کشیدن، Passive Smoking است. این پدیده استنشاق دود سگرت توسط افرادی است که با فرد سگریتی زندگی می کنند. طبق نظرات کارشناسی، مضرات استنشاق دود سگرت دیگران، مضر تر است. بنابراین یک فرد سگریتی نمی تواند ادعا کند که تنها مالک بدن خود است و مجاز است سگرت بکشد. آنها در قبال اطرافیان خود و سلامتی آنها نیز مسئول هستند.
افغانستان در روز جهانی بدون دخانیات 2023
براساس آمار سازمان جهانی صحت، بیش از هزار و سه صد میلیون نفر در سراسر جهان دخانیات مصرف می‌کنند و در هر ثانیه یکی از آنها جان می‌دهد. حدود ۸۰ درصد آنها در کشورهای فقیر هستند. این سازمان می‌افزاید که دخانیات سالانه هشت میلیون نفر را می‌کُشد. از این تعداد ۱/۲ میلیون نفر غیرسگریتی هستند که فقط در معرض دود سگریتی‌ها و مصرف‌کنندگان دخانیات قرارگرفته و ناخواسته دود دخانیات را استنشاق کرده‌اند.
به گفته کارشناسان، اگر همین میزان استفاده کننده از تنباکو ادامه یابد، تا ۲۰۳۰ میلادی، نزدیک به هشت میلیون انسان سالانه جان خود را به خاطر استفاده از سگرت، از دست خواهد داد.
افغانستان از جمله کشورهایی است که از ناامنی غذایی حاد رنج می برد. کشت و تولید تنباکو ناامنی غذایی را تشدید می کند. مصرف دخانیات در افغانستان گراف بالای را به‌خود دارد. متاسفانه در دوران حکومت طالبان آمارگیری دقیقی وجود ندارد، اما بر اساس بررسی‌هایی که دو سال قبل از سوی وزارت صحت عامه این کشور انجام شده بود، ۸.۶ درصد جمعیت افغانستان دخانیات مصرف می‌کردند که البته به نظر می‌رسد آمار واقعی بیش از این باشد.
بر اساس این بررسی‌ها، مصرف‌کنندگان ۱۴.۲ درصد مردان، ۲.۶ درصد زنان و بقیه افراد زیر سن قانونی و اطفال هستند. همچنین ۲۲ نوع مرض سرطانی به دلیل مصرف تنباکو نزد افراد به وجود آمده و ۲۱ درصد مرگ‌ومیر را در این کشور تشکیل می‌دهد.
مصرف سگرت، قلیان، چرس، پان و برخی گونه‌های دیگر دخانیات در افغانستان رایج است و مقام‌های وزارت صحت عامه افزایش مصرف سگرت را از سوی شهروندان به ویژه دانشجویان و دانش آموزان نگران کننده دانسته و می‌گویند که بر بنیاد یک بررسی، ۲۳ درصد از دانش آموزان ۱۳ تا ۱۵ سال در کشور سگرت می‌کشند.
اهداف کمپین روز جهانی بدون دخانیات 2023
سازمان جهانی صحت با نامگذاری روز جهانی بدون دخانیات 2023 با شعار پرورش غذا، نه تنباکو، اهداف خاصی را برای کمپین خود تعیین کرده است:
1) بسیج دولت ها برای پایان دادن به سوبسید های کشت تنباکو و ارائه برنامه های جایگزینی محصول که از کشاورزان برای تغییر و بهبود امنیت غذایی و تغذیه حمایت می کند.
2) افزایش آگاهی در جوامع کشاورزی در مورد مزایای دور شدن از دخانیات و تشویق به رشد محصولات پایدار.
3) حمایت از تلاش‌ها برای مبارزه با بیابان‌زایی و تخریب محیط زیست از طریق کاهش کشت تنباکو.
البته لازم به ذکر است که معیار کلیدی موفقیت کمپین، تعداد دولت هایی است که متعهد به پایان دادن به سوبسیدهای کشت تنباکو می شوند.
طالبان و روز جهانی بدون دخانیات 2023
طالبان پس از به قدرت رسیدن، مبارزه با مواد مخدر را شعار خود قرار دادند. آنها در زمینه جمع آوری معتادان در افغانستان نیز تلاش های قابل توجهی داشته اند. اما مهم ترین خواسته از رهبران طالبان در روز جهانی بدون دخانیات 2023، می تواند مطالبه جدیت در کنترل و کاهش کشت و تولید تنباکو باشد.
تداوم کشت مواد مخدر در افغانستان
در افغانستان هر گاه سخن از کشتن و نابودی به میان می آید، همه به یاد داعش و دسیسه های امریکا می افتند، اما تنباکو نیز یک قاتل خاموش است و کنترل تولید و مصرف آن، از کنترل اهداف شوم داعش و امریکا آسان تر است!
اصلا کاری به چنین کمپین های جهانی و تاثیراتشان ندارم. از سگریتی ها سوالی دارم. مگر پول خرج مصرف دخانیات نمی کنید؟ همان پول را صرف سالم غذاخوردن کنید. غذا خوردن از سگرت کشیدن هم لذت بخش تر است. منتظر وضع قوانین جهانی و داخلی نباشید. اصلا از شنبه دیگر سگرت نکشید 😊
اگر به مصرف تنباکو افراط می کنید، تصمیم بگیرید که مصرف آن را به تدریج کاهش دهید. اهداف روزانه و ماهانه را که قابل دستیابی هستند تعیین کنید و به آنها پایبند باشید. می توانید از دوستان نزدیک و اعضای خانواده خود کمک بگیرید. شما همچنین می توانید با گفتگوی سالم در مورد اعتیاد به عزیزان خود و تشویق آنها به کاهش مصرف آن کمک کنید. کاهش مصرف دخانیات را از روز جهانی بدون دخانیات 2023 آغاز کنید.
محسن شاه رفیعی، تحلیلگر
