نزدیک به دوسال از بازگشت مجدد طالبان به قدرت می‌گذرد و زنان افغانستان قربانیان اصلی این بازگشت هستند. طالبان زنان را از بنیادی‌ترین حقوق یک انسان و شهروند محروم کرده‌اند. آنان از حق تحصیل در مکاتب و دانشگاه‌ها محروم شده‌اند. اجازه کسب درآمد و فعالیت شغلی در ادارات دولتی و خصوصی را ندارند.
طالبان حتی فراتر رفته‌اند و آنان را از رفتن به پارک‌ها و استفاده از حمام‌های عمومی منع کرده‌اند. زنان افغان ناگزیر به قربانیان بی‌دفاع اهداف و سیاست‌های سختگیرانه حاکمان طالبان تبدیل شده‌اند. طالبان با چنین محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی علیه زنان، سعی در به اسارت گرفتن و کنترل آنان به مثابه بازیگران سیاسی و اجتماعی دارد. زنانی که می‌توانند نقش مهمی در پیشرفت و ترقی یک جامعه داشته باشند.
زنان افغانستان، نسلی که تغییر کرده است
در دو دهه اخیر، زنان افغانستان با توجه به تحولات اجتماعی و فرهنگی دچار تغییرات گسترده‌ای شده‌اند. پیش از آن، زنان افغانستان به دلیل محدودیت‌های جنسیتی و فرهنگی تحت تأثیر محدودیت‌ها و تبعیض‌ها قرار داشتند. این محدودیت‌ها شامل عدم دسترسی به تحصیلات، انتخاب شغل، حقوق برابر و حضور در فضای عمومی بود. در این شرایط، بسیاری از زنان افغانستان محصور در خانه خود بودند و تنها با اجازه شوهران و خانواده‌هایشان می‌توانستند از خانه بیرون بروند.
اما امروزه، تحولات زیادی در جامعه افغانستان رخ داده است. زنان افغانستان دیگر مانند گذشته به خانه نشینی عادت ندارند و آنها تجربه‌هایی همچون حضور در ساختار حکومت را پشت سر گذاشته‌اند. علاوه بر این، نسل جدید زنان افغانستان به دلیل دسترسی به رسانه‌های جدید و فضای اینترنت، بیشتر دنیای اطراف خود را می‌شناسند.
طالبان باید کوتاه بیایند
پس از روی کار آمدن امارت اسلامی، مقاومت مسلحانه یا جنبش‌های اعتراضی قابل توجهی در کف میدان مقابل آنها شکل نگرفت و با شرایط فعلی نمی توان سقوط طالبان را برای آینده بسیار نزدیک پیش‌بینی کرد.
پس مردم مجبورند فعلا با طالبان کنار بیایند اما این موضوع بدان معنی نیست که طالبان مشروعیت داخلی کسب کرده و حق دارد حقوق مردم را نادیده گرفته و یکه تازی کند. سران حکومت طالبان باید بدانند برای اینکه حکومت‌شان در بدو تولد دوباره تلف نشود و سالها حکومتداری کنند باید به خواسته‌های به حق مردم از جمله حقوق زنان تن دهند.
ازجمله مواردی که طالبان را ناچار می‌کند تا به نقش آفرینی زنان در جامعه تن دهند:
- مشروعیت داخلی: هیچ حکومتی بدون حمایت مردمش نمی‌تواند ثبات و پایداری داشته باشد. از این رو توجه به خواست زنان و دختران که نیمی از پیکره جامعه را تشکیل می‌دهند، واجب و ضروری است.
- فشار خارجی: در ادامه فشارهای بین‌المللی بر حکومت طالبان در خصوص وضعیت زنان و دختران افغانستان، روز پنجشنبه گذشته شورای امنیت سازمان ملل به پشتوانه حمایت 90 کشور و اکثریت آرا محدودیت‌های طالبان بر حق کار و آموزش زنان و دختران افغان را محکوم کرده و از آن گروه خواست تا ممنوعیت‌های وضع شده را لغو کند. جامعه جهانی همواره اعلام داشته تا لغو تمام محدودیت‌ها علیه زنان افغان، کنار آنها بوده و به طالبان رسمیت نمی‌بخشد.
- نیاز اقتصادی و توسعه: افغانستان به دلیل جنگ های بسیار طولانی، در وضعیت بسیار حساسی در زمینه اقتصادی و توسعوی قرار دارد. برای بهبود این وضعیت، لازم است که حقوق زنان در جامعه حفظ شود و آنان نیز به عنوان اعضای جامعه، به عنوان نیروی کار و خلق اشتغال و درآمد، فعال شوند.
- انزوا در جهان اسلام: کشورهای اسلامی از پیشرفته تا در حال توسعه، همگی در رعایت اصل حقوق زنان اشتراک دارند و این مسئله را منافی اسلام ودین نمی‌دانند. این موضوع حکومت طالبان را به شدت در انزوای دینی قرار می‌دهد.
- نیاز جامعه: مگر امکان دارد نقش زنان را در یک جامعه نادیده گرفت؟ افغانستان به زنان تحصیل‌کرده برای آموزش، صحت، اشتغال زایی، حکومتداری و… نیاز دارد. افغانستان به زنان برای ثبات و پیشرفت و برای یک زندگی معمولی نیاز دارد.
زنان افغانستان در نقش گروگان
در بازی حکومت طالبان با جامعه جهانی، زنان نقش گروگان را ایفا می‌کنند. هرگاه جهان خواسته‌ای را مطرح کرده، امارت اسلامی محدودیتی بر محدودیت‌های خود علیه زنان افزوده و زمان نامشخصی را برای آنها اعلام می‌کند!
طالبان با استفاده از زنان افغانستان به عنوان اهرم فشار بر جامعه جهانی، سعی در کسب امتیاز بیشتر دارد. طالبان با وعده‌های توخالی به زنان، مبنی بر اعطای حقوق بیشتر، آنها را به ابزاری برای پیشبرد اهداف خود تبدیل کرده است. وعده‌هایی همچون بازگشایی مکاتب دخترانه، اجازه به کار زنان در بخش‌هایی از ادارات و … که در واقعیت به آنها جامه عمل نپوشیده است. طالبان با این وعده‌ها حق زندگی زنان را به بازیچه گرفته است.
اظهارات شرم آور وزارت خارجه طالبان
با محکومیت اقدامات طالبان علیه زنان در شورای امنیت سازمان ملل، وزارت خارجه امارت اسلامی به آن واکنش نشان داده و اعلام کرده که این موضوع مسئله داخلی افغانستان است!
حال این سوال مطرح می‌شود که اگر تضییع حقوق زنان افغانستان یک مسئله داخلی است، پس چرا برای دادن معاش سربازان و نیروهای طالب دست کمک به سوی خارجی‌ها دراز می‌کنید؟ چرا برای رفع فقر در افغانستان هیچگونه تلاشی نمی‌کنید و تمام وقت مبارکتان صرف شمردن بسته‌های دالری است که هفته وار وارد افغانستان می‌شود؟ چرا از خارجی‌ها گدایی مشروعیت می‌کنید در حالی که ادعا می‌کنید فکر و ذکرتان مسائل داخلی است؟
به خود بیایید و راهی که انتهایش بن‌بست و تاریکی است را نپیمایید. برای آبروی خودتان، برای حفظ حکومت خودتان و برای مردم افغانستان به خود بیایید!
پایه‌های آرامش و ثبات در افغانستان
اعطای حقوق به زنان افغانستان، یکی از مهمترین قدم‌هایی است که طالبان باید برای آرامش و ثبات در کشور بردارد. زنان افغانستان باید از حقوق اساسی انسانی مانند آموزش، صحت، اشتغال و حمایت اجتماعی برخوردار شوند.
این امر نه تنها باعث نشاط جامعه و زنان افغانستان می‌شود، بلکه پایه‌های آرامش و ثبات را در کشور بنا می‌کند. بنابراین، طالبان باید به دنبال ایجاد فرصت‌های برابر برای زنان افغانستان باشند تا آنها در جامعه نقش آفرینی کنند و نقش مهم خود را در توسعه کشور بازی کنند.
سید مهدی حسینی، تحلیلگر
