عید نوروز در افغانستان
کلمه ی «عید» به معنی نَو شونده و تازه است که از بیرون در آدمی می دمد. حادثه ی رخ می دهد، روزی نَو می شود و دوره ی به پایان می رسد و آدمیان، به حسب قرار داد آن روز را روز عید می نامد. آنچه که در «عید» مهم است، نَو شدن است. نَو شدن از ویژگی های اساسی عید است. در عالم طبیعت نیز پایان زمستان و گشودن آبروی طبیعت و ورود به بهار که بهترین فصل سال است، همان نَو شدن طبیعت است که دانه‌هایی که در خاک رفته‌اند کم کم سربر می‌آورند و سبز می‌شوند و طبعا طبیعت نیز نو می شود.
مردم افغانستان و بسیار ملت های دیگر نیز همگام با طبیعت، از زمان های بسیار دور، پیوسته جشن طبیعت را گرامی داشته و با نو شدن و سبز شدن طبیعت، آنها نیز نَو شده و کهنه ها را دور ریخته و خنده ی بهار را محترم و مغتنم شمرده و با تجمیع در کنار هم، همبستگی تاریخی، یگانگی و نزدیکی شان را تکرار کرده اند.
با این حال اما، متاسفانه طالبان طی تقریبا سه سالی که حاکمیت افغانستان را در دست دارند، هر ساله با بهانه های واهی به مخالفت با عید نوروز پرداخته و افغانها را از شرکت در جشن و شادی طبیعت، محروم ساخته و آنها را نگذاشته و نمی گذارند که همبستگی تاریخی و یگانگی و برادری شان را در این آیام تکرار کنند.
موافقت مردم با نوروز و مخالفت طالبان با عید طبیعت، تردیدها و تشکیک های عمیق و نگران کننده را ایجاد کرده است که لازم است تا نخبگان و فرهنگیان از طریق گشایش گفتگوها و گفتمانها، پیوند لاینفک مردم افغانستان با نوروز و جشن طبیعت و همچنان مزیت ها و نعمت های نَو شدن را به طالبان بازگو نمایند و بهانه های واهی و غیر علمی، غیر منطقی و غیر ضروری مفتی های طالبان را توضیح دهد و تحلیل نماید.
عید نوروز
بهار است و عید نوروز و روزگار و طبیعت خندانند. بهار در حقیقت خنده طبیعت است. زمستان سرد و سخت، خاتمه یافته و طبیعت پیرهنِ سفید را از تن به دور کرده و شکوفه های گلها و روییدن سبزه ها، پیرهن نَو و سبز و جدید بر تن طبیعت کرده و صدای آبشارها و پرنده گان، این نَو شدن را جشن گرفته و بوی بهار همه را مهمان نموده است.
نو شدن فرآیندی طولانی و گاه تلخ است و آنگاه شیرینی‌هایی که از پس تلخی‌ها، کامیابی‌هایی که پس از ناکامی‌ها برای سالک منتظر پیش می‌آید، شایسته عید دانستن است. اما کسی که رنجی نمی‌برد و تلخی‌ای نمى‌چشد و به انتظاری نمی‌نشیند، اگر همه‌ی عالم را طراوت فراگیرد، ذره ای از آن شادابی به ضمیر وی راه نمی‌یابد. برای او نعمت‌های عالم، همواره کهنه است و هرگز رنگ تازگی به خود نمی‌گیرد، درحالیکه همین نعمت‌ها برای برخی لحظه به لحظه نو می‌شود.
بنابراین کسانی نوروز را جشن می گیرند و همگام با طبیعت به شادی می پردازند که پائیز و زمستان سرد و سخت را در انتظار نشسته اند و اکنون که عید آمده و بهار شده و پائیز و زمستان به سرانجام رسیده است، روح آنها نیز گشایش یافته و خنده ی بهار را قدر دانسته و شکوفایی طبیعت را جشن می گیرند.
موافقان عید نوروز در افغانستان
مردم افغانستان از سالهای بسیار دور نوروز را جشن می گرفتند و همگام با طبیعت، این عید طبیعی را گرامی داشته و از آن استقبال نموده و می نمایند. با آنکه از چین و آلبانی و ایران گرفته تا بسیاری از کشورهای غربی و شرقی، نوروز را جشن می گیرند، اما نوع نگاه و استقبال افغانها از نوروز دارای نکته ی ظریف و دقیقی است که بایستی مورد توجه واقع شود.
افغانستان به دلیل اینکه توسعه نیافته اند، مردم از امکانات اولیه ی زندگی محروم است. افزون بر اینکه افغانها از امکانات اولیه ی زندگی محروم است، افغانستان دارای طبیعت کوهستانی و بعضا سرد سیر نیز می باشد. این وضعیت باعث گردیده است که افغانها در بسیاری از مناطق تقریبا 5ماه زمستان را سپری می نمایند. به همین دلیل افغانها بیش از همه ی ملتها در انتظار بهار می نیشینند و هنگام بهار و نوروز با شور و نشاط، شعف و شادی خاص این عید طبیعی را جشن می گیرند.
باتوجه به آنچه که گفته شد، عید نوروز در افغانستان محبوب است و تمام مردم افغانستان بلا استثنا از موافقان و عاشقان نوروز است. زیرا آنها ماه ها را در انتظار پایان زمستان سخت و ورود بهار اند به همین دلیل با شور و نشاط از موافقان عید نوروز است و با جشن های متفاوت در ولایت های مختلف موافقت و عشق شان را به نوروز هر ساله اعلام می نمایند.
مخالفت طالبان با عید نوروز در افغانستان
در حال حاضر طالبان از مخالفان عید نوروز در افغانستان محسوب می گردد. مفتی ها و مولوی های طالبان تحت تاثیر آموزه های افراطی با قرائت های منحط و غیر عقلانی از احادیث و روایاتی دینی، جشن طبیعت را ممنوع اعلام کرده اند و همانطور که گفته شد، افغانها را از شرکت در جشن طبیعت محروم ساخته اند. متاسفانه مخالفت طالبان با عید نوروز، آنها را از مردم افغانستان جدا ساخته اند و این موضوع در کنار ده ها مسائل دیگر فاصله بین حکومت کنونی و مردم را افزایش داده است.
این در حالی است که بایستی طالبان، فرصت را غنیمت شمرده و مطابق سنت دیرینه ی افغانها، جشن طبیعت را هرچه علنی تر و عمومی تر، برگذار نمایند تا همبستگی و نزدیکی و یگانگی افغانها و طالبان هویداتر گردد. زیرا عید نوروز، عید ملی افغانهاست و در عید نوروز افغانها همه به یکدیگر یادآوری می کنند و به یاد می آورند که همه متعلق به یک جمع ویژه ای هستند. متعلق به یک تاریخ ویژه ای هستند و این تاریخ ویژه در دل خود عیدها دارد، عزاها دارد، مناسبت ها دارد و داستانها دارد، اسطوره ها و غیره دارد.
سالهاست که افغانها با برپایی جشن نوروز احساس نزدیکی و یگانگی و همبستگی بیشتری با هم می کنند. و در سال های گذشته مردم در ولایات مختلف با جشن ها و مراسم های مختلف در نوروز سعی می کردند که عید طبیعت و این مناسبت عزیز را به آگاهی یکدیگر برسانند و نسل اندر نسل تداوم پیدا کنند و جشن طبیعت را به منزله میراثی برای آیندگان باقی بگذارند.
مسلم اخلاقی
