مثلث مشکلات افغانستان؛ بحران‌ها، داستان فلم هندی نیست
افغانستانِ دوران جمهوریت، مخصوصاً در حاکمیت محمد اشرف غنی مشکلات زیادی را به‌خود دید و شاید کمتر خانواده‌ای بود که داغ از دست دادن عزیزی را ندیده باشند. حملات انتحاری به‌اوج خود رسیده بود و کمتر روزی بود که کابل و ولایات گواه انفجار یا انتحار نباشد. با سقوط جمهوریت، فرار امریکا و دست‌نشانده‌اش اشرف غنی، طالبان در ۲۴ اسد ۱۴۰۰ قدرت را در اختیار گرفتند. مردم با وجود نگرانی‌هایی از این بابت، اما خوشحال نیز بودند، چون یک حکومت تماماً امریکایی سقوط کرده بود و انتظار داشتند که طالبان بتوانند استقلالیت کامل را برای کشور به ارمغان بیاورند و امنیت و ثبات را تامین کنند.
در بحث امنیت با وجود اینکه حملات انتحاری از سوی داعش انجام شد، ولی به مرور زمان، طالبان توانستند گروه تروریستی داعش را سرکوب کرده و تهدید آنرا به حداقل برسانند که امروز شاهراه‌ها و دیگر مکان‌ها از امنیت بهتری برخوردار است، ولی امنیت روانی و سیاسی و اقتصادی هنوز تامین نشده و زمامداران به‌بهانه‌هایی از آنها چشم‌پوشی می‌کنند.
💢 محمد احمدی
مثلث مشکلات افغانستان چیست؟
در حال حاضر افغانستان سه مشکل عمده دارد که روی هر بخشی تاثیراتی داشته و دارد. حکومت فراگیر که از خواسته‌های مهم مردم، منطقه و جهان است، تاکنون تشکیل نشده و طالبان قدرت را در انحصار خود که یک گروه و یک قوم هستند، گرفته‌اند.
در بُعد دیگر بسته ماندن مکاتب دخترانه است که نزدیک به دوسال است حاکمان بهانه‌تراشی می‌کنند و پاسخ قانع‌کننده‌ای در این خصوص نمی‌دهند. مشکل سوم هم بحران اقتصادی است که بر اساس آمارهای بین‌المللی بالای ۹۰ درصد مردم افغانستان زیر خط فقر قرار دارند و آمار بیکاری گراف بالایی به‌خود گرفته است.
چرا حکومت فراگیر مهم است؟
نبود یک حکومت فراگیر که یک ضلع مهم از مثلث مشکلات افغانستان است، اصل مهم برای تقویت نظام و پیشرفت افغانستان به‌حساب می‌آید. افغانستان کشور چند قومیتی است و حذف دیگر اقوام نه‌تنها مشکلات را حل نمی‌کند، بلکه بحران را افزایش داده و دامنه آنرا گسترش می‌دهد.
تشکیل حکومت همه‌شمول از خواسته‌های اولیه افغان‌ها و نیز کشورهای منطقه و جهان از طالبان بوده و است، چون بدون مشارکت همه اقوام در قدرت، یک گروه یا یک قوم نمی‌تواند بر دیگر اقوام حکم‌روایی کند.
همه باید در قدرت سهم داشته باشند تا عدالت، ثبات، امنیت، پیشرفت و… تامین شود. از جانبی هم بحران مشروعیت در حال حاضر بیداد می‌کند و هیچ کشوری حاضر نشده حکومت طالبان را به‌رسمیت بشناسد و یگانه شرط شان هم تشکیل حکومت فراگیر است.
بسته ماندن مکاتب دخترانه چه عواقبی دارد؟
همانطور که یاد شد، بسته ماندن مکتب‌های دخترانه ضلع دیگری از مثلث مشکلات افغانستان است. طالبان زمانیکه قدرت را در اختیار گرفتند، از اولین اقدامات شان، بستن دروازه‌های مکاتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم بود که با واکنش گسترده ملی و بین‌المللی مواجه شد.
چندی بعد هم وزارت تحصیلات عالی در اقدامی دختران را از رفتن به دانشگاه‌ها هم منع کرد که گره را به کور گره تبدیل نمود و اگر بخواهیم دنبال پاسخی بگردیم که قناعت مردم و جامعه جهانی را حاصل کند، مقامات طالبان پاسخ قناعت‌بخشی در این خصوص نداشته و ندارند که درد را دو چندان ساخته است.
عواقب بسته ماندن مکاتب دخترانه در کنار ابعاد سیاسی و ادامه بحران مشروعیت و مقبولیت ملی و بین‌المللی، ضربه سختی را بر پیکر این کشور وارد می‌کند. دختران این سرزمین نصف پیکر جامعه هستند و نسل‌های بعدی را تربیت می‌کنند و وقتی دختری بی‌سواد بماند، نسل‌های بعدی بی‌سواد خواهند ماند. دورنما و آینده این مشکل بدتر از ناامنی و فقر و دیگر مشکلات است.
بحران اقتصادی تا چه حدی است؟
در ضلع دیگر مثلث مشکلات افغانستان، بحران اقتصادی قرار دارد. با حاکم شدن طالبان، هزاران تن شغل‌های خود را از دست دادند، کار از زنان گرفته شد و طالبان نتوانستند این بحران را مهار نمایند.
ذخایر ارزی افغانستان توسط امریکا مسدود شد و بر اساس آمارهای جهانی امروز بالای ۹۰ درصد افغان‌ها زیر خط فقر قرار دارند و آمار بیکاری روز به روز در حال افزایش است.
کمک‌های جهانی هم نتوانسته گرهی از مشکلات بگشاید، چون هم روند مصرف این کمک‌ها گنگ است و هم باید پذیرفت که این کمک‌ها مقطعی و امروزی است که نمی‌تواند ثبات اقتصادی به‌بار بیاورد.
سطح فقر در افغانستان عمیق است و طالبان اگر بخواهند این مشکل را حل کنند، باید از منابع داخلی استفاده کرده و زمینه‌های کاری را فراهم سازند. احداث کارخانه‌ها، پروژه‌های عمرانی، ساخت و ساز و… همه در مهار بیکاری موثر هستند که باید بدان توجه شود.
کلام آخر
در حال حاضر افغانستان با مثلثی از مشکلات مواجه است و نیاز است طالبان با تشکیل حکومت فراگیر، باز کردن مکاتب دخترانه و ایجاد زمینه‌های کاری، این مشکلات را از بین ببرند.
مشکلات افغانستان مثل مشکلات و چالش‌های فلم‌های هندی نیست که بچه فلم آن با یک اکشن و ورودِ رستم‌گونه آنرا حل کند. اگر به این سه مشکل رسیدگی نشود، ثبات و امنیت در خطر خواهد بود که حاکمیت طالبان را نیز تهدید می‌کند.
محمداحمدی، تحلیلگر
