وحدت ملی افغانستان، شرط ضروری مقابله با آمریکا
پس از شکست مفتضحانه آمریکا در افغانستان و خروج از این کشور، قدرت گرفتن روز افزون چین در ابعاد مختلف اقتصادی و نظامی، ایستادگی تمام قد روسیه در برابر اروپا و آمریکا و مَن تَبَعَش در جنگ اکراین، آمریکایی ها را بیش از پیش نسبت از بین رفتن هیژمونی آمریکا در جهان هراسان کرده است
بدین جهت در انتخابات پیشروی ریاست جمهوری (2024)، هرکدام نامزدها در تلاش است که به ملت آمریکا بگوید او می تواند حیثیت از دست رفته آمریکا را در عرصه جهانی اعاده کند و با تدابیری از گسترش قدرت چین و روسیه جلوگیری کند؛ بدین جهت است ترامپ در جریان کازارهای انتخاباتی خود گفته بود، در صورت پیروزی در انتخابات، برای کنترل چین، کنترل میدان هوایی نظامی بگرام را دوباره در اختیار می گیرد.
بعید نیست که اشخاص دیگر درگیر سیاست در آمریکا از جمله شخص بایدن نیز چنین رؤیاهای را در ذهن داشته باشند؛ اما مهمتر از آن پاسخ مقامات حکومت سرپرست طالبان است. متقی وزیر خارجه طالبان می گوید: «میدان هوایی بگرام که هیچ، حتی یک وجب از خاک افغانستان را در اختیار آمریکا قرار نمی دهیم».
این پاسخ بیانگر استراتژی دولت طالبان در قبال آمریکا است و هر انسان افغانستانی را که مظالم آمریکایی ها را در افغانستان درک کرده است خوشحال می کند؛ اما چه کار باید کرد که این استراژی موفق باشد و عملا دست متجاوز آمریکایی ها از وجب وجب خاک افغانستان کوتاه کند؟
1. طالبان همچنان آمریکا ستیز هستند
پس از به قدرت رسیدن طالبان و پیوند آن با توافقنامه دوحه، سؤالات زیادی در مورد چند و چون سیاست طالبان در قبال آمریکا مطرح بود؛ پنهان بودن زوایایی توافقنامه دوحه، سفرهای گنگ و کور مقامات طالبان به قطر بر عمق و قلمرو این سوالات افزوده است؛ اما پاسخ متقی به عنوان شخص اول اداره کننده دستگاه دیپلماسی حکومت سرپرست طالبان، حداقل این بعد قضیه را روشن کرد که طالبان همچنان مخالف سرسخت حضور آمریکایی ها و یا هرکشوری دیگری که به نحوی مجری سیاست های آمریکایی ها در افغانستان باشد، هستند؛ اما اینکه عملی کردن این سیاست تاچه حد ممکن است و طالبان چگونه می توانند از خاک افغانستان در برابر تجاوزات محافظت کند بستگی به سیاست های داخلی این گروه دارد.
2. وحدت ملی شرط ضروری مقابله با آمریکا
سیاست حکومت سرپرست طالبان در قبال آمریکا قابل دفاع است؛ اما اجرایی کردن این سیاست بستگی کامل به اوضاع داخلی کشور دارد. طالبان زمانی می تواند در برابر تجاوزات بیرونی از جمله آمریکا، ایستادگی کند که وحدت ملی در کشور حاکم باشد و مردم افغانستان از تمام اقوام و جریان های سیاسی حامی حکومت باشد. در غیر این صورت ضریب موفقیت طالبان به شدت کاهش می یابد؛ زیرا به تجربه ثابت شده است که حکومت ها بدون حمایت مردمی تاب مقاومتش بسیار ضعیف است و در برابر تجاوزات بیرونی چند صباحی بیشتر دوام نخواهد آورد؛ به عنوان مثال اگر ایران در جنگ هشت ساله اش در قبال ارتش تا به دندان مسلح صدام حسین پیروزی داشته است، به دلیل حمایت قوی مردمی بوده است و یا اگر حکومت قبلی طالبان در برابر حمله آمریکا در ظرف کمتر از سه ماه از هم فروپاشید به دلیل عدم حمایت مردمی بوده است.
3. چگونه می توان به وحدت ملی افغانستان رسید؟
بر کسی پوشیده نیست که افغانستان یک کشور کثیر الاقوام است، در این کشور زبانهای کوناگونی وجود دارند، پیروان مذاهب مختلفی زندگی می کنند و گرایش های سیاسی متعدد واقعیت این جامعه هستند. بدیهی است که مراد از وحدت ملی یکی شدن این تعددها نیست و این مسئله نه ممکن است و نه لازم، مراد از وحدت ملی افغانستان یکی شدن (اتفاق نظر) در مورد ارزش های کلان ملی در عین تعدد هست ها و واقعیت ها است؛ این وحدت نظر زمانی حاصل می شود که حقوق شهروندی تمام شهروندان بدون تبعیض تأمین گردد و همه از دید نظام حاکم خودی باشند و با هیچ شهروندی به چشم غیرخودی دیده نشوند. این نوع نگاه زمانی در کشور قائم می گردد که دارای یک نظام فراگیر، همه شمول و مردمی باشیم.
4. حکومت فراگیر چیست؟
شاید عده ای تصور کنند که مراد از حکومت فراگیر، بازگشت دزدان فراری در بدنه قدرت است؛ اما همین ابتدا می گویم این تصور نادرست است و اگر از سوی مسئولین طالبان هم تلاش صورت گیرد که این تصور را در افکار عمومی القاء کنند، جفای نابخشودنی است، وقتی نخبگان افغانستان حکومت فراگیر را به یک عنوان مسیر رسیدن به وحدت ملی مطرح میکنند، مراد این است که در بدنه حکومت از صدر تا ذیل باید نمایندگان واقعی ملت افغانستان (از تمام اقوام، زبانها و مذاهب) حضور داشته باشند و در نتیجه شاهد یک حکومت فراگیر، مردمی و مورد قبول ملت افغانستان داشته باشیم. تردیدی نیست که در چنین شرایط است که وحدت ملی افغانستان شکل می گیرد، همه خودی می شوند و همه پشتیبان قوی حکومت خواهد بود و هیچ متجاوز بیرون توان مقابله با ملت واحد را نخواهد داشت.
جاوید یوسفی
