پیام عید رهبر طالبان
عدم حضور رهبر طالبان در ملاء عام و همچنان امتناع وی از گفتگو با رسانه ها و مطبوعات، باعث گردیده است که دسترسی به دیدگاه ها و نظرات ایشان محدود باشد. به همین دلیل پیامها و بیانیه های که منسوب به ملاهبت الله آخندزاده صادر می گردد و بیانگرِ دیدگاه ها و نظرات ایشان اند، مهم است.
باتوجه به اینکه افغانستان اکنون تحت زعامت ملاهبت الله آخندزاده قرار دارد و دیدگاه ها و نظرات ایشان، تعیین کننده ی سرنوشت و آینده کشور می باشد، لازم است تا پیام عید رهبر طالبان مورد کنکاش و بررسی قرار داده شود و چشم انداز آینده ی افغانستان در این چارچوب مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد.
پیام عید رهبر طالبان
اعیاد فطر و قربان، برای افغانها و طالبان دارای اهمیت فوق العاده استند. به همین دلیل رهبر طالبان هر ساله در این اعیاد، پیام عیدی صادر می کند و دیدگاه ها و نظراتش را در رابطه به مسائل مهم کشور ابراز می نماید. در همین راستا روز جمعه (19حمل)، ملاهبت الله آخندزاده پیام عیدی خود را در رابطه به عید سعید فطر صادر نموده و از مسائل داخلی و خارجی گرفته تا مسئله ای مهمی چون فلسطین و نصایح «برادرانه» به تمام مردم افغانستان و طالبان، اشاره نموده است.
نگاهی ملاهبت الله به سیاست خارجی افغانستان
در پیام عیدی ملا هبت الله آخندزاده، دستورات اسلام، سیاست متوازن، و سیاست اقتصاد محور به عنوان زیر بنای سیاست خارجی افغانستان مورد اشاره قرار گرفته است. از اینرو بر پایه ی آنچه از پیام عید رهبر طالبان بر می آید، نشان می دهد که سیاست خارجی افغانستان، ثابت و پا برجاست.
زیرا طالبان از آگست 2021 به اینطرف پیوسته به حکومت داری در چارچوب شریعت اسلام، ایجاد روابط نیک با کشورهای جهان و منطقه و همچنان توجه ویژه به وضعیت اقتصادی افغانستان اشاره داشته اند. افزون بر اینها در پیام عیدی رهبر طالبان به دو موضوع جدید نیز توجه گردیده است: «ایجاد روابط حسنه و برادرانه با کشورهای اسلامی و حمایت همه جانبه از فلسطین».
تاکید صریح رهبر طالبان به مسئله ای فلسطین و مطالبه از تمام کشورهای اسلامی برای حمایت از «مردم مظلوم فلسطین»، از یک طرف بیانگر اینست که امارت اسلامی طالبان تمایل دارد که در منطقه و جهان نقش ایفا نماید و از طرف دیگر، تثبیت کننده ی تعهد عمیق طالبان به حمایت از فلسطین است.
ایجاد روابط حسنه و برادرانه با کشورهای اسلامی در پیام عیدی ملا هبت الله، بیانگرِ درک دقیق و درست وی از وضعیت سیاسی و تعاملات جهانی و منطقوی است. رهبر طالبان به خوبی به این نکته واقف گردیده است که منافع ملی افغانستان و پایداری حکومت طالبان، وابسته به ایجاد روابط حسنه با کشورهای منطقه و همسایه (کشورهای اسلامی)، اند.
تمام دولتها در گذشته، به جای ایجاد روابط حسنه و برادرانه با کشورهای کشورهای اسلامی به دنبال جلب حمایت قدرت های اجنبی و خارجی بودند که همانطور که شاهد بودیم، هیچ یکی از رژیم های گذشته فرجام خوش را تجربه نکردند و با اشکال و انواع متفاوت به صورت غم انگیز فروپاشیدند و نابود گردیدند.
به همین دلیل رهبر طالبان تاکید ویژه به ایجاد روابط برادرانه با کشورهای اسلامی نموده است و همانطور که مشاهده می گردد طالبان در طول این مدت تلاش دارند که منافع افغانستان را با کشورهای منطقه و همسایه و به ویژه کشورهای اسلامی گره زند تا از یک طرف دوام حکومت طالبان و از طرف دیگر منافع ملی کشور تثبیت گردد.
عدم توجه به مطالبات عمده ی افغانها در پیام عیدی ملاهبت الله
در بُعد سیاست داخلی، در پیام عیدی رهبر طالبان در مورد آموزش و تحصیل دختران و همچنان برداشتن ممنوعیت کار زنان اشاره ی نگردیده است. حتی او پیامش را خطاب به «برادران…» آغاز کرده و به «خواهران» توجهی ننموده است.
با آنکه ملاهبت الله آخندزاده به توسعه و گسترش نهاد شورای علما که تا اکنون در ساختار حکومت طالبان جایگاه مشخص برای آن در نظر گرفته نشده است، تاکید نموه است، اما در رابطه به جزائیان عدم حضور علمای اهل تشیع و همچنان به مطالبات این بخشِ بزرگ از جامعه افغانستان توجه ننموده و اشاره ی نکرده است.
پیام عید رهبر طالبان صراحتا به اجتناب از ظلم و خود داری از سخت گیری اشاره و تاکید نموده است. این مسئله از یک طرف به اعتراف رهبری طالبان به ظلم و سخت گیری جاری اشاره دارد و از طرف دیگر هراسِ ملاهبت الله آخنده زاده از تداوم این وضعیت را نشان می دهد.
آینده ای افغانستان با توجه به محتوای پیام عید رهبر طالبان
باتوجه به آنچه که در رابطه به پیام عید رهبر طالبان گفته شد و با در نظرداشت تحلیل ها و ارزیابی های که از محتوای پیام وی به دست می آید، به صورت مشخص نکات ذیل را می توان دست کم در کوتاه برای آینده افغانستان پیش بینی نمود:
- پیوند افغانستان با کشورهای منطقه و همسایه و به ویژه کشورهای اسلامی، از تاکتیک های بدیع طالبان است که در طول تاریخ، حکومت ها به این موضوع توجه ننموده است. بنابراین طالبان با گره زدن منافع ملی افغانستان با کشورهای منطقه و همسایه تحریم ها و فشارهای سیاسی غرب و آمریکا را بی اثر ساخته اند و انتظار می رود که قدرت های مغرض غربی و آمریکایی در آینده ای افغانستان هیچ نقشی نداشته باشند.
- از منظر طالبان، اقتصاد موضوع اصلی است و آنان به مشکلات عمده ی افغانستان به ویژه مسئله ی فقر و گرسنگی واقف اند. به همین دلیل آنها با سیاست اقتصاد محور، سعی در رفع مشکلات اقتصادی دارند. به دلیل اینکه تا اکنون در قسمت های بازسازی شاه راه ها و راه اندازی پروژه های زیربنایی موفق بوده است، احتمال می رود آنها در قسمت حل مشکلات اقتصادی حداقل نه به صورت کامل، بلکه به درجات پائین، موفق گردد.
- با آنکه طالبان توجه ویژه به مسئله ی اقتصاد و رفع فقر و بیکاری دارند، اما آنها به مطالبات اصلی مردم افغانستان بی توجه و بی تفاوت اند. تضییع حقوق زنان و حقوق اقلیت ها، در شرایط کنونی رویه ی جهان را با طالبان بدتر کرده اند و عرصه را برای آنها تنگ تر نموده اند. از این رو تداوم مقابله آنها با زنان و عدم پاسخگویی آنان به مطالبات اقلیت های مذهبی و قومی، تحکیم و دوام حکومت آنها را در هاله ی از ابهام قرار داده اند و فضای کنونی در این رابطه غیر قابل پیش بینی است.
عایشه ببرک خیل
