اهمیت اقتصادی خط ریلی خواف ـ هرات برای افغانستان
? مسلم اخلاقی
خط ریلی خواف ـ هرات، بدون تردید دارای اهمیت فوق العاده اقتصادی برای افغانستان است. این خط ریلی، افزون بر اینکه به صورت مستقیم می تواند در نرخ و نوای کالاهای وارداتی در افغانستان تاثیر به سزایی داشته باشد و هزینه های مانند کرایه موتر و دیگر هزینه ها را از روی دوش تاجران بر دارد، می تواند سهولت های بی شماری را نیز در امر تجارت فراهم نماید. اما با آنکه طالبان جهت رشد اقتصاد کشور، گام های بلند برداشته اند و طی دو سال گذشته پروژه های بزرگ اقتصادی مانند کانال قوش تپه را راه اندازی و به بهره برداری سپرده اند، اما تا اکنون اقدامات موثر و لازمی را در مورد خط ریلی خواف ـ هرات، که یک پروژه ملی است، انجام نداده بودند.
پس از عنقریب به دو سال که از عمر حکومت طالبان می گذرد، مقامات طالبان تازه روز سه شنبه اقدام به افتتاح دوباره و راه اندازی دوبارهای این خط ریلی نمودند. بسیاری از تحلیل گران بر این باورند که طالبان اهمیت اقتصادی خط ریلی خواف ـ هرات را آنگونه که واقعا هست، درک نکرده و یا دست کم آنرا سطحی پنداشته و از مزایا و فواید آن بی خبر بوده اند.
به هر صورت باتوجه به این وضعیت، پرسش های کنونی اینست که اهمیت اقتصادی خط ریلی خواف ـ هرات به چه میزان است؟ چه عواملی مانع طالبان گردیده بودند که تا اکنون در رابطه به این خط ریلی توجه ننموده اند و از افتتاح و راه اندازی آن خود داری نمودند؟ در این نوشته تلاش می گردد تا به پرسش های فوق پاسخ های دقیق و منطقی ارایه گردد.
اهمیت اقتصادی خط ریلی خواف ـ هرات
نخست از همه اینکه خط ریلی خواف ـ هرات، قطعه مهمی از پازل افغانستان به عنوان چهار راه ترانزیتی منطقه است و توانایی این را دارد که کشور را به بازارهای جهانی و به ویژه اروپا وصل نماید. باتوجه به اینکه افغانستان محصور در خشکه و فاقد بنادر آبی است، نوید اتصال به اروپا از طریق خط ریلی خواف ـ هرات، بهترین خبری است که مردم و تاجران افغانستان می شنوند.
ثانیا؛ به دلیل اینکه ایران اولین شریک اقتصادی افغانستان است و بیشترین واردات کشور از ایران صورت می گیرد، اتصال افغانستان به خط ریلی ایران، حمل و نقل کالا را میان دو کشور با هزینه کمتر و سرعت بیشتر مهیا ساخته و باعث رونق اقتصادی افغانستان می گردد و همچنان به اشتغال زایی نیز در ولایاتی غربی کشور می انجامد.
بنابراین باتوجه به این مسائل؛ مزیت ها و اهمیت اقتصادی خط ریلی خواف ـ هرات، با آنکه برای ایران نیز سود بخش و مفید است، اما برای افغانستان از هر زاویه که بررسی نمائیم فوق العاده است.
عدم توجه کافی طالبان به خط ریلی خواف ـ هرات
خط ریلی خواف ـ هرات، به طول 225 کیلومتر و دارای چهار قطعه است که دو قطعه آن در داخل افغانستان و دو قطعه ی آن داخل ایران می باشد. قطعات اول، دوم و سوم این خط ریلی تکمیل و در خزان سال 1399 طی یک وبینار توسط روئسای جمهوری دو کشور به بهره برداری سپرده شده اند، اما پس از آن با حضور طالبان، قصه ی شیرین خط ریلی خواف ـ هرات، تا همین آواخر به فراموشی سپرده شده بود که نهایتا روز سه شنبه (20سرطان)، مقامات طالبان اقدام به افتتاح و راه اندازی دوباره ی این خط ریلی نمودند.
هرچند از نظر مردم افغانستان، راه اندازی و اجرایی کردن این پروژه خیلی زودتر باید صورت می گرفت. زیرا فرصت ها و ظرفیت های اقتصادی عظیم در این پروژه برای افغان ها موجود است. این تاخیر پرسش های را بر انگیخته بودند که بدان ها اشاره صورت گرفت.
با همه حال همانطور که گفته شد، بسیاری از ناظران و تحلیل گران بر این باورند که طالبان تحت تاثیر کشورهای غربی و آمریکا از افزایش و گسترش تجارت با ایران در هراس اند و به همین دلیل طالبان به جای اولویت دهی به منافع مردم افغانستان، به رویکرد کشورهای جهان و به ویژه آمریکا اهمیت می دهد. هرچند در رابطه به این مسائل به صورت قطع نمی توان اظهار نظر نمود، اما احتمال می رود که طالبان، به دلیل مشکلات اقتصادی و بی ثباتی سیاسی و امنیتی تا اکنون نتوانسته اند به پروژه ملی بپردازند. هرچند احتمال اینکه طالبان تا اکنون از اهمیت فوق العاده ای اقتصادی این خط ریلی غافل بوده باشند نیز همچنان وجود دارد.
در هر صورت، خط ریلی خواف ـ هرات، دارای مزیت ها و اهمیت فوق العادهای اقتصادی برای افغانستان است. اجرایی شدن این پروژه بخش از عمده ی مشکلات تاجران را حل کرده و در نرخ و نوای کالاهای ورادات به صورت مستقیم تاثیر گذاشته و سهولت های متعددی را فراهم می نماید.
به همین دلیل لازم است که طالبان در راستا تلاش همه جانبه نماید و هرنوع کم و کاستی و کوتاهی را در اجرایی شدن این پروژه کنار بگذارند و هرچه سریعتر این پروژه ملی و اقتصادی ر ا به بهره برداری بسپارند و اجرایی کنند.
مسلم اخلاقی، تحلیلگر
