امنیت غذایی در غزه
غزه پس از تهاجم نظامی گستره زمینی، هوایی و دریایی اسرائیل، وضعیت شدید فقدان امنیت غذایی را تجربه می کند. وضعیت به‌گونه‌ای است که مردم از گرسنگی به خوردن گیاهان خودرو روی آورده اند که به دلیل بمباران های فسفری و سمی شدن گیاهان، خطر شیوع بیماری و مرگ‌ومیر بیشتر مردم غزه را تهدید می کند. با وجود این، اسرائیل به‌صورت عمدی، حساب شده و هدفمند مانع کمک‌رسانی به مردم غزه است که از منظر حقوق بین‌الملل جزایی، جنایت جنگی تلقی شود.
شدت فقدان امنیت غذایی در غزه
بنا بر تعریف سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) امنیت غذایی به این معناست که « همه مردم در همه زمان‌ها، دسترسی فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی به غذای کافی، ایمن و مغذی داشته باشند که نیازهای غذایی و ترجیحات غذایی آنها را برای یک زندگی فعال و سالم برآورده کند.» بدین جهت فقدان یا ناامنی غذایی زمانی مطرح می شود که افراد نمی توانند به مواد غذایی مورد نیاز برای زندگی کامل خود دسترسی پیدا کنند.
بر اساس طبقه بندی یکپارچه امنیت غذایی (IPC) ، سطوح مختلف شدت ناامنی غذایی به پنج درجه طبقه بندی شده است: درجه 1 (حداقل/هیج، درجه 2 (استرس) درجه 3 (بحران)، درجه 4 (وضعیت اضطراری) و درجه 5 (فاجعه/قحطی). به باور «بث بچدال» عضو سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد، در حال حاضر نیمی از جمعیت غزه در مرحله رویارویی با درجه پنج هستند که در طول 20 سال، این درجه از وخامت امنیت غذایی در نوار غزه بی سابقه بوده است.
عامل اصلی فقدان امنیت غذایی در غزه
از منظر برنامه جهانی غذا، مناقشات، شوک های اقتصادی، تغییرات اقیلمی و افزایش قیمت کودها، مهمترین دلایل پیدایش بحران غذایی در جهان است. گذشته از اینکه هرکدام از عوامل پیشگفته تأثیرات خود را در سراسر جهان دارد؛ اما تنها عامل فاجعه ناامنی غذایی/ قحطی کنونی در غزه، اقدامات گستره نظامی، تخریب زیربناها، جابجایی اجباری، محاصره و ممانعت از رسیدن کمک های بشردوستانه توسط اسرائیل است که به صورت عمدی، هدفمند و برنامه ریزی شده و به قصد نابودی کلی یا جزئی مردمان غزه صورت گرفته است؛ این حقیقتی است که سازمان ملل متحد بارها از آن هشداد داده است و اسرائیل را به عنوان عامل این وضعیت معرفی می کند.
آیا می توان فاجعه فقدان امنیت غذایی در غزه را جنایت جنگی تلقی کرد؟
جنایت جنگی یکی از چهار جنایت بین‌المللی است که تحت صلاحیت رسیدگی دیوان بین‌المللی کیفری قرار دارد. بر اساس جزء (25) قسمت (ب) فقره (2) ماده 8 اساسنامه دیوان، «تحمیل گرسنگی اجباری بر غیرنظامیان به عنوان یک حربه نظامی، از طریق محروم ساختن این افراد از اشیای حیاتی که برای بقای آنها ضروری است، از قبیل ایجاد عمدی موانع در ارسال محموله های حیاتی که در کنوانسیون های ژنو ضروری پنداشته شده اند» از جمله مصادیق جنایت جنگی است.
بررسی عملکرد اسرائیل در غزه نشان می دهد که اسرائیل گرسنگی دادن و محرومیت مردم از آب و غذا را به عنوان یک شیوه جنگی انتخاب کرده است؛ زیرا با شروع جنگ اسرائیل آب و برق غزه را قطع کرد، به صورت گسترده زیربناها و منازل مسکونی را هدف قرارداد، جابجای اجباری و مهاجرت داخلی که نقش عمده در عدم دسترسی مردم به غذا دارد، از دیگر اقدامات هدفمند رژیم صهیونیستی بود، محاصره کامل غزه و ممانعت از ارسال کمک های بشردوستانه از دیگر برنامه های اسرائیل برای تحمیل گرسنگی بر مردم غزه است.
این نحوه عملکرد آشکارا نشان می دهد که گرسنگی دادن به عنوان یک حربه و شیوه جنگی از سوی رژیم غاصب صهیونیستی انتخاب شده؛ لذا تردیدی نیست که این شیوه رفتار را به عنوان یکی از مصادیق ارتکاب جنایت جنگی رژیم اشغالگر اسرائیل در غزه بدانیم. بدین جهت است که «مایکل فخری» گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور حق غذا، در مصاحبه با «گاردین» اظهار داشت، ممانعت از دسترسی به غذا جنایت جنگی است و اسرائیل به شکل عمدی فلسطینی ها را گرسنگی می دهد. او در همین مصاحبه تأکید می کند که اسرائیل به دلیل اقدام عمدی خود در گرسنه نگهداشتن مردم فلسطین مرتکب جنایت جنگی شده است و باید پاسخگو باشد.
وظیفه جهان در قبال وضعیت غذایی در غزه
به نظر می رسد جهان برای جلوگیری از بدتر شدن اوضاع گرسنگی و فقدان امنیت غذایی غزه، ابزارهای کافی در اختیار دارند. سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته به این سازمان، دیوان بین‌المللی کیفری و تحریم عمومی اسرائیل از سوی کشورها، عدم فروش سلاح و انرژی، قطع روابط دیپلماتیک با رژیم صهیونیستی، مهمترین ابزار برای جلوگیری از سبعیت بیشتر اسرائیل در گرسنگی‌دادن مردم فلسطین هستند.
لازم است مردمان جهان به‌پاس احترام به انسانیت به کمک مردم فلسطین بشتابند و با استفاده از تمام ابزارهای ممکن از حق انسانی و بشری این مردم مظلوم حمایت کنند در غیر این صورت سخت است که قرن 21 را قرن حقوق بشر و انسان متمدن نام نهاد.
سردار اخلاقی زاده
