منظور از حکومت فراگیر چیست؟
💢 محمد احمدی
ماهیت یک حکومت یا حکومت‌ها بر اساس اراده مردم استوار است و یک حکومت خودکامه، انحصاری، زورگو و خلاف میل مردم هیچ‌گاهی نمی‌تواند دوام و قوام داشته باشد و استوار باقی بماند. ۲۴ اسد ۱۴۰۰ بود که طالبان توانستند کنترول افغانستان را در اختیار بگیرند که همان اوایل هم زمزمه‌های از تشکیل حکومت فراگیر از سوی خود شان به‌گوش می رسید، ولی هرچه پیش‌تر رفتند، این بحث مغلق‌تر و پیچیده‌تر شد و ماهیت آن به اینسو و آنسو سوق داده شد که زیاد خوشایند نیست.
ماهیت حکومت فراگیر از نگاه مردم
مردم افغانستان پس از حاکم شدن طالبان یگانه خواسته مهمی که از این گروه داشتند/ دارند، تشکیل حکومت فراگیر بوده تا تمام اقوام در آن حضور و رضایت داشته باشند. اصل حکومت اسلامی بلا منازع است، چون تمام مردم افغانستان مسلمان بوده و در نظرسنجی‌های بین‌المللی از مذهبی‌ترین مردم جهان به شمار می‌روند، پس طبیعی است که این ملت و این مردم حکومت اسلامی می‌خواهند و هرگز حکومت‌های غیر اسلامی را نمی‌پذیرند.
اما اصل قضیه و چالش در این نهفته است که راهکار و ماهیت نظام اسلامی چگونه باشد و چطور بتوانیم یک حکومت اسلامی مورد قبول برای تمام طرف‌ها و جناح‌ها تاسیس کنیم که از یک طرف اعتقادات مذهبی مردم احترام شود و از جانب دیگر این حکومت بتواند پاسخگوی روابط بین‌المللی و نیازهای روز جامعه افغانستان با توجه به تحولات جهانی باشد.
حکومت فراگیر در افغانستان؛ خواست منطقه و جهان
مردم از طالبان حکومت مردمی و اسلامی می‌خواهند که نمایندگان واقعی مردم در آن نقش داشته و از همه مهم‌تر چهرههای فراری و خائنی که ۲۰ سال از نام همین مردم برای خود تخت و تاج ساختند، دیگر نقشی در حکومت نداشته باشند.
نظر طالبان در مورد حکومت فراگیر
مبنا و پیامدهای امتناع طالبان از ایجاد حکومت همه شمول
طالبان با آنکه در همان اوایل حکومت فراگیر را قبول داشتند، ولی به مرور زمان از این اصل سرپیچی کرده و حاضر نشدند آنرا تشکیل دهند و برعکس بحث حکومت فراگیر را به‌حاشیه می‌برند که اصلاً و ابداً توجیهی ندارد.
امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان در خصوص حکومت فراگیر گفت: اگر همه‌شمول به این معناست که یک وزیر به فرمایش فرانسه باشد و دیگری به فرمایش امریکا و دیگری به فرمایش حکومت دیگر، این گونه همه‌شمول را انجام نمی‌دهیم و اگر همه‌شمول به این معنا باشد که مردم افغانستان از تمام نقاط نمایندگی کنند این همان حکومت کنونی است.
این حرف هرچند قابل تامل است، چون در ۲۰ سال گذشته وزیران و وکیلان به فرمایش بیرونی‌ها گزینش می‌شدند، ولی تشکیل حکومت فراگیر خواسته مردم افغانستان است نه خارجی‌ها. این مردم هستند که می‌خواهند نمایندگان واقعی شان در حکومت جا داشته باشند تا وحدت ملی پابرجا و باقی بماند. از سویی هم در حال حاضر حکومت طالبان یک حکومت فرمایشی خودی است که در آن فقط طالب و پشتون حضور دارد و دیگر اقوام جایگاه و پایگاهی ندارند.
- لعاب کلامِ مردم
همانطور که در اول نیز تذکر داده شد، مردم حکومتی می‌خواهند که از بین توده‌ها و با انتخاب آنها باشند، نه دزدان دیروز و فراریونی که سال‌ها گوشت همین مردم را خوردند و از استخوان‌های شان هم نگذشتند.
گاهی که بحث حکومت فراگیر مطرح می‌شود، عده‌ای از طالبان و طالب‌فکران وارد میدان شده و بحث را به رهبران فراری ربط می‌دهند، در حالیکه به خوبی می‌دانند مردم چقدر از این چهرههای فراری متنفر شده‌اند و واضحاً در خواسته‌های شان گفته‌اند که حضور چهرههای فراری را در حکومت نمی‌خواهند. پس این بحث نباید به حاشیه برده شود، بلکه به‌عنوان سنگ‌بنای نظام افغانستان قویاً حمایت گردد.
راه دیگری وجود ندارد و یک حکومت انحصاری نمی‌تواند دوام بیاورد، پس طالبان به‌جای فخرفروشی و حاشیه‌روی و برای تحکیم پایه‌های نظام باید هرچه سریع حکومت فراگیر شکل دهند تا همه خود را در آن بیابند و دامنه جنگ و خون‌ریزی و ناامنی برچیده شود.
محمد احمدی، تحلیلگر
