نزدیک به دو هفته از زلزله مرگبار ترکیه می‌گذرد و تاکنون طبق آمارهای رسمی بیش از 40 هزار نفر در این حادثه جان خود را از دست داده‌اند. آمار قربانیان افغان زلزله ترکیه نیز قابل توجه است و تعداد زیادی از مهاجرین افغانستانی در میان جان‌باختگان حضور دارند که نحوه برخورد امدادگران ترکیه‌ای با اجساد، مجروحان و بازماندگان افغانستانی بحث برانگیز شده است.
تعداد دقیق قربانیان افغان زلزله ترکیه نامشخص است
گرچه هر روزه آمارهای متعددی از تعداد کشته شدگان افغانستانی زلزله اخیر منتشر می شود اما نمی توان به طور دقیق به آنها استنباط کرد. بسیاری از مهاجرین افغانستانی مقیم ترکیه افراد فاقد اسناد هویتی هستند که کار شناسایی را مشکل کرده است، با این حال رسانه‌های ترک آمار قربانیان افغان زلزله ترکیه را به طور تخمینی 300 کشته و 500 زخمی برآورد می‌کنند.
قربانیان افغان زلزله ترکیه و گورهای دسته جمعی افغان‌ها
پس از زلزله مرگبار ترکیه شماری از افغان‌ها نیز جان‌های خود را از دست دادند با این حال اما غم‌انگیزترین صحنه این زمین‌لرزه، جنایت ترک‌ها علیه جنازه‌های پناهجویان افغان است که آنها را دسته‌جمعی دفن می‌کنند.
شماری از افغان‌های مقیم ترکیه به بی‌بی‌سی گفته اند که برخی از جان‌باختگان زلزله در این کشور که از مهاجران افغانستان هستند در گورهای دسته‌جمعی دفن شده‌اند. این افراد که در ولایت هاتای زندگی می‌کنند، از بی‌توجهی دولت ترکیه به قربانیان افغان زلزله ترکیه شاکی‌اند و می‌گویند به زخمی‌هایشان در شفاخانه‌ها رسیدگی کافی نشده است.
در ویدیویی که به بی‌بی‌سی رسیده است، یک پناهجو افغان که نظامی دولت پیشین افغانستان است، در مورد وضعیت زلزله‌زدگان در منطقه موسوم به افغانستان کوچک در ترکیه می‌گوید: “به کودکان زخمی و افراد دیگر رسیدگی نشد و فوت کردند. دولت به ما توجه ندارد. از شهر بیرون رفتیم و ما را دوباره برگرداندند. مجبور شدیم دوباره به این شهر زلزله‌زده برگردیم.”
یک دختر افغان نیز به بی‌بی‌سی گفته که برای یافتن جسد مادرش ناگزیر شده جسدهای زیادی را ببیند تا مادر خود را یافته است. او گفت خواهرش نیز مجروح شده و در یک بیمارستان بستری است.
Another powerful earthquake struck Turkey and Syria on Monday, just two weeks after a quake claimed at least 46,000 lives.
At least three people were killed and 213 injured, said Turkey’s interior minister, but officials say more are trapped in the rubble.https://t.co/Uxq10fkHpP
— The New York Times (@nytimes) February 21, 2023
به روز دوشنبه، یک زلزله دیگر به بزرگی 6.4 ریشتر ترکیه را لرزاند و 3 کشته و 213 زخمی بر جای گذاشت.
نهادهای چشم و گوش بسته در خدمت انقره، بی توجه به قربانیان افغان زلزله ترکیه
اینکه ترکیه پناهگاه امن پناهجویان نیست، شکی وجود ندارد و اینکه چرا افغان‌ها در گورهای دسته‌جمعی دفن می‌شوند، عجیب نیست، چون انقره بر سیاست مهاجرستیزی استوار است، ولی جای پرسش است که چرا سازمان ملل و نهادهای جهانی به داد افغان‌ها در ترکیه نمی‌رسند؟ مگر افغان‌ها قربانی نداده‌اند یا بشر نیستند که عوض کمک به آنها، باید بر مرده‌های شان و کرامت شان توهین شود و در گورهای دسته‌جمعی دفن شوند؟
سیاست دوگانه غرب در قبال مهاجرین افغان بی تفاوتی آنها را نشان می دهد.
ناامنی و فقر و هزاران بدبختی، افغان‌ها را به ترکیه و دیگر کشورها کشاند و مجبور به‌مهاجرت کرد. پس این همه شعارهای بشردوستی و حمایت از مهاجران و روز جهانی مهاجرت و روز پناهجو برای چیست؟ افغان‌های پناهجو در ترکیه به‌شدت آسیب دیده‌اند و نیاز به کمک دارند. جهان نباید سکوت کند و به این جنایت ترکیه و عدم رسیدگی به وضعیت جانی و مالی افغان‌ها چشم بپوشد.
ترکیه پناهگاه امنی برای مهاجران افغان نبوده و نیست
به‌دلیل جنگ و ناامنی در کشورهای افغانستان و سوریه، یکی از مقاصد افغان‌ها و سوری‌ها برای زندگی یا عبور برای رسیدن به اروپا، ترکیه بوده که بین آسیا و اروپا قرار گرفته است، ولی اسناد و مدارک زیادی وجود دارد که ترکیه پناهگاه امنی برای پناهجویان نبوده و بیشتر به برزخ پناهجویان معروف است.
در کنار آزار و اذیتی که مهاجران افغان در ترکیه می‌بینند، چندی قبل مقام‌های یونان اعلام کردند که پولیس ترکیه با برهنه کردن 92 پناهجو از جمله شهروندان افغانستان، آنها را مجبور به عبور از مرز کرده است.
نوتیس میتاراکیس، وزیر امور مهاجرت یونان با انتشار تصاویر برهنه از پناهجویان در توئیترش نوشت: رفتار ترکیه با 92 پناهجویی که ما در مرز نجات دادیم، مایه شرمساری تمدن است.
وظیفه حکومت افغانستان در قبال مهاجرستیزی ترکیه
اول اینکه طالبان در قبال این جنایت نسبت به قربانیان افغان زلزله ترکیه یا جنایت‌های ترکیه در قبال افغان‌های پناهجو هیج واکنشی نداشته و این غربت پناهجویان را غریب‌تر می‌کند. نیاز جدی است که موضع محکمی در برابر این عمل و اعمال انقره از سوی کابل گرفته شود و نماینده افغانستان در سازمان ملل متحد هم این مورد را مطرح و خواستار جوابگویی ترکیه شود.
دوم اینکه طالبان باید با بهترکردن وضعیت و تامین امنیت و صلح در کشور، آرامش و رفاه را برای مردم افغانستان به بار بیاورند تا دیگر هیچ افغان مجبور نباشد با عبور از خطرات مرگبار، آخرالامر طعمه جنایت‌های ترکیه و کشورهای اروپایی شود.
مهاجرت جرم نیست
ترکیه همیشه تلاش کرده است از مهاجرینش به عنوان یک اهرم فشار علیه اروپا استفاده کند تا بتواند مبالغ هنگفتی را از آنها دریافت کند اما این رویه تا کی ادامه خواهد داشت؟ پناهجویان افغان به دلایل مختلف، سختی مهاجرت را قبول کرده و پی همه چیز را به تن‌شان می‌مالند اما این دلیل نمی‌شود که کشورهایی همچون ترکیه رفتارهای غیر انسانی را در دستور کار خود قرار دهند.
بی توجهی به قربانیان افغان زلزله ترکیه وگورهای دسته جمعی افغان‌ها در کنار عدم رسیدگی به بازماندگان زلزله اخیر، مرگ انسانیت و افول ارزش‌های انسانی در ترکیه را بیش از پیش نمایان کرد.
سید مهدی حسینی، تحلیلگر مسائل افغانستان
