حضور میلیونها مهاجر افغان در ایران
ایران بیش از چندین دهه است که میزبان میلیونها مهاجر از افغانستان می باشد. دلیل اصلی مهاجرت افغانها به ایران نیز مسئله ی بیکاری و فقر مداوم در افغانستان است. به دلیل اینکه فقر و بیکاری در افغانستان عامل اصلی مهاجرت افغانها به ایران اند، مقابله و جلوگیری از این پدیده، با آنکه هزینه های هنفگتی مالی و اقتصادی را متوجه دولت ایران کرده و می کنند، اما به نظر میرسد که تا اکنون بی نتیجه بوده است.
فقر و بیکاری در کنار مسائل امنیتی و تحولات سیاسی در افغانستان، باعث می شود که روند مهاجرت افغان ها به ایران، افزایش یابند. چنانچه پس از تحولات سیاسی در افغانستان در پانزدهم آگست 2021 باعث گردید که مردم افغانستان به شکل بی سابقه ی به ایران مهاجرت نمایند.
مهاجرت گسترده ی افغانها به ایران، نگرانی ها و چالش های متعددی را به بار آورده است که عوامل بسیاری از این نگرانی ها وچالش ها به مهاجرین و همچنان دستهای پیدا و پنهانی که سالیان دراز است با دولت ایران دشمنی دارند، بر می گردد.
در این میان؛ جامعه ی میزبان نیز به دلیل اینکه تحت فشار شدید تبلیغات و رسانه ها قرار دارند، بعضا به آتش این چالشها دامن میزند و متاسفانه هزینه های سنگینی را به بار می آورد. به دلیل اینکه در شرایط کنونی مسئله ی حضور میلیونها مهاجر افغان در ایران تحت عوامل مهم بیرونی، با چالشهای فراوانی مواجه اند و رفتارهای بعضی از مهاجرین نیز به افزایش چالشها کمک میکنند، لازم است تا مورد تحلیل و بررسی قرار گیرند.
واقعیت های حضور میلیونها مهاجر افغان در ایران
انقلاب بزرگ 1357 در ایران و تاسیس جمهوری اسلامی در این کشور تحت رهبری امام خمینی که یک فرد مذهبی و با جهان بینی اسلامی بود، باعث گردید که این کشور در سیاست خارجی خویش«حمایت از امت اسلامی» را سر لوحه کاری و تعاملاتش با کشورهای همسایه و منطقه قرار دهد. به همین دلیل ایران طی بیش از چهار دهه، با تمام کشورهای اسلامی روابط حسنه بر قرار کردند و از مسلمانان سر تاسر جهان حمایت نمودند.
ایران با سیاست حمایت از امت اسلامی در طول دهه های گذشته سعی کرده اند که مسلمانان را از شرق و غرب گرفته تا قاره های آفریقا، اروپا و آسیا مورد حمایت قرار دهند. چنانچه همین اکنون در دانشگاهها و مراکز علمی ایران، دانشجویان و محصلانی از کشورهای شاخ آفریقا، هند، چین و کشورهای عربی مشغول به تحصیل اند.
در کنار اینکه ایران از نسل جوان مسلمانان کل جهان حمایت کرده و دانشجویان بی شماری را از کشورهای مختلف دنیا جذب و آموزش می دهند، در حوزه نظامی و سیاست خارجی نیز به تنهایی در مقابل کشورهای متجاوز و گروه های اشغالگر ایستاده اند و از ملت های مسلمان دفاع کرده و می کنند.
با همه حال سیاست حمایت از امت اسلامی، شامل مردم و مهاجرین افغانستان نیز گردیده است و ایران علی الرغم اینکه با مشکلات متعدد دست و پنجه نرم می کنند، اما از مهاجرین افغانستانی حمایت و میزبانی کرده و می کنند و حضور میلیونها مهاجر افغان در ایران گویای این مطلب است. زیرا دولت ایران در قبال مردم افغانستان همیشه مسئولانه عمل کرده و در قبال حوادث طبیعی و سیاسی که در داخل افغانستان رخ داده اند، اولین کمکها و همچنان عمده ترین کمکهای فوری از ایران برای مردم افغانستان سرا زیر شده است.
مسئله ی «حمایت از امت اسلامی» در کنار روابط عمیق فرهنگی و دینی میان ایرانیان و افغانستانی ها، وضعیت را به گونه ی ترسیم نموده اند که انفکاک این دو ملت از هم غیر قابل تصوراند. افزون بر اینکه جدایی این دو ملت غیر ممکن است، جامعه ی ایران به دلیل پیوندهای عمیق و وسیعی که با مردم افغانستان دارند، مهاجرین افغانستان را همیشه مورد حمایت قرار داده اند.
باتوجه به عوامل فوق مهاجرین افغانستان که در ایران زندگی می کنند و یا بخش عمده ی از افغانها که معیشت شان را از طریق کار در ایران تامین می نمایند، به میزان قابل توجه شرایط زندگی شان بهتر از بقیه اند. حتی در اوج فضای مساعد در افغانستان که کمک های آمریکا و غرب به این کشور سرازیر می گردید و نظام حاکم در افغانستان از نعمت میلیاردها دالر کمک های جهانی بر خوردار بود، ولی بازهم درآمد آن عده از افرادی که به ایران می رفتند و کار می کردند، از کارمندان دولت بیشتر و بهتر بودند.
باتوجه به آنچه که گفته شد، واقعیت اینست که «کار» در ایران تنها منبعِ در آمد بخش عمده ی از مردم افغانستان است. آنچه را که نگارنده به چشم سر دیده و با گوش خود شنیده است، اینست که اگر مسیر «کار» در ایران و تامین مصارف و هزینه های زندگی از طریق در آمد در ایران، برای افغانها محدود و یا با چالش مواجه گردند، به احتمال زیاد که بخش عمده ی از مردم افغانستان با مشکلات لاینحل رو به رو شوند. این مسئله ی نه تنها ناظر به زندگی افغانهای مهاجر در ایران است بلکه شامل خانواده ها و افراد زیادی در داخل افغانستان نیز می گردد.
در حقیقت اگر ایران زمینه ی کار و زندگی میلیونها مهاجر و کارگران افغانستان را مساعد نسازند و از آنان حمایت نکنند، بدون تردید جامعه ای افغانستان با بحران و فجایعِ غیر قابل تصور مواجه اند. این مسئله را نه تنها نگارنده به عنوان یک افغان، بلکه تمام مردم افغانستان می پذیرند و به آن معترف اند.
واقعیت دیگری که شاهد این مدعاست اینست که اکثریت کارشناسان و تحلیلگران بر این باور ند که با آنکه تحولات(پانزدهم آگست 2021) در افغانستان باعث فروپاشی و روکود اقتصاد و قدرت خرید خانواده ها در افغانستان گردیده است، اما افول ارزش پول ملی ایران نیز یکی از عوامل عمده ی تضعیف قدرت خرید خانواده ها در افغانستان بوده است.
توطئه ها در رابطه به حضور میلیونها مهاجر افغان در ایران
طبق آمارهای رسمی دولت ایران، بیش از 6 میلیون مهاجر از افغانستان در ایران حضور دارند. این در حالی است که منابع غیر رسمی مدعی حضور بیش از ده میلیون مهاجر افغان در ایران اند. آنهای که ادعای حضور بیش از ده میلیون مهاجر افغان را دارند، به محله های مهاجر نشینی چون گلشهر و دیگر قریه های ولایت مشهد، اطراف ولایت شیراز، قریه ی نجف آباد ولایت اصفهان، اطراف و اکناف ولایت تهران، نیروگاه و دیگر قریه های ولایت قم، قریه جات ولایت قزوین، قریه های ولایت سمنان و دیگر قریه های که در ولایات مختلف ایران محل تجمع افغانها استند، اشاره دارند که حقیقتا به صورت کامل در اختیار مهاجرین و خانواده های افغانها نیز می باشند.
تحولات آگست 2021 در افغانستان و فرار میلیونها مهاجر از افغانستان به سوی ایران، متاسفانه چالش های جدیدی را در فرا راه دولت ایران و مهاجرین افغانستان قرار دادند. زیرا طی دو سال گذشته آمار جرم و جنایت در میان مهاجرین افغان به شدت افزایش یافتند و قتل های وحشتناکِ توسط افغانها صورت گرفتند.
از جنایت در حرم امام رضا که توسط یک مهاجر افغانستانی انجام شد گرفته تا دخالت و محوریت افغانها در فجایع حرم شاه چراغ و همچنان قتل فجیع دو هنرمند نامدار ایرانی که توسط سه فرد افغانستانی صورت گرفت، در این آواخر باعث بروز چالشهای عمده و ایجاد فضا و حس نا امنی عمیقی در میان ایرانیان گردیدند.
افزون بر جنایتهای فجیع و وحشتناکی که توسط افغانها صورت گرفته اند، مهاجرین افغانستان در فضاهای عمومی نیز رفتارهای از خود بروز داده اند که ارزش های حاکم در جامعه ی ایران را به شدت زیر پا کرده اند. از صحبتهای پر سروصدا در مکانهای عمومی گرفته تا شوخی ها و تفریح های خارج از عرف توسط مهاجرین در کنار خانواده های ایرانی، همه و همه باعث آزار و اذیت جامعه میزبان گردیده و در بسیاری از موارد آنان را به ستوه آورده است.
متاسفانه رفتارهای نامناسب و جنایت های وحشتناک افغانها در ایران، توجه دشمنان دولت ایران را به خود جلب کردند. زیرا همانطور که گفته شود جمهوری اسلامی ایران از بدو تاسیس به دلیل سیاست حمایت از امت اسلامی توانسته اند دستهای پیدا و پنهانی بی شماری را از دخالت در امور کشورهای اسلامی کوتاه نمایند. تمام سرویس های اطلاعاتی و قدرتهای که از جمهوری اسلامی شکست خورده اند، به شدت به دنبال صدمه زدن به ایران است.
دشمنان جمهوری اسلامی ایران با مشاهده ی وضعیت مهاجرین افغانستان در ایران، اقدام به توطئه چینی و نفوذ در بین مهاجرین نمودند. متاسفانه آنها در این مسیر موفق نیز گردیدند و توسط مزدورانی که از میان مهاجرین انتخاب نموده بودند، حوادث وحشتناکی را در شیراز و مشهد خلق کردند که همه و همه باعث گردید تا جامعه ی میزبان بیش از همیشه احساس نا امنی کنند و حتی گاهی اقدام به واکنش نمایند.
خوشبختانه کارگزاران جمهوری اسلامی ایران تا اکنون موفق به مهار تعمیل پروژه های دشمنان گردیده اند و چنانچه مشاهده گردید، مدیریت بی نظیری دولت مردان ایرانی باعث گردید که جامعه میزبان در قبال فاجعه قتل دو هنرمندان نامدار ایرانی که توسط اتباع افغانستان صورت گرفته بودند، در شرایط کنونی واکنش عاقلانه ی داشته باشند.
در قضیه ی قتل فجیع مهرجویی و همسرش که دو هنرمند نامدار ایرانی بودند، اگر مدیریت شایسته ی دولت ایران در موقع مقتضی صورت نمی گرفت، امکان داشت فجایع ی بزرگتری خلق میگردید و زندگی مهاجرانی بی شماری با چالش مواجه می شدند. اما چنانچه مشاهده گردید، دستگاه نظامی و پولیسی ایران، با مدیریت شایسته آن غائیله را خاتمه داد و فقط عاملان و قاتلان را به محکمه سپردند.
متاسفانه با آنکه دولت ایران در رابطه به مهاجرین شایسته و مسئولانه عمل کرده اند و می کنند، اما طالبان به عنوان حاکمان افغانستان که مسئول اصلی و درجه اول در قبال اتباع مهاجر افغانستان در ایران اند، تا اکنون بی تفاوت عمل کرده است. چالشهای عمده ی که در فرا راه مهاجرین افغان در ایران وجود دارند و بعضا شدت بیشتری نیز پیدا می کنند و گاهی از کنترول دولت ایران نیز خارج می شوند، مسئولیت اصلی در درجه اول به طالبان بر می گردد. اما متاسفانه نه سفارت افغانستان در تهران و نه وزارت خارجه طالبان در قبال مسائل مهاجرین افغان در ایران، واکنش مقتضی و لازمی را نداشته و تدبیر عاقلانه ی در این رابطه نسنجیده است.
دولت ایران با همه حال به مسئولیت های اسلامی و انسانی خویش عمل کرده اند و از تمام ظرفیت ها و امکانات جهت میزبانی از مهاجرین افغانستان استفاده می نمایند. بنابراین بهتر است که طالبان نیز به عنوان حاکمان افغانستان منفعل نباشند و در کنار مسئولان ایرانی جهت سروسامان دادن مهاجرین افغانستان در ایران، همکاری داشته باشند.
نقیب الله جمشید
