دشمنی پاکستان با افغانستان
سال 1947 بود که کشوری به‌نام پاکستان در همسایگی افغانستان تاسیس شد و از همان ابتدا با همسایه خود روابط خوبی نداشت و هردم از ستیز و روابط خصمانه استفاده می‌کرد.
اما چرا پاکستان با افغانستان دشمنی دارد؟
چه چیزی سبب شده تا دو کشور مسلمان با هم دوست نباشند؟
چه باید کرد تا این دشمنی خاتمه پیدا کند؟
دلایل دشمنی پاکستان با افغانستان
تحلیل‌گران زیادی پیرامون دشمنی پاکستان با افغانستان این نظریه را مطرح می‌کنند تا زمانی که خط‌دیورند از طرف افغانستان به رسمیت شناخته نشود و کابل به‌خاطر پروژۀ سدسازی در شرق کشور یا دریای کنر را متوقف نکند، اسلام‌آباد هرگز از دخالت در امور افغانستان دست نخواهد کشید. صد البته که بخشی از دشمنی پاکستان با افغانستان همین موارد یادشده است که هر کدام بحث خود را دارد و حتا در مورد خط دیورند، آنزمانی که توافق این خط شکل گرفته بود، کشوری به‌نام پاکستان وجود نداشت و هند زیر سیطره بریتانیا بود و اسلام‌آباد نمی‌تواند میراث‌خور بریتانیا باشد.
با این حال مهم‌ترین دلیل دشمنی پاکستان با افغانستان، اوج وابستگی اقتصادی و سیاسی این کشور به امریکا است. استخبارات پاکستان زیرنظر نظامیان امریکایی اداره می‌شود و نهادهای اطلاعاتی و نظامی پاکستان برای بقای خود و منافع امریکا، افغانستان را عمق استراتژیک خود می‌دانستند/می‌دانند. از سال 2001 تا 2021 که امریکا و ناتو در افغانستان حضور داشت، توطئه‌هایی علیه افغان‌ها و دیگر کشورهای منطقه با همکاری اسلام‌آباد صورت می‌گرفت و در حقیقت استخبارات پاکستان نقش سربازان امریکایی را برای جمع‌آوری اطلاعات و همین‌طور تربیت و آموزش گروه‌های تروریستی داشتند.
در واقع مردم پاکستان با افغانستان هیچ مشکلی ندارند و این استخبارات و حکومت‌های این کشور بوده که به‌دلیل وابستگی شدید به امریکا، دشمنی با افغانستان را اولویت می‌دانند تا بقای خود را تضمین کرده باشند. اقتصاد پاکستان به‌شدت شکسته و وابسته به‌بیرونی‌ها است. پاکستان و خصوصا ارتش و استخبارات این کشور، با پول قرضی که از امریکا و گاهی هم از دیگر کشورها می‌گیرند، زند‌گی می‌کنند و پیدا و پناه شان از همین طریق است. خلاصه حتا اگر روزی افغانستان علاوه بر واگذاری یورند، کلید افغانستان را هم به پاکستان بدهد، این کشور راضی نخواهد شد و خواهد گفت که ما کل افغانستان را می‌خواهیم.
آیا راهی وجود دارد که به‌دشمنی پایان داده شود؟
افغانستان دیرزمانیست که تلاش داشته روابط خوب و سالمی را با پاکستان برقرار کند، ولی جواب پاکستانی‌ها به این کشور، حملات انتحاری، مداخلات و تنش بوده است. همانطور که در بالا تذکر رفت، این جنگ پاکستان و افغانستان نه، بلکه جنگ امریکا علیه مردم افغانستان بوده که تا به امروز ادامه دارد. با حاکم شدن طالبان به افغانستان در سال 2021، برعکس انتظار اسلام‌آباد، طالبان موضع محکمی علیه خصومت و مداخله‌گری‌های پاکستان گرفت.
این موضع پاکستانی‌ها را خوش نیامده و طبق برخی نظریه‌ها، مقامات استخبارات این کشور با شماری از چهره‌های فراری افغانستان در ترکیه دیدارهای مخفیانه‌ای داشته‌اند. این دیدارها درست زمانی صورت می‌گیرد که هیچ کشوری توجهی به این چهره‌ها ندارد و با احتمال این وجود دارد که پاکستان با استفاده از این ضعف، از چهره های فراری افغانستان برای مقاصد خود و منافع امریکا علیه خود افغانستان استفاده کند. اینجا باید رهبران فراری حماقت نکنند و بیشتر از این آبرو و عزت خود را به‌لیلام نگذارند.
در خصوص راه‌حل برای ختم دشمنی دو کشور مهم‌ترین نکته، وابستگی نظام پاکستان به امریکا است و امریکا حتا اگر شده این کشور را قربانی کرده و به مرکز تاخت و تاز منطقه‌ای خود تبدیل می‌کند. تا زمانیکه قدرت تصمیم‌گیری در دست استخبارات و ارتش این کشور باشد و آنهم وابسته به واشنگتن و غرب، دوستی بین دو کشور متصور نیست و تنش‌ها همچنان ادامه خواهد داشت.
نکته پایانی
امریکا با تمام توان تلاش دارد تا منطقه را دچار آشوب و بحران کند که مرکز این آشوب‌گری در حال حاضر پاکستان است، چون میدان استراتژیکی مثل افغانستان را از دست داد. به‌این معنا که وقتی از دخالت امریکا در منطقه سخن به‌میان می‌آید، هنوز دست دخالت این کشور در منطقه وجود دارد و بیشترین دخالت از طریق تربیت تروریسم انجام می‌شود.
گروه‌های تروریستی مثل داعش و جیش‌العدل از سلاح‌های امریکا علیه منطقه است که در خاک پاکستان از طریق پاکستان انجام می‌شود. منطقه باید به‌خود بیاید و علیه گروه‌های تروریستی اقدامات مهمی انجام دهند و همین طور رهبران سیاسی و فراری افغانستان باید این نکته را درک کنند که امریکا و پاکستان فقط از آنها استفاده ابزاری می‌کنند و تمام.
اگر راهی برای بهبود وضعیت افغانستان دارند، این راه باید به گفت‌وگوهای بین‌الافغانی برسد، نه تنش و جنگ و اگر هم ندارند، در همان کشورهایی که پناه برده‌اند، بنشینند و بیشتر از این آبروی خود و کشور خود را نبرند.
الیاس احمدی
