عوامل موفقیت طالبان در مبارزه با مواد مخدر
در دوسال اخیری که طالبان قدرت در افغانستان را بدست دارند، شماری از کشورهای جهان همواره بابت تولید و قاچاق مواد مخدر از افغانستان ابراز نگرانی کردند، اما اداره مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل در یک گزارش تازه می‌گوید که کشت مواد مخدر در افغانستان در سال ۲۰۲۳ میلادی ۹۵ درصد کاهش یافته است. این اداره گفته است که این امر نتیجه ممنوعیت اعمال شده از سوی طالبان می‌باشد.
در گزارشی که از سوی بخش مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل منتشر شده آمده است که براساس ارزیابی‌های این نهاد کشت مواد مخدر در تمام نقاط افغانستان از ۲۳۳ هزار هکتار زمین به ۱۰هزار هکتار کاهش یافته است و این دستاورد بزرگی محسوب می‌شود. این در حالی بود که در سال‌های گذشته، 80 تا 90 درصد تریاک جهان از افغانستان تامین می‌شد.
به دنبال قدرت گرفتن دوباره طالبان در افغانستان، هبت الله آخندزاده، رهبر این گروه طی دو فرمان، کشت و تولید مواد مخدر را ممنوع کرد و اظهار داشت که با متخلفان برخورد قاطع صورت خواهد گرفت.
چطور طالبان در مبارزه با مواد مخدر قاطع شدند؟
کاهش 95 درصدی کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان، یک دستاورد بزرگ شمرده می شود که می تواند روزنه جدیدی را در رشد اقتصادی کشور باز کند، مشروط بر این که طالبان از دهاقین حمایت کرده و محصول جایگزین را بکارند. به طور نمونه افغانستان صدها هزار بوجی آرد از قزاقستان و دیگر کشورها وارد کشور می کنند، در حالیکه اگر از دهاقین حمایت کافی شود، می شود کشت گندم را در کشور به حداکثر رساند و در این خصوص به خودکفایی رسید.
در این شکی نیست که مواد مخدر در سال‌های گذشته یکی از منابع درآمد طالبان بود و اینکه امروز در مبارزه با مواد مخدر قطعیت به خرج داده و اینچنین جولان می دهند، عوامل مختلفی دارد.
از جمله اینکه طالبان اکنون توانسته اند قدرت را در اختیار گرفته و به‌عنوان یک حکومت عمل کنند. یک حکومت وقتی می خواهد دستاوردهای قابل ملاحظه ای در سطح داخلی و خارجی داشته باشد، آنهم کشوری مثل افغانستان که طی سالیان اخیری نام خوبی نداشته، قطعا یکی از راه ها برای مشروعیت و محبوبیت، مبارزه با مواد مخدری است که دنیا را درگیر کرده و ذخیره تریاک جهان بوده است.
این موفقیت می تواند توجه خیل کثیری از کشورها را جلب کرده و تعاملات مثبتی را راه اندازی نماید. در جهت دیگر از بین رفتن فساد است، در حالیکه در دوران جمهوریت زورمندان زیادی بودند که در بازار سیاه مواد مخدر افغانستان و ارسال آن به دیگر کشورها، نقش تعیین کننده ای داشتند، فساد یکی از عوامل عمده کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان بود و همانطور که یاد شد، عده ای از سران حکومت، از این طریق برای خود کسب سرمایه کرده و دست مافیای جهانی هم دخیل بود و این دخالت بدون وجود فساد ممکن نبود.
طالبان و چالش های پس از مواد مخدر
گزارش های جهانی این را به خوبی تایید می کنند که طالبان در امر مبارزه با مواد مخدر موفق عمل کرده اند. این موفقیت همانطور که در بالا ذکر شد، عوامل زیادی داشت، ولی آیا امروز که این موفقیت به دست آمده، فردا هم وجود خواهد داشت و یا یک نمایش امروزی بوده و بس؟
پاسخ این سوال بستگی به ذهن و عمل طالبان دارند. در 20 سال حضور امریکا در افغانستان، نیروهای امریکایی و ناتو عملا در کشت و تولید و قاچاق و تشویق مواد مخدر نقش داشتند که گزارش های زیادی پیرامون آن وجود دارد، ولی حالا امریکا رفته و فساد هم که نابود شده است.
کشت و تولید مواد مخدر زمانی جان دوباره می گیرد که فساد و وابستگی به بیرونی ها به وجود بیاید و در این فضای سیاه، بازار سیاه مواد رونق خوبی خواهد گرفت. طالبان باید متوجه باشند که این دستاورد، چالش‌هایی را در عقب خود دارد که باید با آن مبارزه کنند.
افغانستان، معدن مواد مخدر نیست
واضح بوده که در 20 سال حضور امریکا در افغانستان و نظام جمهوریت، 80 تا 90 درصد از تریاک جهان در افغانستان کشت و تولید می شد و طالبان هم در آن نقش داشتند، ولی امروز حکومتی در دست این گروه است و زیر سایه همین حکومت، توانسته اند مبارزه موفقی را با مواد مخدر داشته باشند.
این مبارزه نباید مقطعی باشد، بلکه دایمی و برقرار بماند و با متخلفان همانطور که رهبر طالبان یادآور شده، برخورد شود. مهم ترین نکته در این بحث، حمایت همه جانبه از دهاقین است که محصول جایگزین تریاک در درسترس شان قرار گرفته و کشت کنند. این امر می تواند فرصت مهمی را به وجود بیاورد که طالبان بانی آن خواهند بود.
سید مهدی حسینی
